1955.
godina
Godine:
◄◄ | ◄ | 1951. | 1952. | 1953. | 1954. | 1955. | 1956. | 1957. | 1958. | 1959. | ► | ►► |
Decenije:
◄ | 1920-e | 1930-e | 1940-e | 1950-e | 1960-e | 1970-e | 1980-e | ► |
Vijekovi: |
1955. (MCMLV) je uobičajena godina koja počinje u subotu po gregorijanskom kalendaru, 1955. godina Common Era (CE) i Anno Domini (AD), 955. godina 2. milenija, 55. godina 20. stoljeća, i 6. godina decenije 1950-ih.
Gregorijanski kalendar | 1955 MCMLV |
Ab Urbe condita | 2708 |
Asirski kalendar | 6705 |
Bahá'í kalendar | 111–112 |
Bengalski kalendar | 1362 |
Berberski kalendar | 2905 |
Budistički kalendar | 2499 |
Burmanski kalendar | 1317 |
Bizantijski kalendar | 7463–7464 |
Kineski kalendar | 甲午年 (Drveni Konj) 4651 ili 4591 — do — 乙未年 (Drveni Koza) 4652 ili 4592 |
Koptski kalendar | 1671–1672 |
Diskordijanski kalendar | 3121 |
Etiopijski kalendar | 1947–1948 |
Hebrejski kalendar | 5715–5716 |
Hinduski kalendari | |
- Vikram Samvat | 2011–2012 |
- Šaka Samvat | 1877–1878 |
- Kali Juga | 5056–5057 |
Holocenski kalendar | 11955 |
Igbo kalendar | 955–956 |
Iranski kalendar | 1333–1334 |
Islamski kalendar | 1374–1375 |
Džuče kalendar | 44 |
Julijanski kalendar | Gregorijanski minus 13 dana |
Korejski kalendar | 4288 |
Minguo kalendar | Tajvan 44 民國44年 |
Tajlandski solarni kalendar | 2498 |
Događaji
uredi- Posjeta sovjetske delegacije na čelu sa Nikitom Hruščovim.
- Tokom posjete Indiji, Tito razgovara sa premijerom Nehruom.
- 1955-56 - Akcija sakupljanja oružja na Kosovu i Metohiji (stavljeno na teret Rankoviću 1966).
- Osnovan Filozofski fakultet kao dio Univerziteta u Zagrebu.
- Puštena u rad hidroelektrana "Glava Zete".
- Spomenik otpora i stradanja u Kraljevu.
- U Rijeci zatvoreni Salezijanska klasična gimnazija, Visoka teološka škola i sjemenište, nakon sudskog postupka nekim njenim članovima.
- U Beogradu prvi put gostovala Pekinška opera.
- Žarko Dolinar osvojio otvoreno prvenstvo Engleske u stonom tenisu.
- Održan prvi Jugoslavenski filmski festival u Puli. Nagrada Arena u iznosu od 300.000 dinara sa zlatnom medaljom dodijeljena je Františeku Čapu za film "Trenuci odluke". Deset predstava pogledalo je 110.000 posjetilaca.
- Uvođenjem ultrakratkih talasa stvorena nacionalna radio–mreža.
- Prva NIN–ova nagrada kritike od 500.000 dinara dodijeljena Dobrici Ćosiću za roman "Koreni".
- Prva značajnija knjiga lirike na albanskom jeziku — "Për ty" ("Za tebe") E. Mekulija.
- Premijere filmova "Djevojka i hrast" Kreše Golika, "Milijuni na otoku" Branka Bauera, "Jubilej gospodina Ikla" Vatroslava Mimice, "Ešalon dr M." Žike Mitrovića te "Dva zrna grožđa" Puriše Đorđevića.
- Izložba Henry Moorea u Zagrebu i Beogradu.
- Prva zagrebačka izložba Miće Popovića.
- "Glorija" Ranka Marinkovića u režiji Bojana Stupice.
Januar
uredi- 2. januar - José Antonio Remón Cantera, predsjednik Paname, ubijen na trkalištu u glavnom gradu.
- 20. januar - Prva kriza u Tajvanskom moreuzu: kineska Narodno-oslobodilačka armija uzela ostrva Yijiangshan od Republike Kine (Tajvan).
- 24. januar - Milovan Đilas osuđen na 18 mjeseci zatvora, uslovno na tri godine, zbog članka u "The New York Times"-u u kome je kritikovao političko stanje u Jugoslaviji i istakao potrebu postojanja opozicione partije kao činioca demokratizacije (osuđen i Vladimir Dedijer).
- 25. januar - Predsjedništvo Vrhovnog sovjeta SSSR formalno objavljuje kraj rata sa Njemačkom.
- 28. januar - Kongres SAD odobrio predsjedniku Eisenhoweru upotrebu sile za odbranu Tajvana.
Februar
uredi- 10. februar - Američka Sedma flota pomaže evakuaciju kineske nacionalističke armije sa otoka Dachen.
- 12. februar - Američki predsjednik Eisenhower poslao prve savjetnike u Južni Vijetnam.
- 17. februar - Na Bjelašnici južni orkanski vjetar od 200 km/h (skoro 56 m/s).
- 24. februar - Održana 12. dodjela "Zlatnog globusa";
- 25. februar - Tajvanci (Republika Kina) napuštaju ostrva Tačen tokom Prve krize u Tajvanskom moreuzu.
- februar - Završena prva faza izgradnje HE Jablanica, početak proizvodnje električne energije.
- Sastanak Stalnog savjeta Balkanskog pakta (Jugoslavija, Grčka, Turska).
- Hladni rat: Formiran "Bagdadski pakt" (CENTO - Organizacija Centralnog ugovora) koji povezuje Iran, Irak, Pakistan, Tursku i Veliku Britaniju (formalno raspušten 1979).
Mart
uredi- 19. mart - Premijera filma Blackboard Jungle, koji popularizuje pjesmu Rock Around the Clock.
April
uredi- 1. april - EOKA (Narodna organizacija kiparskih boraca) započinje borbu protiv britanske vlasti na Kipru.
- 5. april - Britanski premijer Winston Churchill dao ostavku (kraj političke karijere), nasljeđuje ga Anthony Eden.
- 11. april - Indijski putnički avion Kashmir Princess raznesen bombom tokom ljeta - meta je bio kineski premijer Zhou Enlai, koji se u posljednjem trenutku nije ukrcao.
- 18. april - Smijenjen Imre Nagy, mađarski predsjednik vlade.
- 18-24. april - Konferencija u Bandungu - afroazijska konferencija 29 zemalja u Indoneziji (prekursor Pokreta nesvrstanih).
Maj
uredi- 4.-9. maj - Posjeta turskog premijera Menderesa Jugoslaviji.
- 5. maj - Stupile na snagu Bonsko-pariske konvencije, kojima je okončana saveznička okupacija Zapadne Njemačke i uglavnom obnovljena suverenost.
- 9. maj - Zapadna Nemačka postaje članica NATO-a.
- 14. maj - Hladni rat: Potpisan Varšavski pakt, ugovor o uzajamnoj odbrani SSSR-a i satelita.
- 15. maj - Potpisan Austrijski državni ugovor, kojim je obnovljena nezavisnost te zemlje (stupio na snagu 27. jula); članom 7. Austrija se obavezala da će poštovati prava slovenske i hrvatske manjine ali to nije do kraja ispoštovano.
- 26. maj - Hruščov sa delegacijom stigao u posjetu Jugoslaviji - prva posjeta nakon 1948. i kampanje Informbiroa.
Juni
uredi- 1. juni - Radio Beograd počinje s emitovanjem programa "Dobro jutro, deco".
- 2. juni - Tito i Hruščov potpisuju Beogradsku deklaraciju - odbacivanje monolitizma u međunarodnom komunističkom pokretu (normalizovanje odnosa Jugoslavije i SSSR, narušeni 1948).
- 11. juni - Katastrofa na 24 sata Le Mansa - sudar vozila izaziva smrt 83 gledaoca.
- 16. juni - Argentinsko zrakoplovstvo, u sklopu neuspjelog puča, bombardovalo miting podrške predsjedniku Peronu na Plaza de Mayo, dan nakon što ga je papa Pio XII ekskomunicirao - poginulo 364 ljudi.
- 22. juni - Proglašen Opći zakon o uređenju općina i srezova - nova teritorijalna podjela općina i srezova/kotara - uveden komunalni sistem u kome je uvećana općina osnovna društveno-ekonomska zajednica i političko-teritorijalna jedinica (u FNRJ sada ima 1479 općina u 107 srezova, što će do 1963 biti smanjeno na 581 odnosno 40).
- Premijera Diznijevog animiranog filma Lady and the Tramp.
- 27. juni - Zajednički komunike FNRJ, SAD, Velike Britanije i Francuske u Beogradu - reafirmacija nezavisnosti Jugoslavije.
Juli
uredi- 1. juli - CK KP Kine izdaje Direktivu o pokretanju borbe za čišćenje skrivenih kontrarevolucionarnih elemenata (tzv. "pokret Sufan") - na meti su bivši kuomintangovci, ljudi iz bogatih porodica, studenti i učeni.
- 17. juli - Preko televizije predstavljen Disneyland u Anaheimu, Kalifornija (sutradan otvoren za publiku).
- 18 - 23. juli - Prvi samit u Ženevi između SAD, SSSR, Velike Britanije i Francuske.
- 26. juli - Prva sinhronizacija HE Zvornik, snage 96 MW, prve na Drini.
- 27. juli - Titov govor u Karlovcu nagovještava novi ekonomski kurs (kako bi generacija koja nosi teret izgradnje socijalizma osjetila i rezultate napora).
- El Al-ov let 402 (Beč - Istanbul - Tel Aviv) oboren iznad Bugarske, poginulo svih 58 putnika i članova posade.
August
uredi- 19. august - Uragan Diane izaziva 200 smrti na sjeveroistoku SAD.
- 20. august - Stotine ljudi ubijeno u antifrancuskim neredima u Maroku i Alžiru (npr. Masakr u Constantinois).
- 27. august - U Londonu izašlo prvo izdanje Guinnessove knjige rekorda.
Septembar
uredi- 6. septembar - U Turskoj je došlo do antigrčkih nemira ("Istanbulski pogrom" ili Septemvriana), izazvanih lažnom viješću da je bačena bomba na turski konzulat u Solunu (Ataturkovu rodnu kuću).
- 6. septembar - Grčki kralj Pavle sa kraljicom u posjeti Beogradu (prva posjeta nekog monarha Jugoslaviji od rata).
- 15. septembar - U Parizu izdat roman "Lolita" Vladimira Nabokova.
- 16. septembar - Revolución Libertadora: vojna pobuna protiv Huana Perona u Argentini, zbačen tri dana kasnije.
- 26. septembar - predsjednik Tito pustio u rad hidroelektranu u Zvorniku.
- 28. septembar - Jugoslavija usvojila ekonomski plan, veća ulaganja u potrošačku robu i poljoprivredu na uštrb teške industrije[1].
- 29. septembar - Sovjetski trkač Vladimir Kuc na stadionu JNA oborio svjetski rekord na 5000 metara.
- 30. septembar - U prometnoj nesreći poginuo mladi glumac James Dean.
Oktobar
uredi- 10. oktobar - JAT-ov avion Convair CV-340-58 udario u brdo kod Beča - 7 mrtvih od 29 putnika.
- 18. oktobar - Počela proizvodnja Zastave 750, popularnog "Fiće" (do 18. novembra 1985).
- 20. oktobar - Otvoren Muzej Nikole Tesle u Beogradu.
- 23. oktobar - Stanovnici Protektorata Saarland na referendumu odbacuju prijedlog nezavisnosti pod nadzorom Zapadnoevropske unije (vraćen Njemačkoj 1957).
- Ngo Dinh Diem, ambiciozni premijer Države Vijetnam, namještenim referendumom zbacuje bivšeg cara Bao Daia - tri dana kasnije proglašava se predsjednikom nove Republike Vijetnam.
- 29. oktobar - U eksploziji sovjetskog bojnog broda "Novorosijsk" u zalivu Sevastopolj gine 608 mornara.
- Sjednica Izvršnog komiteta CK SKJ - nova ekonomska politika, napuštanje stezanja kaiša, usklađivanje teške i prerađivačke industrije, razvoj nerazvijenih područja.
Novembar
uredi- 1. novembar - Početak vijetnamskog konflikta, po američkim shvatanjima (datum organizovanja Savjetodavne grupa vojne pomoći [MAAG] za Vijetnam).
- Tempirana bomba raznijela putnički avion (United Airlines Flight 629) iznad Colorada - poginule 44 osobe, za šta je osuđen i pogubljen čovjek koji je na meti imao svoju majku.
- 5. novembar - Počela sa radom hidrocentrala "Vlasina".
- U SAD stavljena van zakona rasna segregacija na vozovima i autobusima u međudržavnom saobraćaju.
- 6. novembar - Državni sekretar SAD John Foster Dulles u Beogradu.
- 19. novembar - C. Northcote Parkinson prvi put izlaže Parkinsonov zakon.
- 20. novembar - TV debi Bo Diddley-a u šouu Ed Sullivan-a.
Decembar
uredi- 1. decembar - U Montgomeryju, Alabama, uhapšena Rosa Parks, jer nije htjela ustupiti mjesto u autobusu na osnovu segregacionih zakona, što dovodi do crnačkog bojkota autobusa u gradu.
- 5. decembar - Osnovano Udruženje za poboljšanje Montgomeryja (Montgomery Improvement Association) na čijem čelu je bio Martin Luther King, Jr., koje upravlja bojkotom autobusa.
- 20. decembar - Jugoslavija izabrana za nestalnu članicu Savjeta bezbijednosti UN u 36. glasanju (protivkandidat Filipini); prethodno bilo predlagano da dvije zemlje odsluže po pola dvogodišnjeg mandata[1].
- 22. decembar - Američki citogenetičar Joe Hin Tjio otkrio da čovjek ima 46 hromosoma.
1955. u temama
urediRukovodstvo FNRJ:
- Predsjednik Republike i Predsjednik Saveznog izvršnog vijeća: Josip Broz Tito
- Predsjednik Savezne skupštine: Moša Pijade
Rođeni
urediNepoznat datum
uredi- Dražen Prelec – američki profesor menadžmenta i ekonomije, Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine
- Mirsad Ćeman – bosanskohercegovački pravnik i političar, sudija Ustavnog suda Bosne i Hercegovine
Januar
uredi- 6. januar – Rowan Atkinson, engleski komičar i glumac
- 13. februar – Zlatan Čolaković, hrvatski književnik
- 18. januar – Kevin Costner, američki filmski glumac i režiser
- 18. januar – Dario Džamonja, bosanskohercegovački novinar i pisac kratke priče
Februar
uredi- 19. februar – Senudin Jašarević, bosanskohercegovački književnik i novinar
- 24. februar – Steve Jobs, jedan od osnivača kompanije Apple Inc.
Mart
uredi- 17. mart – Gary Sinise, američki glumac i režiser
- 19. mart – Bruce Willis, američki glumac
- 24. mart – Kim Johnston Ulrich, američka glumica
- 31. mart – Angus Young, gitarista grupe AC/DC
April
uredi- 8. april – Bruno Stojić, jest bosanskohercegovački i hrvatski političar
- 13. april – Safet Sušić, bosanskohercegovački nogometaš
- 25. april – Tatjana Briljina, sovjetska biatlonka;
- 26. april – Josip Dujmović, bosanskohercegovački novinar i muzički publicist
- 29. april – Klaus Siebert, istočnonjemački biatlonac, trostruki svjetski prvak i osvajač Svjetskog kupa u biatlonu
- 30. april – Zlatko Topčić, bosanskohercegovački književnik i scenarist
Maj
uredi- 5. maj – Gavrilo Bobar, bosanskohercegovački privrednik i političar
- 30. maj – Safet Oručević, bosanskohercegovački političar
Juni
uredi- 4. juni – Val McDermid, škotski pisac kriminalističkih romana
- 21. juni – Nijaz Omerović, bosanskohercegovački slikar i pisac
Juli
uredi- 14. juli – Sándor Puhl, mađarski nogometni sudija
August
uredi- 15. august – Afag Bashirgyzy, azerbejdžanska glumica
Septembar
uredi- 7. septembar – Mira Furlan, jugoslavenska i hrvatska filmska, pozorišna i TV-glumica
Oktobar
uredi- 3. oktobar – Željko Samardžić, bosanskohercegovački i srbijanski folk pjevač
- 28. oktobar – Bill Gates, američki informatičar
Novembar
uredi- 2. novembar – Kenneth Mapp, američki političar
- 5. novembar – Ljiljana Blagojević, srbijanska glumica
Decembar
uredi- 10. decembar – Goran Ipe Ivandić, bosanskohercegovački bubnjar
Umrli
urediJanuar
uredi- 15. januar - Isak Samokovlija, bosanskohercegovački književnik
Februar
urediMart
uredi- 11. mart - Alexander Fleming, škotski biolog, farmakolog i botaničar, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1945.
- 12. mart - Theodor Plievier, njemački književnik
- 31. mart - Vladimir Vauhnik, oficir Vojske Kraljevine Jugoslavije, vojni ataše i obavještajac u jugoslavenskoj ambasadi u Berlinu
April
uredi- 18. april - Albert Einstein, njemačko-švicarsko-američki fizičar, autor opće teorije relativnosti i dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1921.
Maj
urediJuni
urediJuli
urediAugust
uredi- 1. august - Stanislav Vinaver, srbijanski književnik
- 12. august - Thomas Mann, njemački književnik, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1929.
Septembar
urediOktobar
urediNovembar
uredi- 14. novembar – Nikola Dobrečić, katolički svećenik i nadbiskup barski i primas Srbije
Decembar
urediReference
uredi