1951.
godina
Godine:
◄◄ | ◄ | 1947. | 1948. | 1949. | 1950. | 1951. | 1952. | 1953. | 1954. | 1955. | ► | ►► |
Decenije:
◄ | 1920-e | 1930-e | 1940-e | 1950-e | 1960-e | 1970-e | 1980-e | ► |
Vijekovi: |
1951. (MCMLI) je uobičajena godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom kalendaru, 1951. godina Common Era (CE) i Anno Domini (AD), 951. godina 2. milenija, 51. godina 20. stoljeća, i 2. godine decenije 1950-ih.
Gregorijanski kalendar | 1951 MCMLI |
Ab Urbe condita | 2704 |
Asirski kalendar | 6701 |
Bahá'í kalendar | 107–108 |
Bengalski kalendar | 1358 |
Berberski kalendar | 2901 |
Budistički kalendar | 2495 |
Burmanski kalendar | 1313 |
Bizantijski kalendar | 7459–7460 |
Kineski kalendar | 庚寅年 (Metalni Tigar) 4647 ili 4587 — do — 辛卯年 (Metalni Zec) 4648 ili 4588 |
Koptski kalendar | 1667–1668 |
Diskordijanski kalendar | 3117 |
Etiopijski kalendar | 1943–1944 |
Hebrejski kalendar | 5711–5712 |
Hinduski kalendari | |
- Vikram Samvat | 2007–2008 |
- Šaka Samvat | 1873–1874 |
- Kali Juga | 5052–5053 |
Holocenski kalendar | 11951 |
Igbo kalendar | 951–952 |
Iranski kalendar | 1329–1330 |
Islamski kalendar | 1370–1371 |
Džuče kalendar | 40 |
Julijanski kalendar | Gregorijanski minus 13 dana |
Korejski kalendar | 4284 |
Minguo kalendar | Tajvan 40 民國40年 |
Tajlandski solarni kalendar | 2494 |
Događaji
uredi- Lutkarski film “Pionir i dvojka” u režiji Ljubiše Jocića nagrađen zlatnom medaljom na festivalu u Veneciji kao najbolji film za djecu.
- Objavljeni prvi poslijeratni prijevodi Sartrea, Steinbecka, Millera i Manna.
- Propagandni rat protiv “bugi-vugija”: ples je okarakterisan kao ekscentričan, vulgaran i dekadentan, ali njegovu popularnost kod mladih, koji su hrlili u plesne dvorane niko ne poriče.
- Izložba Petra Lubarde u Beogradu označila definitivan raskid sa “objektivnom likovnom umjetnošću”.
- Dobrica Ćosić objavljuje roman “Daleko je sunce”. Raskid s prikazivanjem partizana kao idejnih monolita.
- Proizvedena prva domaća pisaća mašina. Ćirilična ili latinična slova zamjenjuju se u roku od trideset sekundi.
- NIN: “Opasnost za našu omladinu: u Beogradu za kratko vrijeme rastureno preko 100.000 primjeraka stripa i petparačke literature.”
- Osnovano preduzeće za proizvodnju crtanih filmova Duga film. Ukinuto 1952. godine nakon pet uspješnih crtića braće Neugebauer u Disneyevom maniru.
- Nove likovne tendencije: hvatanje priključka sa poslijeratnim avantgardnim tokovima. Zagrebačka grupa Exat 51 suprotstavlja socrealističkom konceptu geometrijsku apstrakciju.
- Nestašica novca i hrane u Jugoslaviji usljed suše 1950. i blokade od strane istočnih država (SAD od proljeća do augusta šalju 520.000 tona hrane)
- Osnovan Košarkaški klub Bosna iz Sarajeva
Januar
uredi- 1. januar – U Ženevi: počeo s radom UNHCR.
- 4. januar – Korejski rat: kineske: i sjevernokorejske: snage ušle u ispražnjeni Seul.
- 6. januar – Sporazum vlada FNRJ: i SAD: o davanju pomoći Jugoslaviji prema Zakonu o hitnoj pomoći.
- 7. januar – Počeo da izlazi časopis NIN.
- 14. januar – Dekretom snižene cijene hrane i neke druge robe u gradovima FNRJ.
- 17. januar – Jugoslavija izdala dekret: kojim je okončano ratno stanje sa Austrijom (diplomatski odnosi obnovljeni 27. januara).
- 20. januar – Lavine u Alpima odnijele 240 života.
- 27. januar – Detoniranjem bombe od jednog kilotona počinju nuklearne probe u Nevadi.
Februar
uredi- 1. februar – Ukinuta savezna planska komisija, kao i republičke komisije (dio procesa samoupravljanja).
- 14. februar – Trgovački sporazum sa Austrijom, koja daje i kredit Jugoslaviji.
- 15. februar – Potpisan poljsko-sovjetski ugovor o razmjeni teritorija.
- Obnovljena željeznička veza između Grčke i ugoslavije, prekinuta tokom Drugog svjetskog rata.
- 27. februar – Ratifikovan 22. amandman na Ustav SAD, kojim se predsjednici ograničavaju na dva mandata (do RRoosevelta to je bilo tek nepisano pravilo).
- 28. februar – Održana 8. dodjela "Zlatnog globusa";
- februar – Tito izjavio da će jugoslovenska armija reagirati ako bi Rusi ili njihovi sateliti započeli "neprijateljske akcije" protiv Italije, Grčke ili Njemačke.
- Hrvatski premijer Vladimir Bakarić traži da se posveti veća pažnja pravima građana, tokom diskusije o novim Krivičnom zakonu u Saveznoj skupštini.
- Britanski Ferranti Mark 1, prvi komercijalni elektronski računar na svijetu, izručen Manchesterskom univerzitetu.
Mart
urediOvaj odlomak potrebno je proširiti. |
April
uredi- 6. april – Ukaz o reorganizaciji Vlade FNRJ - reorganizacija državne uprave u znaku procesa "DDD" (decentralizacija, debirokratizacija i demokratizacija).
- 9. april – Potpisan trgovački ugovor FNRJ sa Grčkom.
- 18. april – Pariski ugovor: osnovana Europska zajednica za ugalj i čelik.
- april – Jugoslavenska vlada traži oružje i vojnu opremu od SAD, Velike Britanije i Francuske (Harry Truman odobrio 29 miliona dolara u sirovinama i opremi)
- april – Josip Broz Tito na Bledu operisao žuč.
Maj
urediOvaj odlomak potrebno je proširiti. |
Juni
uredi- 3. juni – IV plenum CK KPJ, referat Aleksandra Rankovića "Za dalje jačanje pravosuđa i zakonitosti" - ima "krupnih slabosti i nedostataka" u radu UDB-e i organa unutrašnjih poslova, 47% Udbinih hapšenja 1949 bilo neopravdano, organi prekoračivali ovlašćenja; kritikuje se način primjene "administrativnih kazni" (u vezi otkupa i kolektivizacije); CK kritikuje rad pravosuđa.
- 8. juni – JAT-ov DC-3 se prinudno spustio zbog požara u Wittelsbachu u Njemačkoj (među putnicima i mladi sin američkog ambasadora u FNRJ Georgea Allena).
- 22. juni – General pukovnik Koča Popović, načelnik generalštaba, završio posjetu SAD - tražena pomoć u oružju.
Juli
uredi- 3. juli – Na kongresu u Frankurtu obnovljena Socijalistička internacionala.
- 10. juli – U Parizu se sastali general Koča Popović i glavni zapovjednik NATO-a Dwight D. Eisenhower.
- 16. juli – Počeli pregovori vlade FNRJ sa vladama SAD, Francuske i V.Britanije o ekonomskoj pomoći.
- Objavljen roman "Lovac u žitu" J. D. Salinger-a.
- 20. juli – Ubijen jordanski kralj Abdulah I, nasleđuje ga sin Talal.
- 21. juli – Sovjetski zamjenik premijera Vjačeslav Molotov i maršal Georgi Žukov u Varšavi - upozoravaju Poljsku protiv "titoističke" politike.
- 26. juli – Premijera u Engleskoj Disneyevog crtanog filma "Alisa u zemlji čuda".
August
uredi- 1. august – FNRJ: Ukaz o ukidanju ratnog stanja sa Njemačkom.
- 28. august – Objavljen dogovor SAD, Britanije i Francuske o 50 miliona dolara pomoći Jugoslaviji za nabavku sirovina za ostatak godine. U naredne tri godine ukupna vrijednost tripartitne pomoći 492,9 mil. dolara (od čega 406,9 od SAD).
- august – Tito u interviewu: Nije isključeno da će u Jugoslaviju biti pozvana američka vojna misija (opasnost od invazije "veća nego ikad").
Septembar
uredi- 9. septembar – Kineska vojska ušla u tibetansku prijestonicu Lhasa-u.
- 10. septembar – Velika Britanija uvela ekonomomski bojkot Irana, zbog nacionalizacije nafte.
- 12. septembar – Jugoslavija uložila prvu formalnu žalbu UN zbog incidenata na granicama sa susjedima iz Sovjetskog bloka, povodom napada iz Albanije 2.9.
- 18. septembar – Premijera filma "Tramvaj zvani želja".
- Grad Zagreb poklonio konzulatu SAD kompleks na uglu Zrinskog trga 13 i Braće Kavurića 2 (veleposlanstvo od 1992. do 2003).
- 20. septembar – NATO prihvata članstvo Grčke i Turske (od 1952).
- 26 - 28. septembar – U Evropi se vidi plavo Sunce, zbog šumskih požara u Kanadi četiri mjeseca ranije.
Oktobar
uredi- 1. oktobar – Dnevnik Radio Beograda u 19 sati se od sada emitira kao redovita info-emisija.
- 17. oktobar – Dvojica JAT-ovih pilota sa avionom DC-3 prebjegla u Švicarsku, gdje su zatražili azil za sebe i članove porodice, koji su bili u avionu.
- 25. oktobar – Parlamentarni izbori u UK: povratak Winstona Churchilla na premijersku poziciju nakon šest godina Clementa Attleea.
- 27. oktobar – Egipatski kralj Faruk se proglasio za kralja Sudana.
- 31. oktobar – Prosvjedi studenata u Zagrebu protiv profesora Rajka Kuševića
- oktobar – Mirovni kongres u Zagrebu, jugoslavenski predstavnik brani formiranje NATO-a, kao "opravdanu reakciju zapadnih sila protiv sovjetskog imperijalizma
Novembar
uredi- 11. novembar – Juan Peron ponovo izabran za argentinskog predsjednika.
- 13. novembar – Skupštine UN u Parizu glasala da sasluša jugoslovenske optužbe o neprijateljskoj aktivnosti SSSR-a i njenih šest evropskih satelita protiv Jugoslavije (ad hoc Politički komitet započeo razmatranje nacrta rezolucije 26.11.)
- 14. novembar – U Beogradu potpisan Sporazum o vojnoj pomoći između SAD i Jugoslavije (u Beogradu postavljena američka savjetodavna grupa o vojnoj pomoći).
- 19. novembar – Britanski ministar inostranih poslova Anthony Eden u parlamentu daje punu podršku Jugoslaviji.
- 20. novembar – Izliva se rijeka Po u Italiji.
- 24. novembar – Na Broadwayu premijerno prikazana muzička komedija "Gigi". Američka filmska i pozorišna glumica Audrey Hepburn za svoju debitantsku ulogu dobila nagradu "Theatre World Award".
- 26. novembar – Izložena žalba FNRJ političkom komitetu na Generalnoj skupštini OUN na neprijateljsku djelatnost istočnih zemalja (SSSR, Bugarska, Mađarska, Rumunija, Albanija, kao i Čehoslovačka i Poljska).
- novembar – CK KPJ: Uputstvo o putevima socijalističkog preobražaja sela (biće napuštene "administrativne mjere" tj. prinuda u kolektivizaciji).
Decembar
uredi- 1. decembar – Uz manje amandmane, Politički komitet UN prihvatio jugoslavensku rezoluciju o neprijateljskoj aktivnosti SSSR protiv nje.
- 5. decembar – Nadbiskup Alojzije Stepinac u Krašiću, u kućnom pritvoru, nakon odsluženih pet od 16 godina zatvora.
- 6. decembar – Usljed nemira, proglašeno vanredno stanje u Egiptu.
- 7. decembar – Raspušten UNSCOB (Specijalni komitet Ujedinjenih nacija o Balkanu), formiran 1947 da bi spriječio pomoć gerili u Grčkom građanskom ratu.
- 14. decembar – Rezolucija 509 (VI) Generalne skupštine UN u vezi jugoslavenske žalbe - zabrinutost, preporuka mirnog rješavanja problema.
- 22. decembar – Jugoslavenska armija preimenovana u Jugoslovenska narodna armija.
- 31. decembar – Okončan tzv. Maršalov plan obnove Evrope, zamjenjuju ga sredstva po američkom Zakonu o uzajamnoj sigurnosti.
- decembar – U NR Kini započeta Kampanja tri anti: protiv korupcije, rasipanja i birokratije, na koju se u januaru nadovezuje Kampanja pet anti.
Rođeni
urediJanuar
uredi- 2. januar – Petar Luković, srbijanski novinar i rock kritičar
- 12. januar – Kirstie Alley, američka glumica
- 17. januar – Gerhard Winkler; zapadnonjemački biatlonac
Februar
uredi- 18. februar – Nusreta Sivac, bosanskohercegovačka aktivistkinja i bivša sudinica
- 26. februar – Vladimir Barnašov, sovjetski biatlonac i olimpijski prvak u biatlonu.
Mart
urediApril
uredi- 7. april
- Sulejman Kupusović, bosanskohercegovački pozorišni i filmski režiser
- Hans Estner, zapadnonjemački biatlonac
- 8. april – Sergio Blažić, hrvatski pjevač i član rock-grupe Atomsko sklonište
- 20. april – Takashi Shibata, japanski olimpijski biatlonac.
- 23. april – Mirjana Bajraktarević, bosanskohercegovačka pjevačica i kantautorica sevdalinki
Maj
uredi- 23. maj
- 30. maj – Zdravko Čolić, bosanskohercegovački pjevač zabavne muzike
Juni
uredi- 11. juni – Marijan Beneš, jugoslavenski bokser
- 18. juni – Gyula Sax, mađarski šahovski velemajstor
- 28. juli – Santiago Calatrava, španski arhitekt
Juli
urediAugust
uredi- 20. august – Nura Bazdulj-Hubijar, bosanskohercegovačka književnica
Septembar
uredi- 6. septembar – Šaban Šaulić, jugoslavenski i srbijanski pjevač
- 15. septembar – Johan Neeskens, nizozemski nogometaš i trener
- 29. septembar – Jovan Radulović, srpski i jugoslavenski pisac
Oktobar
uredi- 23. oktobar – Fatmir Sejdiu, kosovski političar
Novembar
uredi- 26. novembar – Sulejman Tihić, bošnjački političar
- 27. novembar – Dražen Dalipagić, bosanskohercegovački košarkaš
Decembar
uredi- 12. decembar – Anatolij Aljabjev, sovjetski biatlonac, dvostruki olimpijski prvak u biatlonu.
- 26. decembar – Žarko Varajić, jugoslavenski košarkaš
Umrli
uredi- 7. januar – René Guénon, francuski autor i intelektualac
- 12. mart – Alfred Hugenberg, njemački biznismen i političar
- 9. april – Sadeq Hedayat, iranski književnik
- 29. april – Ludwig Wittgenstein, austrijski filozof
- 6. maj – Élie Cartan, francuski matematičar
- 3. august – Adolf Percl, hrvatski i jugoslavenski nogometaš i reprezentativac Kraljevine Jugoslavije