na

Gwelet ivez : Na

Brezhoneg

Etimologiezh

⊟ Etimologiezh da glokaat (Ouzhpennañ)

Rannig-estlammiñ

na /na/

1. Rannig dirak un anv-gwan da zegas un estlammadenn (kemmadur ebet).
   • Na brav !
   • Na laouen e vezin ha dibreder. — (Yann-Vari Perrot, E-tal ar poull, C'HOARIVA BREZHONEK, Pemp pezh-c'hoari berr, Skridoù Breizh, 1944, p. 56.)
   • Na bihan an den, a soñjas an enseller, e-keñver ur seurt ec'honder ! Na dister hon trevell er bed-mañ e-keñver ar beurbadelezh ! — (Goulc'han Kervella, Brezel ar Rigadell, Al Liamm, 1994, p. 108.)
   • « O ! Laou, bennigomp eta an Aotrou Doue. Na mat eo bet ouzomp memes tra ! Labouromp start da servija anezañ ervat. » — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 91.)
   • Na tener e pok dezhañ! — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 49.)
   • Na teñval eo eno ! — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 86.)
2. dirak un anv-gwan en derez-estlammañ, evit kreñvaat
   • Na bravat kanerezed ! — (Brogarour, Onenn, Gwengamp, 1936, p. 71.)
   • Na kaerat koueriadez ! — (Brogarour, Onenn, Gwengamp, 1936, p. 55.)
3. dirak ar rener e deroù ur frazenn:
   • Oh ! sac'h an dien ! na me zo diot ! bez' em eus aze er baner peadra da zibri... — (Klaoda ar Prad, Marvailhou ar Vretoned e-tal an tan, Sant-Brieg, 1907, p. 91.)
   • Na c'hwi a gomz brav, Pêr ! — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 26.)
   • Na Job ar c'hloc'her a oa laouen e galon o vont d'ar gêr da ouel an Anaon klemmus ! — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 237.)
   • Na me zo laouen ! — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 237.)
4. dirak gerioù goulennata pe estlammata:

   na pebezh

   na pegen

   na petra 'ta

   nag a

Gerioù heñvelster

• pebezh, na pebezh
• pegen, na pegen

Notenn

• « nag » dirak ur vogalenn pe dirak un « h » na vez ket distaget.

Stagell genurzhiañ

na /na/

1. Stagell-genurzhiañ en ul lavarenn-nac'h (kemmadur ebet da-heul).
   • — «Ya da, » eme an drouiz kozh, « ne c'hell bezañ bugel hep tad na netra hep krouer. [...]. » — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 159.)
2. Ger nac'h etre div genlavarenn
   • Den ne ouie da belec'h e oa aet, na den zoken ne glaskas her gouzout. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 111.)
3. na ... na ...

   • Na te na me. Na laezh na sukr.

4. Na ... ivez:
   • — [...] ; goût a rez pelec'h emañ kastell ar C'horf-Hep-Ene ?
     — Nann, ne ouzon ket.
     —Na me ivez siwazh ! [...]. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 31.)
5. Na ... kennebeut:
   • — Nag evidomp-ni ken nebeut, eme an oll. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 5.)
   • Nak hen, ken nebeut, ne d-ea var dro den ; ne veze zoken na var dro belek, na var dro iliz ebed. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 299.)
6. En droienn hep ... na ...
   • hep goulenn na diskenn

Notenn

• « nag » dirak ur vogalenn pe dirak un « h » ha ne vez ket distaget.

Divinadelloù

• Un tïig bihan gwenn n'e-neus na dor na prenn ? – Un ui. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 330.)

Stagell isurzhiañ

na

1. War-lerc'h un araogenn:
   • abalamour na
   • dre na
   • eget na
   • evit na
   • gant na
   • hep na
   • keit na
   • ken na

Rannig-verb

na /na/

1. Rannig an doare-gourc'hemenn er stumm-nac'h (kemmadur er verb war-lerc'h).
   • Na c'hoarzhit ket ! — (Jakez Riou, An Ti Satanazet, Skridoù Breizh, 1944, p. 50.)
   • — « Tamm ebed, Yann ! Na glask ket anezan e-touez bugale an dud, rak n'her c'havfes ket. [...]... » — (Klaoda ar Prad, Marvailhou ar Vretoned e-tal an tan, Sant-Brieg, 1907, p. 43.)
   • Bez kalon bepred… ha na gomz ha na en em glemm… rak anez ez omp kollet hon-daou. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/2, Al Liamm, 1985, p. 203.)
   • Na bok da blac’h ebet ac’han da neuze, — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 158.)
   • Grit bremañ ho mad gantañ, ha kredit pe na gredit ket ez eo gwir. — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 129.)

• Ha na droit ket ho penn… ha na rit ket lagadig … klevout a rit ? — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 105.)

1. • Na zaoubennit ket ac'hanon evel-se ! — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 217.)
2. Da zigeriñ un islavarenn-stag:
   • An hini na sent ket ouzh ar stur
     Ouzh ar garreg a raio sur.
3. War-lerc'h « ken », en droienn « ken na ».
   • Chom a rin ken na vo noz.
4. War-lerc'h « diwall ».
   • Diwall na gouezhfes.
   • Diwallit, aotrou, na gouezfac'h : aze ez eus ur puns. — (G. MILIN, Gwechall-goz e oa..., Kemper, 1924, p. 49.)
   • Sane. — Oh ! diwallit, pa lavaran d'eoc'h, na deufe unan bennak, [...]. — (Yann-Vari Perrot, An Aotrou Kerlaban Pez farsus e 3 Arvest, Brest, 1922, p. 3.)
   • Gant diwall na rajent trouz e oa graet prim an taol. — (Jakez Konan, Lannevern e kañv ha danevelloù all, Al Liamm, 1980, p. 37.)
   • Diwallit, va fried, eme ar wreg yaouank, na ve gaou a lavarfac'h ! — (G. MILIN, Gwechall-goz e oa..., Kemper, 1924, p. 35.)
   • — « Diwall na bokfe dit, me az ped, nag hi na den all ebet. » — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 110.)
5. War-lerc'h « kaout aon ».
   • [...], rag aoun o doa na viche en em zavet ar bourkiz (!) enn ho enep. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 143.)
   • Sane. — Va Doue, Herve, aoun am eus na vefemp gwelet o komz an eil gant egile, [...]. — (Yann-Vari Perrot, An Aotrou Kerlaban Pez farsus e 3 Arvest, Brest, 1922, p. 3.)
6. War-lerc'h « lakaat evezh ».

Daveoù

Roll an daveoù :

• ^[1] : Brogarour, Onenn, 1936, p. 71.

Kembraeg

na

1. na
2. [na]], rannig an islavarenn-stag er stumm-nac'h war lerc'h ur rener (war-lerc'h ar renadenn e lakaer nas):
   • Gwrthodais y rhai na hoffwn. Nac'het em eus ar re na blijent ket din.
   • Rhaid torri'r coed na ddygant ffrwyth. Ret eo troc'hañ ar gwez na zougont ket frouezh.
3. ne, rannig an islavarenn-nac'h, nad dirak ur vogalenn.
   • Gwn na ddaw hi. Me oar ne deuy-hi ket.
4. na rannig astumm nac'h an doare gourc'hemenner
   • Na ladd. Na ddwg gam dystiolaeth. Na lazh ket. Na zoug ket falstesteni.

Gerioù heñvelster

• nad
• nas

Alamaneg

Sellet e vez ouzh ar bajenn pe ar gevrenn-mañ evel un divraz da glokaat en alamaneg. Mar gouezit tra pe dra diwar-benn danvez ar pennad e c'hellit lakaat ho kouiziegezh da dalvezout dre gemmañ ar bajenn-mañ diouzhtu goude klikañ war al liamm « kemmañ ».

Etimologiezh

⊟ Etimologiezh da glokaat (Ouzhpennañ)

Estlammadell

na! /na/

1. Ma !.

Portugaleg

Etimologiezh

Diwar an araogenn em hag ar ger-mell strizh a.

Araogenn

	gourel	benel
unander	no	na
liester	nos	nas

na

1. En, er, el.
   • Vou ficar na casa. Me zo 'vont da chom en ti.