genoù

Brezhoneg

Genoù serret. (1)

Genoù Ferrol e Galiza. (4)

Etimologiezh

(1499)^[1] Kar d'ar ger genau e kembraeg hag e kerneveureg, d'an anv divoutin galianek Gen-ava (« genoù ur stêr ») « Geneva, Genova », h.a. Dont a rafe eus ar ger keltiek *gen-ow, kar d'ar gerioù हनु han-u « javed » e sañskriteg, γέν-υς gen-u-s « elgezh » en henc'hresianeg, kinn-u-s memes ster e gotek, hag en deus roet ar gerioù chin e saozneg ha kinn en alamaneg, h.a. Gwelet ar gerioù dezho ul lostger berroc'h gen-a « jod » e latin, gin « genoù » en heniwerzhoneg, gên « jod, elgezh » e kembraeg, guen « jod » e krennvrezhoneg.^[2]

Anv-kadarn

genoù /ˈɡẽːnu/ gourel (liester : genaouioù)

1. Digor a dalvez d'an dud ha d'al loened da ebarzhiñ boued.
   • Gloazet en deus e c'henoù gant un askorn. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 173.)
2. Organ ar gomz, ennañ an dent hag an teod.
   • Digor da c'henoù ! — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 173.)
   • Serr da c'henoù ! — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 174.)
   • E-lec’h digeriñ e c’henoù e vefe gwelloc’h dezhañ ober ur skoulm pe zaou war beg e deod. — (Ivon Krog, Klenved ar Medalennou, Ti-moulerez Sant-Gwilherm, Sant-Brieg, 1909, p. 19.)
3. Toull ur voutailh, ur vougev, ur fuzuilh...
   • Taol pled skuilhañ : ar voutailh-se a zo bihan he genoù. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 174.)
   • Pelec’h emañ genoù ar puñs, ha pet troatad douar a zo warnañ ? — (Jakez Riou, An Ti Satanazet, Skridoù Breizh, 1944, p. 44.)
4. (Diwar-benn ar stêrioù) Aber.

Gerioù heñvelster

• riboul ar patatez (pemdez) (1)
• beg (pemdez) (1, 2)
• toull ar gevier (pemdez) (2)

Deveradoù

• dic'henaouiñ
• genaouad
• genaouata

• genaoueg
• genaouegiñ

• genaouek
• genaouiñ

• genougamm
• genoù tartez

Troioù-lavar

• bezañ lous e c'henoù : distagañ komzoù gros.
• chaokat e c'henoù
• chom e c'henoù war nav eur : bezañ souezhet ken e chomer gant ar genoù digor.
• c'hoarzhin leizh e c'henoù : c'hoarzhin forzh pegement.
• digeriñ e c'henoù
• lakaat e revr war e c'henoù : azezañ.
• mont e-barzh genoù al louarn : en em lakaat en ur blegenn dañjerus.
• ober genoù : huchal.
• pilat e c'henoù
• sellet gant e c'henoù
• touzañ e c'henoù
• touzañ e c'henoù da unan bennak
• tremen lost al leue dre c'henoù unan bennak
• war e c'henoù

Troidigezhioù

digor evit ar boued (1) :

• alamaneg : Mund ^(de)
• arabeg : فَم ^(ar) (fam)
• bambara : da
• daneg : mund ^(da)
• esperanteg : buŝo ^(eo)
• euskareg : aho ^(eu)
• galleg : bouche ^(fr)
• ido : boko ^(io)
• indonezeg : mulut ^(id)
• inuktitut : ᖃᓂᖅ ^(iu) (qaniq)
• italianeg : bocca ^(it)
• katalaneg : boca ^(ca)
• kembraeg : genau ^(cy)

• kerneveureg : ganow ^(kw)
• laoseg : ປາກ ^(lo)
• nederlandeg : mond ^(nl)
• norvegeg : munn ^(no) Patrom:m
• perseg : دهان ^(fa) (dahân)
• portugaleg : boca ^(pt)
• roumaneg : gură ^(ro)
• saozneg : mouth ^(en)
• sinaeg : 口 ^(zh) (kǒu), 口腔 ^(zh) (kǒuqiāng)
• spagnoleg : boca ^(es)
• svedeg : mun ^(sv)
• tchekeg : ústa ^(cs)
• tsolyáni : súmikh

Organ ar gomz (2) :

• galleg : bouche ^(fr)
• nederlandeg : monding ^(nl)

• norvegeg : munn ^(no)
• spagnoleg : boca ^(es)

Aber (4) :

• galleg : embouchure ^(fr)

Gwelet ivez

• Ar pennad « genoù » e-barzh Wikipedia

Daveoù

Roll an daveoù :

• ^[1] : Ar c'hCatholicon : guenou.
• ^[2] : Lexique Étymologique des termes les plus usuels du Breton Moderne, p.131-132.