Sol (moneiz Perou)
| Kod ISO 4217 | PEN |
| Implijet e |  Perou
|
| Monc’hwezh | 2.29% |
| Andon | [1] miz Genver 2014 |
| Rannadur | |
| 1⁄100 | santim (céntimo) |
| Arouez | S/ |
| Plural | soles |
| santim (céntimo) | santimoù (céntimos) |
| Pezhioù | |
| Implijet alies | 10, 20, 50 santim, S/1, S/2, S/5 |
| Implijet ral | 1, 5 santim |
| Bilhedoù | |
| Implijet alies | S/10, S/20, S/50, S/100 |
| Implijet ral | S/200 |
| Bank-kreiz | Bank Kreiz Mirout Perou |
| Lec'hienn | www.bcrp.gob.pe |
| Mouler | Perum Peruri[2] |
| Lec'hienn | www.peruri.co.id |
| Ti ar Moneiz | Ti Broadel ar Moneiz (Casa Nacional de Moneda) |
Ar sol eo moneiz Perou (liester e spagnoleg: soles; arouez voneiz: S/)[3] . Rannet eo e 100 santim (céntimo). PEN eo kod ISO 4217 ar moneiz.
Ar sol en deus kemeret plas an inti, moneiz kent Perou, e 1991, hag an anv a ra dave d'ar moneiz a veze implijet er vro etre 1863 ha 1985. Dont a ra an anv eus al latin solidus, ha talvezout a ra sol kement hag "heol" e spagnoleg. Ur c'hendalc'h a zo gant an inti eta, peogwir e oa anvet diwar Inti, doue an Heol evit an Inkaed.
Pa oa lañset e 1991 e oa anvet nuevo sol ("sol nevez") ent-ofisiel, met d'an 13 a viz Du 2015 e voe divizet gant Kendalc'h Perou adenvel ar moneiz sol end-eeun.[4][5]
Istor
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ar moneizioù implijet a-raok ar sol a-vremañ a oa:
- ar real trevadennel spagnol eus ar XVIvet betek an XIXvet kantved, 8 real a dalveze 1 peso.
- ar real perouat eus 1822 betek 1863. Da gentañ e talveze ur real 1⁄8 peso, goude e voe lakaet en amred reales o talvezout 1⁄10 peso e 1858 evit mont d'un niverañ dekvenndek eus ar moneiz.
- ar sol pe sol de oro eus 1863 da 1985, gant 1 sol = 10 reales.
- an inti eus 1985 betek 1991, gant 1 inti = 1000 soles de oro.
Abalamour da stad fall an armerzh ha d'ar gourmonc'hwez e dibenn ar bloavezhioù 1980 e voe dilezet an inti gant ar gouarnamant ha lakaet ar sol da voneiz nevez ar vro[6]. Roet e voe lañs dezhañ d'ar 1añ a viz Gouere 1991 gant al lezenn niv. 25 295 evit kemer plas an inti gant ur feur ag 1 sol evit 1 000 000 a inti-où, pe un inti millón[7]. Pezhioù ar moneiz nevez a voe lakaet en amred d'ar 1añ 1991 hag ar bilhedoù d'an 13 a vi Du 1991. Abaoe ar mare-se en deus miret ar sol ur monc'hwez a 1,5%. Abaoe m'eo bet skignet eo deuet a-benn da virout ur feur eskemm[8] etre S/2,2 ha S/4,13 dre zollar stadunanat.
Pezhioù moneiz
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Roet e voe lañs d'ar pezhioù moneiz e 1991, displeget e 1, 5, 10, 20 ha 50 céntimos hag ur sol.[7] Ouzhpennet e voe ar pezhioù 2 sol ha 5 sol e 1994. Dont a reas ar pezhioù ur santim da vezañ dizimplijet ha lamet e voent eus an amred d'ar 1añ a viz Mae 2011, kement-hall a c'hoarvezas gant ar pezhioù 5 santim d'ar 1añ a viz Genver 2019.[9]
Diskouez a reer en holl bezhioù ardamezioù Perou kelc'hiet gant an destenn Banco Central de Reserva del Perú ("Bank Kreiz Mirout Perou").
| Skeudenn | Talvoudegezh | Treuzkiz (mm) | Tevder (mm) | Pouez (g) | Kenaoz | Troc'had |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 10 santim | 20.5 | 1.26 | 3.50 | laton | levn | |
| 20 santim | 23 | 1.26 | 4.40 | laton | levn | |
| 50 santim | 22 | 1.65 | 5.45 | Cu–Zn–Ni | andennet | |
| S/1 | 25.5 | 1.65 | 7.32 | Cu–Zn–Ni | andennet | |
| S/2 | 22.2 | 2.07 | 5.62 | daou vetal gwalenn ziavaez: dir kreiz: Cu–Zn–Ni |
levn | |
| S/5 | 24.3 | 2.13 | 6.67 | daou vetal gwalenn ziavaez: dir kreiz: Cu–Zn–Ni |
andennet (abaoe 2009) |
Bilhedoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Roet e voe lañs d'ar bilhedoù S/10, S/20, S/50 ha S/100 e 1990.[7] Degaset e voe ar bilhedoù S/200 e miz Eost 1995.[10] Ar memes ment zo ganto (140 x 65 mm) ha diskouez a reont poltred un dudenn berouat brudet.[11]
E 2021 e oa bet savet bilhedoù nevez, o kregiñ gant ar bilhedoù S/10 ha S/100 e miz Gouere 2021[12][13] hag heuliet gant ar re S/20 ha S/50 e miz Gouere 2022.[14] Dont a reas ar bilhedoù S/200 er-maez e miz Kerzu 2023.[15]
| Anv | Amred abaoe | Liv | Den diskouezet | En tu all | Skeudenn | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| S/10 | 1991 | Gwer | José Quiñones Gonzales, North American NA-50 “Torito” | Ur Caproni Ca.113 o nijal war an tu gin | |||
| 2011 | Gwer | José Quiñones Gonzales | Machu Pikchu | ||||
| 2014 | Gwer | José Quiñones Gonzales | Machu Pikchu | Lec'hienn BCRP | |||
| 2021 | Gwer | María Isabel Granda y Larco | vigogn (loen) hag Ismene amancaes (plant bleuniek) | ||||
| S/20 | 1991 | Gell | Raúl Porras Barrenechea | Diabarzh Palez Torre Tagle, sez Ministrerezh perouat an Darempredoù Etrebroadel | |||
| 2011 | Gell | Raúl Porras Barrenechea | Huaca del Dragón, anvet dre fazi Chan Chan | Lec'hienn BCRP | |||
| 2022 | Gell | José María Arguedas Altamirano | kondor an Andoù (evn) ha Cantua buxifolia (plant) | ||||
| S/50 | 1991 | Orañjez | Abraham Valdelomar | Oaziz Huacachina, Ica | |||
| 2011 | Orañjez | Abraham Valdelomar | Templ nevez Chavin de Huantar (Huaraz) | Lec'hienn BCRP | |||
| 2022 | Roz | María Rostworowski Tovar | Jaguar (loen) ha Puya raimondii (plant) | ||||
| S/100 | 1992 | Glaz | Jorge Basadre | Levraoueg Vroadel Perou | |||
| 2011 | Glaz | Jorge Basadre | Pajáten Meur | Lec'hienn BCRP | |||
| 2021 | Glaz | Pedro Paulet | Loddigesia mirabilis (evn) ha Phragmipedium kovachii (orkide) | ||||
| S/200 | 1995 | Roz | Rosa Lima | Kouent Santo Domingo, Lima | |||
| 2011 | Gris | Rosa Lima | Kêr sakr Caral-Supe | Lec'hienn BCRP | |||
| 2023 | Mouk | Tilsa Tsuchiya | Rupicola peruvianus, env broadel Perou, ha Dalechampia aristolochiifolia (plant) | ||||
Daveoù ha notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ (en) "6 Percent GDP Growth And The Lowest Inflation Rate In Latin America: Peru In 2014" (14 a viz Genver 2014).
- ↑ (id) Peruri Cetak Uang Peru, Dibayar Rp255 Miliar, lec'hienn CNN Indonesia, 23 a viz Meurzh 2022
- ↑ "La moneda peruana tiene un nuevo símbolo: desde ayer es S/ no S/. según BCR" (6 a viz Genver 2016).
- ↑ "Moneda peruana cambiará de nombre de "nuevo sol" a "sol"" (3 a viz Du 2015).
- ↑ "Desde ayer la moneda peruana se llama "Sol"" (16 a viz Kerzu 2015).
- ↑ (en) San José State University Department of Economics, The economic history and the economy of Peru. Kavet d'an 11 a viz Gouere 2007.
- ↑ 7,0 7,1 ha7,2 (es) Law No. 25.295, Unidad Monetaria Nuevo Sol, 3 a viz Genver 1991
- ↑ "Peru's nuevo sol is the most stable currency in region" (2 a viz Gouere 2012).
- ↑ (es) MONEDAS DE 5 CÉNTIMOS DEJARÁN DE CIRCULAR DESDE EL 1 DE ENERO DE 2019, lec'hienn Bank Kreiz Mirout Perou, 31 a viz Here 2018
- ↑ (es) Circular letter N°028-97-EF/90, 26 a viz Eost 1997, Bank Kreiz Mirout Perou
- ↑ (es) Banco Central de Reserva del Perú, Familia de Billetes. Kavet d'ar 14 a viz Gouere 2007.
- ↑ Nuevo billete de S/ 10.
- ↑ Nuevo billete de S/ 100.
- ↑ ShieldSquare Captcha (PDF).
- ↑ (es) BCR pone en circulación billete de S/200 con nuevo diseño | RPP Noticias, rpp.pe, RedacciónRPP, 2023-12-15
Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Bilhedoù ha pezhioù moneiz eus Bank Kreiz Perou
- (en) (de) Bilhedoù istorel Perou
- (en) (es) Moneiz e Perou