Mont d’an endalc’had

Meurzh (miz)

Eus Wikipedia
Genver · C'hwevrer · Meurzh · Ebrel · Mae · Mezheven · Gouere · Eost · Gwengolo · Here · Du · Kerzu
Meurzh
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31        


Meurzh e Les Très Riches Heures du duc de Berry, 1486

Miz Meurzh eo trede miz ar bloaz hervez an deiziadur gregorian.
An eil eus ar seizh miz a zo 31 deiz enne eo. Er bloavezhioù bizeost e krog Meurzh er memes deiz ha miz Du, hag er bloavezhioù ordinal er memes deiz ha C'hwevrer.

War-dro an 20 e vez ar gedez, a zo deiz kentañ an nevezamzer ofisiel en hantervoul norzh.

Dont a ra eus anv ar miz latin Martius, savet diwar anv Mars, anv an doue Meurzh e relijion Henroma.

Miz Meurzh e oa anv ar miz kentañ en Henroma, miz an nevezamzer ha hini ar brezelioù : echu ar goañv, dousoc'h an amzer, izeloc'h an dour er stêrioù, gallout a rae an armeoù mont dre ar maezioù adarre.

Genver a zeuas da vout kentañ miz ar bloaz en amzer ar roue Numa Pompilius (war-dro 713 kent JK), pe dindan an Decemvires war-dro 450 kent JK : disheñvelder zo e testenioù ar skrivagnerien roman.

Meur a sevenadur ha relijion a laka ar bloaz da gregiñ e miz Meurzh.
Kregiñ a rae ar bloaz d'ar 1 a viz Meurzh e Rusia betek dibenn ar XVvet kantved. Betek 1752 e kroge d'ar 25 a viz Meurzh e Breizh-Veur hag he zrevadennoù; gant an deiziadur gregorian e voe graet goude.

Krennlavaroù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • « Berr, berr, miz C'hwevrer, karg an ant hag ar foz / Me o disec'ho en un deiz hag un noz »
  • « Bleuñv e Meurzh, feurm en Abril / A ya holl gant ar morzil »[1],[2]
  • « C'hoario Meurzh ar pezh a garo / Ur c'hostez ag ar c'hleuz a dommo »
  • « Da c'houel Paol / Laka merenn vihan war an daol »[3]
  • « Da c'houel sant Jozeb / Mar bez klouar, taol al lin war an Douar »[4]
  • « Da c'houel sant Jozeb pe sant Benead / Gounid ar panez hag al lin mat »[5]
  • « Da Sul Fask / E lamm ar saout dreist o nask »[6]
  • « Da Wener ar Groaz e kroaz ar big he neizh »[7]
  • « Da Sul ar Bleunioù, kont ar vioù / Da Sul Fask, torr o fennoù / Da Sul ar C'hazimodo, frik ar c'hozh podoù »[8]
  • « Deiz Sul ar Bleunioù / E teu an naered eus ar c'hleuzioù »
  • « Deuet Meurzh e-giz ma karo / Gwrac'h e korn ar c'hleuz a dommo »
  • « E miz Meurzh glav hag avel foll / A ray lakaat evezh d'an holl »
  • « E-pad ar sizhun santel / Amzer goloet, avel »[9]
  • « Heol Meurzh a c'hloaz / Heol Ebrel a lazh »
  • « Meurzh a lazh gant e vorzholioù / An ejen bras e korn ar c'hraou »
  • « Meurzh da Veurzh : tan-gwall, chas klañv ha naered »
  • « Meurzh e skoulm / Ebrel e bodenn / Mae e bleuñv / Even e greunenn / Gouere e gwastell wenn »
  • « Meurzh gant ur c'hwezhadenn / A zisec'h ar foz penn-da-benn »
  • « Meurzh, gant e veurzheri / A ra d'ar wrac'h staota en ti / Ha d'he merc'h kerkoulz hag hi »[10]
  • « Miz Meurzh gant e vorzholioù / A lazh al leueoù en o mammoù »
  • « Miz Meurzh gant e vorzholioù / A sko ker gwazh hag an Ankoù »
  • « Miz Meurzh gant e vorzholioù / A zeu da skeiñ war hon dorioù »
  • « Miz Meurzh gant ur c'hwezhadenn / A lazh meur a vagadenn »
  • « Pa glevfet an drask o kanañ / Serret keuneud mat da dommañ / Pa glevfet ar voualc'h goude-se / Taolit ho chupenn a-gostez »
  • « Tri deiz goude ma kan an drask / Ez a ar vuoc'h joaus d'he nask »
  • « Tri devezh e Meurzh, tri devezh en Ebrel / E teu ar goukoug da dennañ ur vi erer pe ur vi sparfell »
  1. Feurm : stummet.
  2. Morzil : avel vervent.
  3. Paol Aorelian : 12/03 ; hiraat a ra an devezhioù (ur Paol all, Paol Tars, a vez lidet d'ar 29/06).
  4. Jozeb : 19/03
  5. Benead : 21/03.
  6. Sul Fask : kentañ Sul goude ar c'hentañ loargann goude kedez Veurzh (etre an 22/03 hag ar 25/04).
  7. Gwener ar Groaz : eil derc'hent Sul Fask.
  8. Sul ar Bleunioù : diwezhañ Sul a-raok Pask ; Sul ar C'hazimodo : kentañ Sul goude Pask.
  9. Sizhun santel : ar sizhun a-raok Pask.
  10. Meurzheri : rustoni an amzer e miz Meurzh