Marina Raskova

Marina Raskova Раско́ва Мари́на Миха́йловна
E 1938
Ganedigezh	15 Meurzh 1912 Moskov
Marv	4 Genver 1943 Saratov
Broadelezh	Soviedel
Micher	Lomanez Levierez
Brevedoù	Lomanez : 1934 Levierez : 1935
Lu	Военно-воздушные силы (Aerlu soviedel)
Respet 1938–1943
Renk	Major Letanant Surentez ar Stad
Emgannoù	Talbenn ar Reter
Enorioù
Harozez an URSS Urzh Lenin Urzh Talbenn ar Reter Dellezegezh en Emgann XXvet Deiz-ha-Bloaz Arme Ruz al Labourerien hag ar Gouerien

Marina Mikhaïlovna Raskova (rusianeg : Раско́ва Мари́на Миха́йловна Raskova Marina Mic'hailovna), bet ganet d'ar 15 a viz Meurzh 1912 e Moskov hag aet da Anaon d'ar 4 a viz Genver 1943 e Saratov, a voe un nijerez vilourel soviedel da vare an Eil Brezel-bed.
Diazezañ a reas tri rejimant levierezed da stourm ouzh aloubadeg Alamagn, ha bez' e voe unan eus an teir maouez kentañ o vezañ enoret evel Harozezed URSS.

Respet

Merc'h e oa d'ar c'haner opera ha kelenner Mikhail Dmitrievich Malinin (1853–1919) ha d'e wreg Anna Spiridonovna Lyubatovitch (1882 – goude 1954), kanerez ha kelennerez. Goude he studioù e Skol sonerezh Pouchkin Moskov ma voe pianoourez e teskas galleg, italianeg, ar gimiezh ha diskiblezhioù milourel. E deroù 1929 ez eas Marina, 17 vloaz, da galvezourez en ul labouradeg arlivadurioù.
E miz Ebrel 1929 e timezas gant Sergey Raskov, a oa un ijinour en hevelep labouradeg. Goude ganedigezh he merc'h Tatyana e paouezas Marina da labourat betek miz Here 1931.
E 1932 e voe treserez-raktreserez e Labourva an aerlestrerezh en Akademiezh an Aerlu. Daou vloaz goude e voe ijinourez en aerlestraz Leningrad hag e tapas he breved lomanez. Bloaz goude, e 1935, e voe brevedet evel levierez ; e miz Here e torras he dimez.

D'ar 24 a viz Here 1937 e voe lomanez rekord etrebroadel an hed, war bourzh un nijerez Yakovlev AIR-12 leviet gant Valentina Grizodouvova (1909–1993), a-hed 1 445 km. Daou rekord hed etrebroadel a dapas e 1938 gant un dournijerez Beriev MP-1 : d'ar 24 a viz Mae gant 1 7749 km ha d'an 2 a viz Gouere gant 2 241 km.

Harozez URSS

D'ar 24 ha 25 a viz Gwengolo 1938, war bourzh an nijerez Tupolev ANT-37 (DB-2) Родина Rodina ("Mammvro") gant div vaouez all – ar bennlevierez Valentina Grizodouvova hag al levierez Polina Osipenko (1907–1939) – e nijas Marina Raskova, al lomanez, war-eeun eus Moskov da Gerbi (Керби) a-hed 6 450 km e-pad 26 eurvezh ha 26 munutenn.
Dre ma oa koumoulek an amzer e rankas al levierezed nijal en disgwel ha fiziout e Marina Raskova, a evezhie ardivinkoù ar bourzh. Buan e voe skornet an nijerez, ha ret e voe lakaat ar biñsoù da dreiñ buanoc'h evit o diskornañ. Goude tremenet an Oural e voe kollet al liamm dre skingomz gant Moskov, ar pezh a lakaas ar skipailh da dremen dre Gomsomolsk-an-Amour ; pa voe Mor Oc'hotsk war wel, an nijerez a ziskwelas ne chome trelosk nemet evit un hantereurvezhiad nij, setu e tivizas ar bennlevierez Grizodouvova pradañ en taiga – a-raok pradañ avat e roas urzh da Varina Raskova da harzlammat rak en arvar e oa buhez al lomanez, a oa staliet e penn pennañ an ANT-37, dirak ar biñsoù-tro. En ur c'heun e stokas an ardivink ouzh an douar, en ul lec'h dianav d'e skipailh. Moskov a gasas un niver bras a nijerezioù all da furchal ar menezioù, ar mor hag an taiga ; hemolc'herien a furchas ivez. Dek devezh goude, d'an 3 a viz Here, e voe kavet an teir maouez gant un nijerez.
An nijadenn-se e voe rekord an hini hirañ ; d'an 2 a viz Du e voe anvet an teir maouez da Harozed URSS – ar wech kentañ e voe en Istor URSS ma voe deroet an titl-se da vaouezed – ha kemmet anv Kerbi en Imeni-Poliny-Osipenko. Yaouank e oa an teir maouez : 29 bloaz e oa Grizodouvova, 31 bloaz e oa Osipenko ha 26 vloaz e oa Raskova.
An ANT-37 Mammvro a voe kaset da Gomsomolsk, ma servijas e Talbenn ar Reter.

• Timbroù embannet e1939
• 
  Валентина Гризодубова
  Valentina Grizodouvova
• 
  Полина Осипенко
  Polina Osipenko
• 
  Марина Раскова
  Marina Raskova

El Lu Ruz

El Lu Ruz e voe Marina Raskova e 1938, met gopret gant an NKVD (ar Surentez diabarzh) e voe ivez : eus miz C'hwevrer 1937 betek miz C'hwevrer 1939 evel alierez, hag evel pennletanant Surentez ar Stad en Aerlu e 1941 ; a-hed an amzer, abaoe 1938, e voe renerez Ofis an aerlinennoù etrebroadel e Moskov.

A-c'houde digoradur Talbenn ar Reter gant an Oberiadur brezel Barbarossa (22 a viz Even 1941) ez arveras Marina Raskova he dere hag he darempredoù micherel gant Jozef Stalin a-benn ma vije krouet unvezioù stourm merc'hed hepken enno.
D'an 8 a viz Here 1941 e voe roet aotre dezhi da sevel an aerunvez 122 ; d'ar 15 a viz Here e voe krouet an unvez, enni tri rejimant — merc'hed hepken enno, war-dro 400 anezho :

• 586vet IAP hemolc'her (nijerezioù Yakovlev Yak-1, Yak-7B ha Yak-9), a voe an hini kentañ o vont d'an talbenn, d'ar 16 a viz Ebrel 1942 ;
• 587vet bombezer a-bik, a voe adanvet 155 PBAP Borisov e 1943 (nijerezioù Petlyakov Pe-2), dindan ren Mariana Raskova ;
• 588vet bombezer-noz, Gv 46 NBAP Taman diwezhatoc'h (nijerezioù Polikarpov Po-2) ; ar 588 NBAP a servijas en Emgann Stalingrad (17 a viz Gouere 1942 – 2 a viz C'hwevrer 1943) dindan ren ar vajorez Ievdokia Berchanskaya, ha lesanvet e voe die Nachthexen ("Sorserezed an noz") gant levierien al Luftwaffe ; enoretañ rejimant al Lu Ruz eo.

Kaset e voe ar merc'hed da studiañ e Skol-leviañ kêr Engels, war ribl kleiz ar stêr Volga en oblast Saratov ; eno e voent stummet a-hed 6 mizvezh e-lec'h an 18 mizvezh rekis. Marina Raskova eo a zivizas kas pep unan eus ar merc'hed da levierez hemolc'hiñ, da levierez bombezañ , da lomanerez, da vindrailherez, da vekanikourez pe da armdiourez.

D'an 22 a viz Du 1942, Marina Raskova a skrivas da gomandant an Aerlu e distrig ar Volga e oa prest merc'hed ar 587vet da vont d'an talbenn, goude o stummadur stank. E deroù miz Genver 1943 e nijjont war-du Stalingrad.
D'an 28 a viz Kerzu 1942, war bourzh he Yakovlev UT-2, ez ambrougas Marina Raskova ar 587vet betek an talbenn kent distreiñ davit he bombezer Pe-2, na c'hallas ket nijal abalamour d'ur gorventenn erc'h. D'ar 4 a viz Genver 1943 da beder eur d'abardaez e c'hellas Raskova hag he strollad dibradañ war-du koumoul izel ; da 5 eur 56 munutenn e roas urzh da doullañ ar gwiskad koabr, ha hi da gentañ – steuziañ a reas. D'ar 7 a viz Genver e voe kavet ar Pe-2 nepell diouzh kêriadennig Mokhailovka, en oblast Saratov ; marv e oa pevar den ar skipailh.

Devet e voe korf-marv Marina Rakova, hag ar jarl-kañv a voe siellet e-kichen hini Polina Osipenko e moger Kremlin Moskov, sko war al Leurgêr Ruz.

• 
  Tupolev Tu-134Sh Marina Raskova Aerlu Rusia

Levrlennadur

• (en) SURHONE, Lambert M. &al. : Women in War and Resistance – Selected Biographies of Soviet Women Soldiers, Focus Publishing, 2006 (ISBN 978-1-58510-160-3)
• (en) COTTAM, Kazimiera J. : Soviet Women in World War II, Betascript Publishing, 2010 (ISBN 978-613-0-42876-1)
• (en) Dastumadenn Articles on Soviet Women including MArina Raskova & al., Hephaestus Books, 2011 (ISBN 978-1-244-45868-0)
• (en) MASON, Fergus : Night Witches – A History of the All Female 588th Night Bomber Regiment, CSIPP, 2014 (ISBN 978-1-5025-3692-1)
• (en) WEIN, Elizabeth : A Thousand Sisters – The Heroic Airwomen of the Soviet Union in World War II, HarperCollins, 2019 (ISBN 978-0-06-245301-3)

Liammoù diavaez

• (en) 'Marina Raskova and Soviet Female Pilots'. Kavet : 24 Mezheven 2019.

(fr) 'Marina Raskova et les femmes pilotes soviétiques durant la guerre 1939-45'. Kavet : 24 Mezheven 2019.

• (en) 'Marina Raskova and the Soviet Women Pilots of World War II'. Kavet : 24 Mezheven 2019.