Krubuilh dispak
Dispak e vez ar grubuilh pa ne vez ket peurwisket ar bruched. Peurvuiañ e komzer neuze eus dilhad ar merc'hed a lez dizolo ul lodenn eus o bruched, etre o gouzoug ha krec'h o divvronn, pe izeloc'h. Kement-se a vez graet dre wiskañ dilhad troc'het diouzh se. Darn ne wiskont ket diaraog ar bruched, darn all a zispak divskoaz, divvrec'h ha divvronn, dre ar c'hostez.
Peurvuiañ e vez dispak ar bruchedoù merc'hed evit sachañ selloù ar baotred, pe re ar merc'hed, goude ma vez lavaret a-wechoù n'eo nemet koantaat. Koulskoude e soñj da lod eo ivez evit mont da-heul ar c'hiz, pa vez ar c'hiz.
Istor
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]A-hed an istor ez eus bet gwelet dispakañ ar grubuilh da sachañ selloù ar wazed, evel a weler en taolennoù. Daoust da se ez eus bet broioù ha mareadoù, evel Bro-Saoz da vare ar rouanez Victoria, ma ranke ar maouezed goleiñ o bruched dalc'hmat pa vezent e-maez o zi.
- Er XVvet kantved e veze Agnès Sorel, serc'h ar roue Charlez VII a Vro-C'hall, dizolo he c'hrubuilh el lez, hag evel-se e voe poltredet ouzhpenn ur wech.
- Livourien zo, evel Pierre Mignard er XVIIvet kantved e Bro-C'hall a reas poltredoù niverus eus merc'hed a renk uhel dispak o c'hrubuilh, pezh a veze kavet dereatoc'h eget livañ merc'hed a renk izeloc'h en o noazh, evel a rae François Boucher er c'hantved war-lerc'h.
Hoalañ ar wazed eta a glask ar merc'hed ober o tispakañ o c'hrubuilh. Evit-se e vez dizoloet nec'h ar bruched, a-wechoù betek an divskoaz, ha gwelet an divvronn a ziwar-benn nemetken: kuzhet e vez al lodenn izelañ, ha beg ar vronn ivez, dindan ar peurrest eus an hiviz pe eus ar sae. Tud zo a lavar evez kreñvoc'h an hoalerezh pa vez paket ar grubuilh gant ur pezh dilhad tost-tost ouzh ar c'horf, ha pa weler stumm ar grubuilh a-dreuz dezhañ.
Peurliesañ e weler aze dreisttalvoudekaat hag erotekaat divvronn ar vaouez.
En 1952 e voe gwelet an aktourez italian Gina Lollobrigida o tibrennañ he sae ma voe gwelet he bruched damzispak[1].
Dilhad
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Dilhadoù zo a zo graet evit lezel ar c'hrubuilhoù dispak : hivizhoù-noz, dilhad-kouronkañ hag a zizolo ivez an divskoaz, an divgazel.
Ar faout
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Hervez ment an divvronn, ha penaos e vezont gwisket ha stardet, e vez ant pe faout etrezo.
Psikologourion zo o deus bet skrivet e vez divvronn bras gant an dud (merc'hed) dalc'hmat, e-skoaz al loened all (marmouzien) ha n'o devez nemet pa vez koulz ar viañ, ha diwar-se e c'hallont "sachañ evezh ar gour ha pa ne vezont ket frouezhus"[2].
Hervez tud all, evel al loenoniour saoz Desmond Morris, e ranker gwelout er faout etre an div vronn un adskeudenn eus ar faout etre an div feskenn[3]. Kement-se, eme Morris e-barzh The Naked Ape ne vez graet nemet gant an dud, ar marmouzien all o deus feskennoù platoc'h.
Kaoz ha rendael
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Soñjoù a bep seurt zo e-touez an dud da c'houzout pegement a zispak a c'haller ober d'ur grubuilh dirak an holl[4].
- Er XVIIvet kantved, e Bro-C'hall, e voe kaoz eus krubuilh dispak er pezh-c'hoari Tartuffe:
- "Couvrez ce sein, que je ne saurais voir.
- Par de pareils objets les âmes sont blessées,
- Et cela fait venir de coupables pensées."
- Le Tartuffe, III, 2 (gwerzennoù 860-862)
E brezhoneg:
- Goloit ho pruched ha n'oufen ket gwelet
- Gant an traoù a'r seurt-se 'vez gloazet an ene
- Ken e teu er pennoù soñjezonoù kablus.
- Sevel a reas Jacques Boileau, en ur skrid anvet De l'abus des nudités de gorge, a-enep ar wazed a selle ouzh krubuilh ar maouezed en ilizoù :[5]
Da vare ar Sklerijenn C'hall e oa kaoz diwar-benn divvronn ar maouezed a oa pe un hoal dreist-holl, pe un dra naturel a oa da rannañ etre mamm ha bugel hepken.
- Er pezh-c'hoari La Vraie Mère, gant Alexandre-Guillaume de Moissy, e weler ar wreg o tamall d'he gwaz ober ganti evel un dra da zegas c'hoant ha sellout ouzh he brennid : "Are your senses so gross as to look on these breasts - the respectable treasures of nature - as merely an embellishment, destined to ornament the chest of women?"[6]
- Kant vloaz goude, un den eus ar proviñsoù pell a oa en un dañsadeg e palez an Tuilleries en 1855 a voe feuket bras gant an holl grubuilhoù dispak hag a lavaras "N'em boa ket gwelet kemend-all abaoe ma oan dizonet "[7]
- E SUA, e 2007, er Southwest Airlines e voe goulennet digant beajourezed pe gwiskañ dilhad da guzhat o c'hrubuilh pe diskenn diouzh ar c'harr-nij[8].
Ar gansellerez alaman Angela Merkel a lakeas trouz da sevel pan eas gant ur grubuilh dispak d'un abadenn c'hoarigandi Oslo e miz Ebrel 2008[9],[10],[11],[12].
Devezh ar Grubuilh Dispak
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]E Suafrika, da Wener kentañ pep miz Ebrel, ez eus un Devezh ar Grubuilh Dispak, paeroniet gant Wonderbra[13].
Pennadoù kar
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Levrlennadur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Alison Gernsheim, Victorian and Edwardian Fashion. A Photographic Survey. Mineola, N.Y, Dover Publications, Inc., 1963.
- Hanns Krammer, Das entblösste Frauenzimmer. Die Geschichte des Dekolletes, München, Heyne Verlag, 1961?
- Desmond Morris, Manwatching. A Field Guide to Human Behavior. London, Vintage, 1977.
- Desmond Morris, The human sexes. Londen, Network Books, 1997.
- Desmond Morris, The Naked Woman. A Study of the Female Body. New York, Thomas Dunne Books, 2004.
- Gustave Joseph Witkowski, Tetoniana: Anecdotes historiques et religieuses sur les seins et l'allaitement comprenant l'histoire du décolletage et du corset, Paris, Maloine, 1898.
- Gustave Joseph Witkowski, Tetoniana: Curiosités médicales, littéraires et artistiques sur les seins et l'allaitement , Paris, Maloine, 1898 (Legacy Reprint: Kessinger Publishing, 2010).
Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- (en) Sargent's Portraits, pennad ma reer meneg eus ar reuz a voe da-heul ur poltred gant John Singer Sargent, "Portrait of Madame X" ma weler ur grubuilh dizolo.
- (en) Perak e vez dispaket o c'hrubuilh gant ar maouezed
- (fr) Histoire du décolleté
Skeudennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Livadurioù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- XVvet kantved
-
Agnès Sorel (1420-1450)
-
Simonetta Vespucci (1453-1476)
- XVIvet kantved
-
Anne de Beaujeu, rejantez Bro-C'hall
-
Anna Breizh, war-dro 1500
-
Poltred ar briñsez saoz Mary Boleyn (1499-1543), da 16 vloaz (war-dro 1516)
-
Palma il Vecchio. Meleganez, war-dro 1520
-
Poltred ur vaouez yaouank, Lucas Cranach, 1537
-
Poltred Agnese, keniterv d'al livour, Bernardo Licinio
-
Poltred ur vaouez yaouank, gant Tintoretto
- XVIIvet kantved
-
Anna du Pire en Granida, poltred gant Bartholomeus van der Helst
-
Barbara Villiers (17 vloaz), gant Peter Lely (1618 - 1680)
-
Poltred Anne Villiers, Kontez Morton
-
Artemisia Gentileschi (1593-1653) : Emboltred evel ludourez
-
Poltred un itron, gant Diego Velázquez, war-dro 1640
-
Kourtizanez, gant Gerard van Honthorst (1590-1656)
-
Poltred Isabella Brand, gant Rubens, e 1625
-
Isabel Luísa Josefa de Bragança (1669-1690)
-
Anna Aostria (1601-1666), rouanez Bro-C'hall.
- XVIIIvet kantved
-
Ar rouanez c'hall Marie-Antoinette (1755-1793)
-
Marie-Antoinette, war-dro 1775
-
Charlotta Eckerman (1759- Stockholm 1790)
-
Emboltred gant div ziskiblez, gant al livourez c'hall Adélaïde Labille-Guiard
- XIXvet kantved
-
Sarah Bernhardt poltredet gant Giovanni Boldini e 1880
-
Poltred ur vaouez, gant Jules Joseph Lefebvre
-
Poltred Elizabeth Wharton Drexel, gant Giovanni Boldini
-
Bar aux Folies-Bergères, gant Édouard Manet
-
Pierre-Auguste Renoir : Madame Henriot, 1876
-
Pierre-Auguste Renoir: Bohemianez
-
Bruched noazh, gant Gustave Courbet.
Luc'hskeudennoù (XXvet ha XXIañ kantved)
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]-
Mata Hari e 1906
-
Marilyn Monroe e-barzh Some Like it Hot
-
Brigitte Bardot e 1968.
-
Sae gwisket gant Aria Giovanni
-
Madonna, 21 bloaz.
-
Ashton Moore, aktourez e filmoù evit gwazed ezhommek
-
An aktourez pornografek Alexis Texas, Genver 2010
- ↑ Stefano Masi, Enrico Lancia, Les Séductrices du cinéma italien, Gremese Editore - 1997,(ISBN 9788873010753)
- ↑ Charles B. Crawford and Dennis Krebs (eds.), "How Mate Choice Shaped Human Nature", Handbook of Evolutionary Psychology: Ideas, Issues, and Applications, Lawrence Erlbaum Associates (1998).
- ↑ Desmond Morris, Manwatching. A Field Guide to Human Behavior.. New York: Harry N. Abrams, Inc., 1977. ISBN 0-8109-1310-0
- ↑ Karen Salmansohn, "The Power of Cleavage", The Huffington Post, October 29, 2007. [1]
- ↑ [2]
- ↑ Simon Schama, Citizens. A Chronicle of the French Revolution, p. 147. New York: Alfred A. Knopf, Inc., 1989. ISBN 0-394-58638-7
- ↑ Alison Gernsheim, Victorian and Edwardian Fashion. A Photographic Survey, p. 43. Mineola, N.Y.: Dover Publications, Inc., 1981. Reprint of 1963 edition. ISBN 0-486-24205-6
- ↑ [3]
- ↑ "Merkel 'Surprised' by Attention to Low-cut Dress", Spiegel Online, 4/15/2008. [4]
- ↑ "Angela Merkel Raises Eyebrows with Cleavage Display", Deutsche Welle, 4/15/2008. [5]
- ↑ Ada Calhoun, "Angela Merkel: Now That's Cleavage", News Bloggers, 4/16/2008. [6]
- ↑ Greg Milam, "Dress Fuss Plunges Merkel into Shock", Sky News, 4/16/2008. [7]
- ↑ National Cleavage Day - Wonderbra Wonderbra o vrudañ devezh ar c'hrubuilhoù dispak