Moskov

	Kan ar gêr : Moya Moskva "Ma Moskov"
Banniel	Skoed
Maer	Sergey Sobyanin
Rannvro armerzhel	Kreiz
Bann kevredel	Kreiz
Soubiekt	Moskva
Gorread	2 061,5 km²
Poblañs	13 010 112 a dud (2021)
Stankter	6 311 den/km²

capital of Russia, federal city of Russia, kêr vras, megacity, kêr vrasañ, kêr pe kêriadenn
Rann eus	Central Federal District
Deiziad krouiñ	talvoud dianav
Implij	official residence
Anv ofisiel	Москва
Anv er yezh a orin	Москва
Moranv	Третий Рим, Өченче Рим, Third Rome
Anvet diwar	Moskva
Anv annezidi	москвичи
Diazezer	Yuri Dolgorukiy
Yezh ofisiel	rusianeg
Kan broadel	Moya Moskva
Kevandir	Europa
Stad	Rusia
Kêr-benn eus	Rusia, Oblast Moskov, Central Federal District
E tiriad	Rusia
Gwerzhid-eur	Moscow Time, UTC 03:00, Europe/Moscow
War ribl	Moskva, Yauza, Vodootvodny Canal, Skhodnya Derivation Canal, Moscow Canal
Lec'hiadur	East European Plain
Daveennoù douaroniel	55°45′21″N 37°37′4″E
Kenurzhiennoù al lec'h pellañ en norzh	56°1′0″N 37°11′0″E
Post dalc'het gant penn ar gouarnamant	Prime Minister of Moscow
Party chief representative	Yury Anatolyevich Prokofiev, Lev Zaykov, Boris Yeltsin
Penn an aotrouniezh	Sergei Sobyanin
Korf melestradurel	Mayor of Moscow, Government of Moscow
Aotrouniezh	Government of Moscow
Korf lezenniñ	Moscow City Duma
Highest judicial authority	Constitutional (charter) court of a subject of the Russian Federation
Ezel eus	World Tourism Cities Federation, Organization of World Heritage Cities
A zo stok ouzh	Oblast Moskov, Oblast Kalouga
Yezh implijet	rusianeg, Russian Sign Language
Prizioù resevet	Hero City of the Soviet Union, European City of the Trees
Kod-post	101001–135999
Lec'hienn ofisiel	https://www.mos.ru/
Streaming media URL	https://balticlivecam.com/cameras/russia/moscow/moscow-city-center/, https://balticlivecam.com/cameras/russia/moscow/glory-square/, https://balticlivecam.com/cameras/russia/moscow/moscow-panoramic-view/
External data available at URL	https://data.mos.ru/
Hashtag	Moscow
Testenn ar pennreolennoù	Charter of the city of Moscow
Banniel (deskrivadur)	flag of Moscow
Ardamezioù	coat of arms of Moscow
Douaroniezh an danvez	geography of Moscow
Istor	history of Moscow
Köppen climate classification	temperate continental climate, continental climate
Roll monumantoù	list of cultural heritage monuments in Moscow
Sant paeron	Jord a Lydda
Rummad tost	Category:Moscow-related lists
Open data portal	Open Data Moscow city
Ekonomiezh an danvez	economy of Moscow
Time of earliest written record	4 Ebr 1147
Entry in abbreviations table	М.
Kod pellgomz an takad	495, 499
Kod IATA	MOW
Category for honorary citizens of entity	Category:Honorary citizens of Moscow
Category for the view of the item	Category:Views of Moscow
Rummad evit ar c'hartennoù	Category:Maps of Moscow

Gant ar ger Moskva e tegouezher amañ. Evit sterioù all ar ger, gwelit Moskva (disheñvelout).

Moskov, Москва Moskva e rusianeg ([mɐˈskva] selaou ), eo kêr-benn Kevread Rusia. E lodenn europat Rusia emañ, war ribl ar stêr Moskva. Brasañ kêr ar Stad eo gant 13 010 112 a dud hervez an niveradeg graet e 2021 (21 534 777 a dud en tolead kêr).

Ur roll hep he far he deus c'hoariet Moskov en Istor Rusia. Bez' eo bet kêr-benn Priñselezh Veur Moskov ha hini Impalaeriezh Rusia betek an tsar Pêr Iañ a lakaas Sankt-Peterbourg da vezañ ar gêr-benn nevez. Kêr-benn e voe Moskov a-nevez e 1918 er Republik sokialour soviedel yaouank ha goude en Unaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel.

Statud ur gêr gevreadel zo ganti. En Oblast Moskov emañ daoust da vezañ dizalc'h dioutañ war an dachenn velestradurel. Enni emañ staliet ar galloud politikel, ekonomikel ha skolveuriek. Meur a savadur brudet a ziskouez kement-se, lod anezho war roll lec'hiadoù glad bedel UNESCO : palez ar C'hremlin m'emañ prezidant Rusia, Iliz-Veur Sant-Bazil, al Leurgêr Ruz, Iliz-Veur Krist ar Salver ha skraberioù-oabl Stalin. Div gambr Parlamant Rusia zo ivez : an Douma ha Kuzul ar C'hevread. Manati Danilov eo sez Iliz Ortodoks Rusia.

Lec'hanvadurezh

Москва eo anv ar stêr Moskva ; e rusianeg kozh e talveze гра́д Моско́в Hrád Moskóv kement hag "ar gêr war ribl ar stêr Moskva". Meneget e voe Moskov evit ar wech kentañ e 1147 gant Youri Dolgoroukiy en e lizher da briñs Novgorod-Severski, ouzh e c'hervel "da zont d'am gwelout, ma breur, e Moskov"; « москвич » Maskvitch a vez graet eus hec'h annezidi e rusianeg.

E brezhoneg

Moskov eo e stumm ofisiel^[1], daoust da lod tud ober gant Moskou diwar skouer ar galleg Moscou ; Jarl Priel a reas gant Moskov en e oberenn Va Buhez e Rusia e 1955.

Istor

E 1156 e c'hourc'hemennas ar priñs Youri Dolgoroukiy a Rostov sevel ur voger goad, ar C'hremlin, hag a voe ret adsevel meur a wech evit gwareziñ ar gêr a oa war eskoriñ^[2]. Goude bezañ bet dizalbadet ha peurzevet kêr ha bet lazhet he annezidi gant ar Vongoled e 1237–38 e voe adsavet Moskov, a zeuas da vezañ kêr-benn priñselezh Vladimir-Souzdal e 1327^[3]. En argrec'h d'ar stêr Volga emañ kêr, ar pezh a gendaolas d'he c'hresk ingal. Dont a reas da vezañ Dugelezh Veur Moskov, ur briñselezh vleunius a sachas kalz tud eus Rusia a-bezh.

Gant Ivan Iañ Kalita e kemeras Moskov lec'h Tver evel kreizenn bolitikel Vladimir-Souzdal ha dastumer tailhoù evit an Impalaeriezh Vongol. P'edo o paeañ un truaj bras d'ar c'han e c'hounaas Ivan ur goulezad bras : ne oa ket rannet Moskov etre e vibien hogen lezet d'an hini henañ, er c'hontrol d'ar priñselezhioù all. Kreskiñ a eure an enebiezh ouzh ar vestroni estren. E 1380 e voe ar priñs Dimitri Donskoi a Voskov e penn ul lu rusian unanet ha trec'h e voe war Tatared ar Vostad Aour en Emgann Koulikovo. Ne voe ket krennus en emgann avat, ha daou vloaz goude e voe preizhet Moskov gant ar c'han Tokhtamysh. E 1480 e teuas a-benn an tsar Ivan III da zieubiñ ar Rusianed eus reoladur an Datared. Dont a reas Moskov da vezañ kreiz ar galloud e Rusia^[4].

E 1571 e voe preizhet Moskov adarre, gant Khanat Krimea ar wech-se. Devet e voe pep tra estreget ar C'hremlin^[5].

Douaroniezh

Hin

Un hin gevandirel c'hleb eo hini Moskov. Tomm ha gleb e vez en hañv, yen ha hir e vez ar goañvezhioù. Gallout a ra ar gwrezverk sevel ha diskenn eus 15°C da 30°C en hañv hag eus -25°C da zreist 0°C er goañv. E-pad an amzer c'hor en hañv 2010 e oa bet tizhet ar rekord a 39°C d'an 29 a viz Gouere e kreiz-kêr hag en aerborzh Domodedovo. Ar rekord a yenijenn a oa bet tizhet e miz Genver 1940 gant -42.2°C. Erc'h a vez e-pad etre tri ha pemp mizvezh bep bloaz ; kregiñ a ra da ober e miz Du, ha teuziñ a ra e miz Ebrel. E dibenn miz Genver/miz C'hwevrer e vez ar mareadoù yenañ ; miz Gouere eo ar miz tommañ.

An hin e Moskov, 1991-2020 – Rekordoù : 1879-2020
	G	C'h	M	E	M	M	G	E	G	H	D	K	Bloaz
Rekord uhel (°C)	8,6	8,3	19,7	28,9	33,2	34,8	38,2	37,3	32,3	24	16,2	9,6	38,2
Keitad uhel pemdeziek (°C)	-3,9	-3	3	11,7	19	22,4	24,7	22,7	16,4	8,9	1,6	-2,3	10,1
Keitad pemdeziek (°C)	-6,2	-5,9	-0,7	6,9	13,6	17,3	19,7	17,6	11,9	5,8	-0,5	-4,4	6,3
Keitad izel pemdeziek (°C)	-8,7	-8,8	-4,2	2,3	8,1	12,2	14,8	13	8	3	-2,4	-6,5	2,6
Rekord izel (°C)	-42,1	-38,2	-32,4	-21	-7,5	-2,3	1,3	-1,2	-8,5	-20,3	-32,8	-38,8	-42,1
Glaveier keitat (mm)	53	44	39	37	61	78	84	78	66	70	52	51	713
Gwiskad erc'h uhelañ (cm)	24	35	29	2	0	0	0	0	0	0	4	12	35
Devezioù glav (keitad)	8	6	9	15	16	16	15	16	16	17	13	8	155
Devezhioù erc'h (keitad)	25	23	15	6	1	0	0	0	0,3	5	17	24	116
Glebor keitat (%)	85	81	74	68	67	72	74	78	82	83	86	86	78
Eurvezhioù heoliek (keitad miziek)	33	72	128	170	265	279	271	238	147	78	32	18	1 731

Poblañs

13 010 112 a dud a oa o vevñ e Moskov hervez an niveradeg e 2021.

Strolladoù kenelel (2021)
Kenelelezh	Poblañs	%	% disklêriet
Rusianed	9 074 375	69,7	90,2
Tatared	84 373	0,6	0,8
Armeniz	68 018	0,5	0,7
Ukrainiz	58 788	0,5	0,6
Azerbaidjaniz	37 259	0,3	0,4
Ouzbeked	29 526	0,2	0,3
Yuzevien	28 014	0,2	0,3
Jorjianed	26 222	0,2	0,3
Tadjiked	22 783	0,2	0,2
Belarusiz	17 632	0,1	0,2
Kirgized	16 858	0,1	0,2
All	595 543	4,6	5,9
Kenelezh disklêriet ebet	595 543	4,6	5,9
Hollad	13 010 112	100	100 (10 059 391)

Piramidenn an oadoù (2021)

Relijion

Ar relijion ortodoks eo an hini bennañ e Moskov. Relijionoù all a vez disklêrier gant Moskoviz : an islam, ar rodnoveri, ar brotestantiezh, ar gatoligiezh, kredenn gozh an Ikiz Ortodoks, ar voudaegezh hag ar yuzevegezh.

Kêr-benn Iliz Ortodoks Rusia eo Moskov, gant patriark Moskov er penn anezhi, a zo o chom e manati Danilov.

Sevenadur hag arzoù

Brudet eo C'hoariva Bolchoi dre ar bed evit e arvestoù barrez. Ret eo menegiñ ivez Choariva Malyi, hini Vakhtangov ha C'hoariva Arz Moskov. Sirkoù zo ivez, ha kalz salioù sinema. E-touez ar mirdioù brudetañ emañ Palier Tretiakov, Mirdi Arzoù-kaer Pouchkin ha Mirdi Istor ar Stad.

Treuzdougen

Commons

Muioc'h a restroù diwar-benn

Moskov

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Pemp aerborzh etrebroadel zo e Moskov : Sheremetyevo (SVO), Domodedovo (DME), Vnukovo (VKO), Zhukovsky (ZIA) hag Ostafyevo (OSF)) ; un aerborzh broadel nemetken zo : Bykovo (BKA), na gas nemet da Voskov ha da Rusia.

Nav forzh-houarn bras (возкалvokzal e rusianeg) zo e Moskov :

Drezo e c'haller mont da galz kornioù en Europa hag en Azia, da skouer gant an Treuzsiberian holl-vrudet. An holl diez-gar-se zo tost da greiz-kêr ha kenereet gant linenn 5 ar metro, kelc'hiek he stumm. Ar bannlev (пригород prigorod) ha kêrioù tost zo kenereet gant an tren tredan anvet электричка elektrichka. Tiez-gar bihanoc'h zo ivez.

Daou dremenva zo e Moskov war ribl ar stêrioù Moskva hag Oka, evit an dudi dreist-holl. Ur ganol a gas d'ar stêr Volga.

E 1935 e voe digoret e linenn gentañ Metro Moskov (Московского Метрополитена Moskovskogo Metropolitena). Bremañ ez eo ur rouedad a 188 arsavlec'h. Unan eus donañ ha brasañ metroioù ar bed eo, implijet gant tro-dro da 10 milion a dud bemdez. Anavezet e vez evel unan eus arouezioù kêr abalamour d'e ginklerezh pinvidik ha liesseurt.

Ur rouedad stank busoù, trollebusoù ha trammgirri zo ivez, ouzhpenn d'un tren unroudenn zoken. Marc'hoù-houarn emservij anvet Velobike a zo kinniget da Voskoviz abaoe 2013.

Ouzhpenn 2.6 milion a girri a vez e kêr bemdez. Mell stankadegoù a gaver er bloavezhioù diwezhañ. Ur bern taksioù a zo ivez. Cheñchet en deus kalz ar servij-mañ er bloavezhioù diwezhañ abalamour d'an arloadoù implijet gant an dud war o hezoug : Yandex Taxi, Uber...