Эдвін Крэбс

Эдвін Крэбс
англ.: Edwin Gerhard Krebs
Дата нараджэння	6 чэрвеня 1918(1918-06-06)[…]
Месца нараджэння	Лансінг, акруга Аламакі[d], Аява, ЗША[…]
Дата смерці	21 снежня 2009(2009-12-21)[…] (91 год)
Месца смерці	Сіэтл, акруга Кінг[d], Вашынгтон, ЗША[…]
Грамадзянства	ЗША[…]
Род дзейнасці	біяхімік, выкладчык універсітэта, хімік, урач
Навуковая сфера	біяхімія
Месца працы	Вашынгтонскі ўніверсітэт
Альма-матар	Ілінойскі ўніверсітэт ва Урбане і Шампейне (1940) Медыцынская школа Вашынгтонскага ўніверсітэта[d] (снежань 1943) Універсітэт Вашынгтона ў Сент-Луісе (1948) Urbana High School[d]
Член у	Нацыянальная акадэмія навук ЗША Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Каралеўская акадэмія медыцыны Бельгіі[d]
Узнагароды	грант Гугенхайма прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні (1989) міжнародная прэмія Фонда Гайрднера (1978) прэмія Луізы Грос-Хорвіц (1989) Welch Award in Chemistry[d] (1991) ганаровы доктар Універсітэта Маямі[d] (8 мая 1998)

Эдвін Крэбс (англ.: Edwin Gerhard Krebs, 6 чэрвеня 1918, Лансінг — 21 снежня 2009, Сіэтл, ЗША) — амерыканскі вучоны ў галіне біяхіміі, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне разам з Э. Фішэрам у 1992 годзе «за адкрыцці, якія тычацца зваротнага фосфарыліравання бялкоў як механізму біялагічнай рэгуляцыі».

Біяграфія

Эдвін Крэбс нарадзіўся 6 чэрвеня 1918 года ў мястэчку Лансінг (штат Аёва) у сям’і прэсвітарыянскага святара. Крэбс паступіў у 1936 годзе ва ўніверсітэт Ілінойса. Пасля яго заканчэння ў 1940 годзе, атрымаў медыцынскую адукацыю ў медыцынскай школе ў Вашынгтонскім універсітэце ў Сэнт-Луісе (Сэнт-Луіс, Місуры), якую скончыў у 1943 году. Да 1946 года служыў у ваенна-марскіх сілах ЗША. Пасля дэмабілізацыі Крэбс працягнуў навуковаю адукацыю ў біяхімічнай лабараторыі Карла і Тэрэзы Коры, якія атрымалі Нобелеўскую прэмію ў 1947 годзе за даследаванні ператварэння глікагену. Там ён займаўся узаемадзеяннем пратаміну і фосфарылазы. Праз два гады ў 1948 годзе Крэбс вырашыў працягнуць заняткі біяхіміяй і пачаў працаваць ва ўніверсітэце Вашынгтона ў Сіэтле. У 1953 годзе разам з Эдмандам Фішэрам, які прыехаў ва ўніверсітэт з Швейцарыі, стаў займацца даследаваннем рэгуляцыі актыўнасці глікагенфосфарылазы.

Яны вывучалі фермент глікагенфосфарылазы і выявілі, што серыя рэакцый, выкліканых гармонамі і кальцыем, прыводзіць да актывацыі-інактывацыі гэтага ферменту. Актывацыя-інактывацыі ферменту выклікалася яго зваротным фосфарыліраваннем. Працэс, які адкрылі Фішэр і Крэбс, каталізуе двума ферментамі: пратэінкіназай і фасфатазай. Пратэінкіназы (найбольш распаўсюджаная з іх — тыразінкіназа) пераносіць фасфатных групу з АТФ на гідраксільную групу ферменту. Пры гэтым канфармацыя ферменту змяняецца, і ён становіцца каталітычна актыўным. Затым бялковая фасфатазы адчыплыет фасфатную групу, і фермент вяртаецца ў першапачатковую неактыўную форму. Аказалася, што такое цыклічнае рэгуляванне ферментатыўнай актыўнасці і адпаведных метабалічных працэсаў надзвычай шырока распаўсюджана ў прыродзе.

Аўтар навуковых прац па вывучэнні механізмаў рэгуляцыі біяхімічных рэакцый у клетках.

Разам з Э. Фішэрам адкрыў шэраг ферментаў, што зваротна фасфарыліруюць бялкі.

Крэбс памёр 21 снежня 2009 года. У яго засталіся жонка Вірджынія і трое дзяцей.

Узнагароды

• 1992 — Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне
• 1989 — Прэмія Луізы Грос-Хорвіц
• 1989 — Прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні
• 1978 — Міжнародная прэмія Гайрднера

Бібліяграфія

• Krebs, E G (1998), "An accidental biochemist", Annu. Rev. Biochem., vol. 67, pp. xii–xxxii, doi:10.1146/annurev.biochem.67.1.0, PMID 9786379
• Krebs, E G; Fischer, E H (1989), "The phosphorylase b to a converting enzyme of rabbit skeletal muscle. 1956", Biochim. Biophys. Acta, vol. 1000, pp. 302–9, PMID 2505847

Літаратура

• Raju, T N (2000), "The Nobel chronicles. 1992: Edmond H Fischer (b 1920) and Edwin G Krebs (b 1918)", Lancet, vol. 355, no. 9219 (апублікавана 2000 Jun 3), p. 2004, doi:10.1016/S0140-6736(05)72951-2, PMID 10859071 {{citation}}: Праверце значэнне даты ў: |publication-date= (даведка)
• Blum, H E (1992), "Nobel prize for medicine, 1992", Dtsch. Med. Wochenschr., vol. 117, no. 50 (апублікавана 1992 Dec 11), pp. 1935–8, doi:10.1055/s-0029-1235415, PMID 1333946 {{citation}}: Праверце значэнне даты ў: |publication-date= (даведка)
• Walaas, O; Jahnsen, T; Walaas, S I; Hansson, V (1992), "The 1992 Nobel Prize in physiology and medicine", Tidsskr. Nor. Laegeforen., vol. 112, no. 30 (апублікавана 1992 Dec 10), p. 3775, PMID 1485288 {{citation}}: Праверце значэнне даты ў: |publication-date= (даведка)
• Fredholm, B B (1992), "Two share the Nobel Prize in medicine this year", Lakartidningen, vol. 89, no. 43 (апублікавана 1992 Oct 21), pp. 3555–8, 363–4, PMID 1334180 {{citation}}: Праверце значэнне даты ў: |publication-date= (даведка)
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18 Кн.1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — Т. 18. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0295-4 (Т. 18 Кн. 1).

Спасылкі

• Hughes, R. 1998. After the Prize (англ.)
• Аўтабіяграфія на Нобелеўскім сайце (англ.)
• Нацыянальная АН ЗША: Эдвін Крэбс. Мемуары. (англ.)