Франсішку да Кошта Гоміш

Франсішку да Кошта Гоміш
Francisco da Costa Gomes
15-ы Прэзідэнт Партугаліі 30 верасня 1974 — 14 ліпеня 1976
Папярэднік	Антоніу Себашцьян Рыбейру ды Спінола
Пераемнік	Антоніу Рамалью Эаніш
2-і Старшыня Савета Нацыянальнага Выратавання Партугаліі 30 верасня 1974 — 14 сакавіка 1975
Папярэднік	Антоніу Себашцьян Рыбейру ды Спінола
Пераемнік	пост скасаваны
1-ы Старшыня Рэвалюцыйнага савета Партугаліі 14 сакавіка 1975 — 14 ліпеня 1976
Папярэднік	пост заснаваны
7-ы Начальнік Генеральнага штаба ўзброеных сіл Партугаліі 5 верасня 1972 — 13 сакавіка 1974
Папярэднік	генерал ВПС Венансіу Аўгушту Дэшландыш
Пераемнік	генерал Жаакім да Луз Роша
9-ы Начальнік Генеральнага штаба ўзброеных сіл Партугаліі 29 красавіка 1974 — 13 ліпеня 1976
Папярэднік	генерал Жаакім да Луз Роша
Пераемнік	генерал Антоніу Рамалью Эаніш
Нараджэнне	30 чэрвеня 1914(1914-06-30)[…] Шавіш, акруга Віла-Рэал[d], Партугалія
Смерць	31 ліпеня 2001(2001-07-31) (87 гадоў) Лісабон, акруга Лісабон, Партугалія
Месца пахавання	Лісабон
Бацька	Антоніу Жазэ Гоміш
Маці	Ідаліна Жулія Марэйру да Кошта
Жонка	Maria Estela Veloso de Antas Varajão[d]
Нацыянальнасць	партугалец
Веравызнанне	каталік
Партыя	беспартыйны
Адукацыя	Універсітэт Порту
Прафесія	ваенны
Аўтограф
Ваенная служба
Род войскаў	Portuguese Army[d]
Званне	капітан (1944), маёр (1952), брыгадны генерал (1964) генерал (1968), маршал (1981)
Камандаваў	намеснік камандуючага партугальскімі войскамі ў Мазамбіку (1965—1968), камандуючы партугальскімі войскамі ў Мазамбіку (1968—1970), галоўнакамандуючы партугальскімі войскамі ў Анголе (1970—1972), Начальнік Генеральнага штаба арміі Партугаліі (1972—1974)
Бітвы	каланіяльная вайна Партугаліі[d]
Узнагароды	Al-Gaddafi International Prize for Human Rights[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Франсішку да Кошта Гоміш (парт.: Francisco da Costa Gomes, МФА (парт.): [fɾɐ̃ˈsiʃku dɐ ˈkɔʃtɐ ˈɡomɨʃ]; 30 чэрвеня 1914, Шавіш, Партугалія — 31 ліпеня 2001, Лісабон, Партугалія) — партугальскі палітычны і ваенны дзеяч, Прэзідэнт Партугальскай рэспублікі ў 1974—1976 гадах, Старшыня Рэвалюцыйнага савета Партугаліі і начальнік Генеральнага штаба партугальскай арміі ў перыяд пераходу да канстытуцыйнага праўлення пасля Рэвалюцыі гваздзікоў 1974 года, маршал Партугаліі (1981).

Выхадзец са сціплай сям’і, ён пачаў ваенную кар’еру ў кавалерыі, адначасова скончыў матэматычны факультэт Універсітэта Порту, служыў у партугальскіх калоніях, быў адным з вядучых удзельнікаў працэсу інтэграцыі Партугаліі ў НАТА. Падзенне ваеннага міністра Жуліу Батэлью Моніша ў 1961 годзе прывяло да зрушэння Кошты Гоміша з высокага паста ў ваенным міністэрстве. На працягу 1960-х гадоў ён кіраваў антыпартызанскімі аперацыямі партугальскіх войскаў па чарзе ў Мазамбіку і Анголе, а ў 1972 годзе ўзначаліў Генеральны штаб арміі.

Пасля Рэвалюцыі гваздзікоў генерал Кошта Гоміш, незадоўга да гэтага зноў трапляе ў няміласць, стаў членам Савета нацыянальнага выратавання і намеснікам яго старшыні — прэзідэнта Рэспублікі генерала Антоніа ды Спінолы, а ўжо пасля вераснёўскага крызісу 1974 сам быў прызначаны прэзідэнтам Партугаліі. Яму ўдавалася лавіраваць паміж супрацьстаялымі палітычнымі і вайсковымі групоўкамі і ў самы напружаны перыяд рэвалюцыйнага працэсу захоўваць агульны курс на аднаўленне ў краіне канстытуцыйнага праўлення.

Перадаўшы ўладу абранаму прэзідэнту, Францішак да Кошта Гоміш адышоў ад актыўнай палітыкі, але працягнуў грамадскую дзейнасць, стаўшы адным з лідараў руху за мір. У 1981 годзе ён стаў апошнім, хто ў партугальскай арміі атрымаў званне маршала. Калі ў 2001 годзе Кошта Гоміш сканаў, вядучыя палітыкі Партугаліі адзначалі, што ён стаў ключавой фігурай у працэсе пераходу краіны ад дыктатуры да дэмакратыі.

Сачыненні

• Na Assembleia Geral das Nações Unidas, Lisboa, 1974.
• Balanço do Ano de 1975 e Rumos para uma Sociedade Justa: Comunicação Feita ao País pelo Senhor Presidente da República, Lisboa, 1976.
• Discursos Políticos, Lisboa, 1976.
• Sobre Portugal: Diálogo com Alexandre Manuel, Lisboa, Regra do Jogo, 1979.
• Visages de Corée, Lisboa, s.e., 1981.
• Ecosocialismo, Uma Alternativa Verde para a Europa, em co-autoria com Carlos Antunes e Isabel do Carmo, Lisboa, Divergência, cop. 1990.

Літаратура

• Кошта Гомеш Франсішку да // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — С. 440. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).
• F. Costa Gomes e M. Cruzeiro. Costa Gomes, o Último Marechal. — Lisboa: Notícias, 1998.
• Walter Heynowski; Gerhard Scheumann; Gerhard Kade. Die Generale : Marschall Francisco da Costa Gomes, Portugal … — Berlin: Berlin Verl. d. Nation, 1986.
• Mello Machado. Aviltados e traídos (resposta a Costa Gomes). — Queluz, Portugal.: Literal, 1977.
• Frederic P. Miller. Francisco da Costa Gomes. — 2010. — ISBN 978-6-1328-8396-4.
• Luís Nuno Rodrigues. Marechal Costa Gomes - No Centro da Tempestade. — Lisboa, 2011. — ISBN 978-989-626-103-0.

Спасылкі

• ANTIGOS PRESIDENTES: Francisco Costa Gomes(нявызн.). Página Oficial da Presidência da República Portuguesa (2006-2012). Праверана 18 студзеня 2012.
• Cátia Manuela Silva Gonçalves. Antigos Estudantes Ilustres da Universidade do Porto Francisco da Costa Gomes(нявызн.). Universidade do Porto (12 снежня 2008). Праверана 18 студзеня 2012.
• Francisco da Costa Gomes(нявызн.). Geneall.pt (2000 - 2012). Праверана 13 лютага 2012.
• Antonio de Figueiredo. Francisco da Costa Gomes(нявызн.). The Guardian (1 жніўня 2001). Праверана 17 красавіка 2012.
• Fernando Rosas e J.M. Brandão de Brito. Francisco da Costa Gomes, (1914-2001)(нявызн.)(недаступная спасылка). 25 de Abril. Base de Dados Históricos (12 снежня 2006). Архівавана з першакрыніцы 14 красавіка 2012. Праверана 18 студзеня 2012.
• Aniceto Afonso, Carlos Matos Gomes. Francisco da Costa Gomes, (1914-2001)(нявызн.). Guerra Colonial, 1961 -1974. Праверана 18 студзеня 2012.(недаступная спасылка)
• Francisco da Costa Gomes, Subsecretário do Exército (партугальская) // Boletim Cultural da Guiné Portuguesa, Volume XIV, nº 56 : Фотарэпартаж пра паездку Кошты Гоміша ў Партугальскую Гвінею ў 1959 годзе. — Guiné Portuguesa: Outubro 1959.