Перайсці да зместу

Сарматы

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Сарматы
Рымская выява 113 г. н. э.
Агульная колькасць
Рэгіёны пражывання Паволжа, Паўночны Каўказ, Паўночнае Прычарнамор'е
Мова сармацкая
Рэлігія політэізм
Блізкія этнічныя групы скіфы, аланы

Сарма́ты (грэч. Σαρμάται, лац.: Sarmatae — агульная назва плямён Паўночнага Прычарнамор'я ў ІІІ ст. да н.э. — IV ст. н.э.

Разам са скіфамі сарматы ўваходзілі ў заходнюю галіну роднасных іранамоўных плямён, былі блізкія скіфам па мове і звычаях. Продкі сарматаў — саўраматы займалі стэпы Паволжа і Прыкаспія ў VII—III ст. да н.э. Паводле падання, пераказанага Герадотам, саўраматы пайшлі ад шлюбаў скіфаў з амазонкамі. Герадот падкрэсліваў значную ролю жанчын у іх грамадскім жыцці (разам з мужчынамі займаліся паляваннем, ваявалі). Паводле Скілака, у саўраматаў кіравалі жанчыны. У ІІІ-ІІ ст. да н.э. саўраматы перайшлі Дон і авалодалі Скіфіяй, якую сталі называць Сарматыяй. Першапачаткова, напэўна, іх узначальвала племя «царскіх» сарматаў (саяў), потым кіруючая роля належала языгам, раксаланам, асорсам, аланам. Вядомы таксама іншыя сармацкія плямёны — фісаматы, саўрадаты, ургі.

Грамадства сарматаў нагадвала грамадства стэпавых скіфаў. Напачатку ў іх існаваў патрыярхальны лад з перажыткамі матрыярхату, у ІІ ст. да н.э. пачалося ўтварэнне класаў з вылучэннем родаплемянной знаці і ваенных правадыроў. Паводле Страбона, сарматы пераважна былі вандроўнікамі. Аселыя сарматы займаліся земляробствам. Пашыраны былі апрацоўка жалеза, скураў, ткацгва, ганчарства, ювелірнае рамяство.

Ваяўнічыя сармацкія плямёны вялі войны з дзяржавамі Закаўказзя, Рымскай імперыяй, у ІІ ст. да н.э. падпарадкавалі грэчаскі горад-калонію Ольвію і прымусілі плаціць даніну. На поўначы падтрымлівалі сувязі з пагранічнымі плямёнамі зарубінецкай культуры.