Павойнік прамы

	Павойнік прамы
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Двухдольныя
Парадак:	Казяльцовакветныя
Сямейства:	Казяльцовыя
Падсямейства:	Казяльцовыя
Трыба:	Anemoneae
Род:	Павойнік
Від:	Павойнік прамы
Міжнародная навуковая назва
	Clematis recta L., 1753
ITIS	18709
NCBI	748711
EOL	863717
GRIN	t:108
IPNI	710023
TPL	kew-2726635

Павойнік прамы, Жыгунец^[3]^[4] (Clematis recta) — від кветкавых раслін роду Павойнік (Clematis) сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae).

Распаўсюджванне і экалогія

У прыродзе арэал віду ахоплівае мацерыковую частку Еўропы — Паўднёвую, Цэнтральную Еўропу, поўдзень лясной, лесастэпавай і стэпавай зон Усходняй Еўропы, Перадкаўказзе і Усходняе Закаўказзе.

Натуралізаваўся паўсюдна^[5].

У Беларусі трапляецца толькі ва ўсходняй частцы. Адзначаны ўздоўж Дняпра ад Оршы да Лоева, на Мазырскай і Юравіцкай градах^[6].

Месцы росту: парослыя хмызняком схілы рачных далін і яроў, узлескі светлых лясоў, драбналессе, сухія лугі ў далінах рэк.

Батанічнае апісанне


Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Шматгадовая травяністая карэнішчавая расліна з прамым травяністым сцяблом вышынёй да 1,5 м, якое пакрыта тонкімі баразёнкамі, у верхняй частцы коратка апушанае, больш густа ў вузлах.

Лісце супраціўнае, блакітна- ці шыза-зялёнае, пёрыстае, з баразёнчатымі голымі або слаба апушанымі хвосцікамі; лісточкі у ліку 2—4 пар, больш менш адагнутыя, каротка-чарашковыя, яйкападобныя, буйныя, даўжынёй да 9 см, на вяршыні завостраныя, ля аснавання клінавата звужаныя або злёгку сэрцападобныя, па краі звычайна суцэльныя, знізу з выразнымі выступаючымі жылкамі, зверху голыя, больш цёмныя.

Кветкі шматлікія, дыяметрам да 2 см, белыя або жоўтыя, у складана шчыткападобных суквеццях. Чашалісцікі ў ліку 4, малочна-белыя, дробныя, даўжынёй 8—15 мм, вузка-яйкападобныя або даўгавата зваротна-клінаватыя, знізу з вузкай каротка-пухнатай аблямоўкай, зверху голыя. Пылавікі голыя.

Плод — шматарэшак. Плодзікі амаль голыя, сціснутыя, з кароткімі і пёрыста-апушанымі слупкамі.

Асаблівасці біялогіі

Расце асобнымі экземплярамі і невялікімі групамі, часам утварае папуляцыі з вялікай колькасцю раслін. Цвіце ў чэрвені—ліпені, пладаносіць у жніўні-верасні; размнажаецца вегетатыўна і насеннем.

Таксанамія

Від Павойнік прамы ўваходзіць у род Павойнік (Clematis) трыбы Anemoneae падсямейства Ranunculoideae сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae) парадку Казяльцовакветныя (Ranunculales).

яшчэ 4 падсямействы
(згодна з Сістэмай APG II)

яшчэ 6 родаў

семейство Казяльцовыя

трыба Anemoneae

від
Павойнік прамы

парадак Казяльцовакветныя

падсямейства Ranunculoideae

род
Павойнік

яшчэ 9 сямействаў
(згодна з Сістэмай APG II)

яшчэ 8 трыб
(згодна з Сістэмай APG II)

яшчэ 230—250 відаў

Сінаніміка

Паводле The Plant List на 2013 год^[7], у сінаніміку віду ўваходзяць:

Anemone recta (L.) K.Krause
Clematis bracteosa Banks ex Steud.
Clematis corymbosa Poir.
Clematis erecta L.
Clematis hispanica Mill.
Clematis lathyrifolia Besser ex Rchb.
Clematis lathyrifolia Bess. ex Reichenb.
Clematis tenuiflora DC.
Clematis umbraticola Schur
Clematitis erecta (L.) Steud.

Выкарыстанне

Лекавая, дэкаратыўная і меданосная расліна.

Зноскі

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 39. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
↑ Паводле сайта GRIN (гл. картку расліны).
↑ Дорофеев А. М., Сюборова С. Ф. Они не должы исчезнуть: Книга для учащихся — Мн.: Народная асвета, 1987. — С. 139—140. — 200 с.: ил. — 89 000 экз. (руск.)
↑ Clematis recta L. is an accepted name (англ.)(недаступная спасылка). The Plant List (2013). Version 1.1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden (3 снежня 2013). Архівавана з першакрыніцы 5 чэрвеня 2019. Праверана 29 студзеня 2014.

Літаратура

Род 530. Ломонос — Clematis L. // Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор акад. В. Л. Комаров; Редактор тома Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1935. — Т. III. — С. 318—319. — 636 XXV с. — 5 175 экз.
Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 591. Clematis recta L. — Ломонос прямой // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2003. — Т. 2. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 206. — ISBN 9-87317-128-9.
Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь: Рэдкія і тыя, што знаходзяцца пад пагрозай знікнення віды жывёл і раслін. Мн.: БелЭн, 1993. ISBN 5-85700-095-5
Дорофеев А. М., Сюборова С. Ф. Они не должы исчезнуть: Книга для учащихся — Мн.: Народная асвета, 1987. — С. 139—140. — 200 с.: ил. — 89 000 экз. (руск.)

Спасылкі

Ломонос прямой — Clematis recta L.: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

[1] Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.

[2] Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».

[Киселевский-3] Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 39. — 160 с. — 2 350 экз.

[4] Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878

[GRIN-5] Паводле сайта GRIN (гл. картку расліны).

[drf-6] Дорофеев А. М., Сюборова С. Ф. Они не должы исчезнуть: Книга для учащихся — Мн.: Народная асвета, 1987. — С. 139—140. — 200 с.: ил. — 89 000 экз. (руск.)

[7] Clematis recta L. is an accepted name (англ.)(недаступная спасылка). The Plant List (2013). Version 1.1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden (3 снежня 2013). Архівавана з першакрыніцы 5 чэрвеня 2019. Праверана 29 студзеня 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]