Катавіцы

Горад Катавіцы польск.: Katowice Герб Сцяг Краіна Польшча Ваяводства Сілезскае Павет Горад на правах павета Каардынаты 50°15′ пн. ш. 19°00′ у. д. Кіраўнік Marcin Krupa[d] Заснаваны 1598 Першая згадка 1598 Ранейшыя назвы Kattowitz Горад з 1865 Плошча 164,64 км² Вышыня цэнтра 245-357 м Водныя аб’екты Rawa[d], Kłodnica[d], Mleczna[d] і Pond Grunfeld[d] Насельніцтва 307 233 чалавек (2013) Шчыльнасць 1 866 чал./км² Часавы пояс UTC 1, летам UTC 2 Тэлефонны код 48 32 Паштовыя індэксы 40-001 па 40-999 Аўтамабільны код SK TERC 2469011 Афіцыйны сайт um.katowice.pl (польск.) Катавіцы на карце Польшчы ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Катавіцы (польск.: Katowice) — горад на правах павета ў Польшчы, цэнтр Сілезскага ваяводства.

Гісторыя

Зямля вакол Катавіцы, Верхняя Сілезія, была населена сілезцамі, адным з польскіх плямёнаў, з першых стагоддзяў нашай эры. Першымі яе ўладальнікамі была дынастыя польскіх Пястаў, да яе заняпаду, калі яна ўвайшла ў склад Габсбургаў.

Сам горад быў заснаваны ў 19 ст., у перыяд, калі тэрыторыя была пад уладай Прускага каралеўства — у 1865 годзе. Катавіцы атрымаў статут горада. Населены немцамі, яўрэямі і палякамі, горад стаў часткай Другой Польскай Рэспублікі, услед за Сілезскім Паўстаннем, накіраваным на далучэнне да Польшчы, якое пракацілася па Сілезіі ў 1918—1921 гадах. Тэрыторыя была паслядоўна падзелена аб'яднанай камісіяй, якая падзяліла Катавіцы паміж Польшчай і значнай аўтаноміяй.

Горад квітнее дзякуючы вялікім мінеральным карысным выкапням. У значнай меры рост і росквіт горада залежыць ад вуглездабыўнай і сталеліцейнай галін, якія занялі свае пазіцыі падчас Індустрыяльнай Рэвалюцыі. У апошні час, паводле эканамічных рэформ горад змяняе шлях развіцця ад цяжкай прамысловасці да малога бізнесу.

У 1953—1956 гг. польскія камуністы пераназвалі Катавіцы ў Сталінагруд — «горад Сталіна». Сур'ёзны ўдар па экалогіі горада быў нанесены пасля Другой сусветнай вайны і падчас камуністычнай улады ў Польскай Народнай Рэспубліцы, але апошнія змены ў заканадаўстве шматлікае вярнулі на свае месцы.

Геаграфія

Гарадскі лес

Катавіцы знаходзяцца на Катавіцкім узвышшы, якое адносіцца да Сілезскага ўзвышша. Горад знаходзіцца на мяжы водных падзелаў Віслы і Одры, і натуральнай мяжы паміж Малапольшчай і Сілезіяй. Праз Катавіцы цякуць рэкі Рава (прыток Віслы) і Кладніца (прыток Одры), а так сама некалькі невялікіх рэчак.

Плошча гораду характарызуецца невялікімі перападамі вышыні, якія складаюць каля 100 м. Самая высокая кропка гораду знаходзіцца на вышыні 352 м над узроўнем мора, а самая нізкая кропка на вышыні 261 м. З геалагічнага пункту гледжання Катавіцы знаходзяцца над Горнасілезскім вугальным радовішчам, якое ўключае Горнасілезская прамысловая акруга і Рыбніцкая вугальная акруга.

Сярэднегавадвая тэмпература паветра ў горадзе складае каля 7,9 °C, сярэдняя тэмпература ліпеня 17,4 °C, студзеня — 2,7 °C. Сярэдняя колькасць ападкаў на працягу года складае 721 мм, з якіх большасць выпадае ў жніўні — 110 мм. Вецер характарызуецца слабай сілай, з сярэдняй хуткасцю 3,3 м/с, большасць з якіх дзьме з захаду (21 %). Снег пакрывае Катавіцы, ў сярэднім, 60 дзён у годзе.

Насельніцтва

Дэмаграфічнае развіццё гораду звязана з уключэннем у склад Катавіцаў прыгарадаў. З атрыманнем у 1865 г. правоў горада, Катавіцы ў некалькі разоў павялічылі сваю плошчу і некалькі разоў змянялі сваю адміністрацыйную структуру. 15 ліпеня 1924 г. колькасць насельніцтва перавысіла 100 тыс. чалавек. У гэты дзень у склад горада былі ўключаны некалькі прыгарадаў, што павялічыла колькасць жыхароў Катавіцаў амаль удвая, з 57 тыс. да 113 тыс. наступныя далучэнні прыгарадаў адбыліся ў 1951, 1960 і 1975 гг. Але ў 1980-х гг. наступіла змена тэндэнцыі дэмакратычнага развіцця горада і пачалося змяншэнне колькасці насельніцтва з 368 621 чалавек у 1987 г. да 309 621 чалавек у 2008 г.

Эканоміка

Эканоміка Катавіцаў заснавана на развіцці сектара паслуг. З 150 тыс. працуючых жыхароў горада, каля 73 % працаўладкаваныя ў гэтым сектары. Такія поспехі эканоміка гораду змагла дасягнуць дзякуючы эканамічным рэформам гарадскіх уладаў, якія доўжацца апошнія некалькі гадоў. У 2006 г. сярэдні заробак у Катавіцах склаў каля 4,3 тыс. злотых (каля 4 млн. рублёў), і гэта адзін з самых высокіх паказчыкаў у Польшчы.

На тэрыторыі гораду зарэгістравана каля 48 тыс. эканамічных суб'ектаў, што складае каля 10 % ад усіх эканамічных суб'ектаў ва ўсім ваяводстве. Тэмп росту колькасці складае каля 8-10 % у год. Каля 1/5 з гэтых суб'ектаў дзейнічаюць з удзелам замежнага капіталу. Акрамя гэтага ў Катавіцах знаходзіцца свабодная эканамічная зона.

Культура

Бібліятэка

Тэатры

• Тэатр Сілезіі
• Тэатр Атэніум
• Тэатр Карэз
• Тэатр Цагітатур

Музыка

• Слізская філармонія
• Слізская эстрада
• Сцэна ГуГаландзер
• Нацыянальны Сімфанічны аркестр Польскага Радыё

Кіно

Сілезскі ўніверсітэт

• IMAX
• Кінатэатр Cinema City
• Цэнтр кіно Геліус
• Кінатэатр Космас
• Кінатэатр Святавід

Музеі

Сілезскі музей

• Сілезскі музей
• Музей гісторыі Катавіцы
• Музей Архідэацэзіі
• Музей Францысканцаў
• Біяграфічны музей П. Штэлера
• Музей Права і Польскіх юрыстаў
• Цэнтр польскай сцэнаграфіі

Медыя

Будынак Музычнай акадэміі

• TVP 3 Катавіцы
• TVN24
• Радыё Катавіцы
• Радыё Flash
• Радыё Roxy FM
• Радыё Планета

Гарады-пабрацімы

• Острава
• Кёльн
• Мабіл
• Сент-Эцьен
• Одэнсэ
• Мішкальц
• Гронінген
• Дублін
• Шэньян

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Катавіцы
• Урадавая старонка Архівавана 12 верасня 2005.
• Бізнес-партал