Перайсці да зместу

Замак Пелеш

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Замак
Замак Пелеш
Castelul Peleș
Замак Пелеш узімку
Замак Пелеш узімку
45°21′35″ пн. ш. 25°32′34″ у. д.HGЯO
Краіна  Румынія
Горад Сіная
Архітэктурны стыль неарэнесанс
Архітэктар Carol Benesch[d], Karel Zdeněk Líman[d] і Wilhelm von Doderer[d]
Заснавальнік Караль I
Дата заснавання 1873
Будаўніцтва 18731914 гады
Сайт peles.ro
Map
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Замак Пелеш летам
Унутраны дворык замка

Замак Пелеш (Castelul Peleş) размешчаны на сярэднявечным шляху, які злучае Трансільванію і Валахію, у маляўнічым месцы Карпат, непадалёк ад горада Сіная ў Румыніі. Замак быў пабудаваны ў стылі неарэнесанса паміж 1873 і 1914 гадамі, яго інаўгурацыя адбылася ў 1883 годзе. Імя яму дала працякаючая паблізу горная рэчка. На бягучы момант замак з'яўляецца гістарычным помнікам.

Кароль Караль I (1839-1914) упершыню пабываў у гэтых месцах у 1866 годзе, яны нагадалі яму родную Германію, і ён назаўсёды быў зачараваны імі. У 1872 годзе гэтыя землі (прыблізна 5,3 кв.км) былі набытыя каралём, і сталі называцца Каралеўскім даменам Сіная, прызначаныя таго, каб стаць каралеўскімі паляўнічымі ўгоддзямі і летняй рэзідэнцыяй манарха.

Першыя тры архітэктурных праекта замка фактычна капіявалі іншыя ўсходне-еўрапейскія палацы, і Караль I адкінуў іх, таму што яны былі занадта дарагімі і недастаткова арыгінальнымі. Архітэктар Ёган Шульц прадставіў больш цікавы праект, які спадабаўся каралю: невялікі палац або, хутчэй, прасторны асабняк у альпійскім стылі, які спалучае італьянскую элегантнасць з эстэтыкай нямецкага неаренесанса. Кошт будаўніцтва (за перыяд паміж 1875 і 1914 гадамі) ацэньваўся прыкладна ў 16 мільёнаў залатых румынскіх лееў (прыблізна 120 мільёнаў сучасных даляраў ЗША).

Замак быў закладзены 22 жніўня 1873 года. Адначасова будаваліся іншыя будынкі, звязаныя з замкам: домік аховы, паляўнічы домік, каралеўскія стайні і інш. Акрамя таго была пабудавана электрастанцыя, і Пелеш стаў першым электрыфікаваным замкам у свеце. Тры ці чатыры сотні чалавек пастаянна працавалі на будаўніцтве замка. Каралева Лізавета  (руск.) падчас будаўніцтва пісала ў сваім дзённіку:

Мулярамі былі італьянцы, румыны будавалі тэрасы, цыганы былі чорнарабочым. Албанцы і грэкі працавалі па каменю, немцы і венгры былі цеслярамі. Туркі абпальвалі цэглу. Інжынерамі былі палякі, а чэхі — разьбярамі па камені. Французы малявалі, англічане вымяралі — тут былі сотні людзей у нацыянальных касцюмах, якія размаўлялі, спявалі, лаяліся і балакалі на чатырнаццаці мовах...

Будаўніцтва некалькі прыпынілася падчас румынскай вайны за незалежнасць 1877-78 года, але затым вельмі паскорылася. Баль з нагоды інаўгурацыі замка адбыўся 7-га кастрычніка 1883 года. У 1893 годзе ў замку Пелеш нарадзіўся Караль II, напоўніўшы сэнсам імя, наданае замку каралём Каралем I — «калыска дынастыі, калыска нацыі».

У 1947 годзе пасля вымушанага адрачэння караля Міхая камуністы канфіскавалі ўсю каралеўскую ўласнасць, уключаючы маёнтак і замак Пелеш. Некаторы час замак быў адкрыты для турыстаў, а ў 1953 годзе абвешчаны музеем. Маёнтак служыў таксама для адпачынку румынскіх дзеячаў культуры. У апошнія гады камуністычнага праўлення, паміж 1975-1990, Мікалае Чаўшэску зачыніў гэтую тэрыторыю для наведванняў, сюды былі дапушчаныя толькі абслугоўваючы персанал і служба аховы. Цікава, што Чаўшэску не любіў замак і рэдка наведваў яго. Кажуць, работнікі музея, ведаючы, што пара Чаўшэску пакутуе фобіямі  (руск.), звязанымі са здароўем, абвясцілі, што будынак заражаны небяспечным грыбком Serpula lacrymans  (руск.), які ў 1980-х гадах быў сапраўды вельмі распаўсюджаны, але шкодзіў толькі драўніне.

Пасля румынскай рэвалюцыі 1989 года, замкі Пелеш і Пелішор  (руск.) зноў былі адкрыты для турыстаў. У 2006 годзе румынскі ўрад абвясціў аб вяртанні замка былому каралю Михаю I. Неўзабаве пасля здабыцця каралём сваёй уласнасці перамовы паміж ім і ўрадам аднавіліся, і Пелеш зноў стаў нацыянальным здабыткам, адкрытым для публікі як гістарычны помнік і музей. Наўзамен румынскае ўрад перадало каралеўскаму дому Румыніі 30 мільёнаў еўра. З моманту свайго адкрыцця замак Пелеш прымае штогод амаль паўмільёна наведвальнікаў.

У 2008 годзе замак выкарыстоўваўся на здымках фільма «Браты Блюм  (руск.)» — наваколлі замка ігралі ролю вялікага маёнтка у Нью-Джэрсі, жытла эксцэнтрычнай мільянершы Пенелопы (у гэтай ролі здымалася Рэйчэл Вайс).[1]

Калекцыя зброі і даспехаў налічвае больш за 4000 прадметаў.

Першым архітэктарам замка быў немец Ёган Шульц (1876-1883), яго пераемнікам стаў чэшскі архітэктар Карэл Ліман. Па сваім будове і функцыям Пелеш з'яўляецца палацам, але ўсё з любоўю называюць яго замкам. Асноўным архітэктурным стылем з'яўляецца неарэнесанс, але ў фахверкавых фасадах ўнутранага двара з іх раскошна распісанымі сценамі адчуваецца саксонскі ўплыў, а ў інтэр'ерах, упрыгожаных багатай разьбой па дрэве і вытанчанымі тканінамі, прыкметна ўплыў барока.

Замак Пелеш мае 3200 кв. метраў плошчы, больш за 160 пакояў, 30 ванных, раскошна абстаўленых і вытанчана дэкараваных. Ён валодае адной з лепшых калекцый твораў мастацтва усходняй і цэнтральнай Еўропы, якая ўключае скульптуру, жывапіс, мэблю, зброю і даспехі, залатыя і срэбраныя вырабы, вырабы з слановай косці, фарфор, дываны і габелены. Калекцыя зброі і даспехаў налічвае больш за 4000 прадметаў. Усходнія дываны зроблены ў лепшых майстэрнях Бухары, Масула, Ыспарты і Смірны. Уражвае калекцыя сеўрскага і майсенскага фарфору, скуры з Кардовы, але самае ўражальнае — гэта распісаныя ўручную вітражы з Швейцарыі.

Паркавы ансамбль

[правіць | правіць зыходнік]
Помнік Каралю I
Італьянскія тэрасы

Ля галоўнага ўваходу узвышаецца статуя караля Караля I працы італьянскага скульптара Рафаэла Раманэлі, яму ж належаць статуі з карарскага мармуру, размешчаныя на сямі цудоўных італьянскіх тэрасах, якія атачаюць замак і выкананы у стылі нэарэнэсанса. У парку знаходзіцца і помнік каралеве Лізавеце, які паказвае жонку Караля I за вышываннем — традыцыйным румынскім мастацтвам.

Сады і тэрасы ўпрыгожаны фантанамі, урнамі, лесвіцамі, львамі, выдатнымі статуямі і іншымі дэкаратыўнымі дэталямі.

Скульптуры ў парку
У замку Пелеш

Музей адкрыты з 9 да 17 гадзін з серады па нядзелю. У лістападзе замак зачынены для наведванняў.

Са 168 пакояў замка адкрыты для наведванняў 35. Наведванне толькі з экскурсаводам ў складзе груп, якія набіраюцца па мовах.

Кошт квітка залежыць ад аб'ёму экскурсіі:

  • 30 RON каштуе наведванне першага паверха, працягласць экскурсіі — 45 хвілін,
  • 50 RON — наведванне першага і другога паверхаў,
  • 70 RON — найбольш поўная экскурсія, якая ўключае наведванне трох паверхаў, працягласцю 2,5 гадзіны.

Дадаткова можна заплаціць 35 RON за фота - і 50 RON за відэа-здымку.

Месцазнаходжанне

[правіць | правіць зыходнік]

Замак размешчаны на паўночным захадзе горада Сіная, у 60 км ад горада Брашоў і ў 135 км ад Бухарэста, сталіцы Румыніі. З Брашова ў Сінай ходзяць аўтобусы з інтэрвалам у паўгадзіны-гадзіну, з Бухарэсцкага вакзала Gara de Nord рэгулярна ходзяць цягнікі на Брашоў, якія спыняюцца ў Сінаі, час у дарозе — каля 2-х гадзін.

У турыстычны комплекс Сінай ўваходзіць таксама замак Пелішор  (руск.), размешчаны побач з замкам Пелеш.

Зноскі