Герыт ван Хонтхорст

Герыт ван Хонтхорст
Герыт ван Хонтхорст
	нідэрл.: Gerard van Honthorst
	; кніга Залаты кабінет высокага ліберальнага мастацтва жывапісу
Дата нараджэння	4 лістапада 1590
Месца нараджэння	Утрэхт, правінцыя Утрэхт, Нідэрланды, Каралеўства Нідэрландаў;
Дата смерці	27 красавіка 1656
Месца смерці	Утрэхт, правінцыя Утрэхт, Нідэрланды, Каралеўства Нідэрландаў;
Грамадзянства	Рэспубліка Злучаных правінцый;
Род дзейнасці	мастак, архітэктурны чарцёжнік, мастак-гравёр, дзеяч выяўленчага мастацтва
Жанр	Жывапіс, афорт
Мастацкі кірунак	Utrecht Caravaggism[d] і Залаты век галандскага жывапісу[d]
Заступнікі	Vincenzo Giustiniani[d]
Уплыў	Абрахам Блумарт
Уплыў на	Іахім фон Зандрарт
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Герыт ван Хонтхорст (нідэрл.: Gerrit van Honthorst, 4 лістапада 1590 — 27 красавіка 1656) — мастак галандскага залатога веку мастацтва. У пачатку сваёй кар’еры наведаў Рым, дзе меў вялікі поспех дзякуючы карцінам у стылі Караваджа. Пасля вяртання ў Нідэрланды, стаў вядучым партрэтыстам.

Біяграфія

Хонтхорст нарадзіўся ў Утрэхце ў сям’і мастака-дэкаратара і прайшоў навучанне спачатку пад кіраўніцтвам свайго бацькі, а пасля ў Абрахама Блумарта. Пасля завяршэння свайго адукацыі, адправіўся ў Італію, дзе яго імя першапачаткова ўзнікае ў 1616 годзе. Ён быў адным з чатырох мастакоў з Утрэхта, які апынуўся ў Рыме у гэты час. Астатнія трое былі Дзірк ван Бабюрэн, Хендрык Цербруген і Ян ван Бійлерт. У Рыме ён жыў у палацы Вінчэнца Джусцініяні, дзе напісаў карціну Хрыстос перад першасвятаром, якая цяпер знаходзіцца ў Нацыянальнай галерэі ў Лондане. Джусцініяні меў вялікую мастацкую калекцыю, і Хонтхорст знаходзіўся пад уплывам на той момант такіх сучасных мастакоў, як Караваджа, Барталамеа Манфрэдзі і Карачы. Ён стаў асабліва вядомы выявамі штучна асветленых сцэн, атрымаўшы мянушку «Герард дэла Ноці» (Начны Герыт). Кардынал Сцыпіён Баргезэ стаў яшчэ адным важным апекуном, забеспячэнне важных заказаў для яго ў Сан-Сільвестр-дэла-Марына, Монтэкампатры і ў Санта-Марыя-дэла-Віторыа ў Рыме. Ён таксама працаваў на Казіма II Медычы, вялікага герцага Тасканы.

Хонтхорст вярнуўся ў Утрэхт ў 1620 годзе і заваяваў значную рэпутацыю як у Галандскай рэспублікі, а таксама за мяжой. У 1623 годзе, падчас жаніцьбы, ён быў прэзідэнтам Гільдыі Святога Лукі ў Утрэхце. Неўзабаве ён стаў настолькі вядомым, што сэр Дадлі Карлтан, тады англійскі пасланнік ў Гаазе, рэкамендаваў яго работы графу Говарду і лорду Дорчэстэра. У 1626 годзе Хонтхорст зрабіў вячэру для Рубенса, і намаляваў яго партрэт.

Каралева Елізавета Багемская, сястра англійскага караля Карла I, якая знаходзілася ў выгнанні ў Нідэрландах, рабіла замовы Хонторсту, ён таксама стаў настаўнікам малявання для яе дзяцей. Калі ён стаў вядомы Карлу, то кароль ў 1628 годзе запрасіў яго ў Англію, дзе ён напісаў шэраг партрэтаў караля і каралевы, як Дыяна і Апалон ў аблоках, якія атрымліваюць герцага Букінгемскага як Меркурый і апекуном караля дзеці Багеміі. Ён намаляваў таксама групавы партрэт чатырох старэйшых дзяцей караля Багеміі (таксама ў Хэмптан-Корт), у якім двое старэйшыя дзеці былі намаляваныя ў вобразе Дыяны і Апалона.

Пасля свайго вяртання ў Утрэхце, Хонтхорст працягваў маляваць для англійскага манарха, у 1631 годзе ён зрабіў вялікі партрэт караля і каралевы Багеміі і ўсіх іх дзяцей. Прыкладна ў той жа час ён напісаў некалькі выяў: Адысея для лорда Дорчэстэра, і некалькі выяў, якія паказваюць выпадкі дацкай гісторыі для Крысціяна IV Дацкага. Ён таксама намаляваў партрэт дачкі караля графіні Леаноры, у той час калі яна была ў Гаазе.

Яго папулярнасць у Нідэрландах была такая вялікая, што ён адкрыў другую студыю ў Гаазе, дзе ён пісаў партрэты членаў двара, і выкладаў малюнак. У гэтай вялікай студыі працавала вялікая колькасць вучняў і памочнікаў, іх праца была робіць копіі каралеўскіх партрэтаў Хонторста. Згодна ўспамінаў з аднаго з вучняў, Іахіма фон Зандрарта, які апісваў сваё жыццё ў сярэдзіне 1620-х гадоў, Хонтхорст заўсёды меў не менш за 24 студэнтаў, кожны з іх плаціў 100 гульдэнаў у год за сваё навучанне.

Яго брат Вілем ван Хонтхорст (1863—1666) быў таксама мастаком-партрэтыстам. Многія з карцін Вілема былі раней памылкова прыпісваліся Герыту з-за падабенства подпісаў. Вілем быў вучнем Абрахама Блумарта, яго таксама вучылі ў ўласнага старэйшага брата. У 1646 годзе ён адправіўся ў Берлін, дзе стаў прыдворным мастаком Луі-Генрыэты, жонкі курфюрста Фрыдрыха II Брандэнбургскага. Ён вярнуўся ў Утрэхт толькі ў 1664 годзе.

Творчая спадчына

Хонтхорст быў пладавітым мастаком. Захавалася многа прац, у якіх ён культывуе стыль Караваджа, часта сцэны ў карчме з музыкантамі, шулерамі і людзей, якія ядуць. Ён меў вялікі талент майстра святлацені, часта яго карціны маюць сцэны, асветленыя адной свечкай.

Некаторыя з яго самых вядомых твораў былі партрэты герцага Букінгемскага і яго сям’і, кароля і каралевы Багеміі, Марыі Медычы, кіраўнікоў горада і іх жонак, Шарль Луі і Руперта, пляменнікаў Карла I, і барона Крэйвена. Яго раннія працы: Лютніст (1614, Луўр), Забойства святога Яна ў Санта-Марыя-дэла-Скала ў Рыме, Вызваленне Пятра ў Берлінскім музеі.

Яго карціна Пакланенне пастухоў (1620) была знішчана падчас выбуху мафіі ў 1993 годзе.

Карціна Хонторста Канцэрт (1623) была набыта за невядомую суму Нацыянальнай галерэяй мастацтваў у Вашынгтоне, з прыватнай калекцыі ў Францыі ў лістападзе 2013 года. Карціна не была вядома з 1795 года.