Асгер Ёрн

Асгер Ёрн
дацк.: Asger Oluf Jørgensen
Імя пры нараджэнні	дацк.: Asger Oluf Jørgensen
Дата нараджэння	3 сакавіка 1914(1914-03-03)[…]
Месца нараджэння	Vejrum Parish[d], Струэр, Цэнтральная Ютландыя, Данія, Каралеўства Данія
Дата смерці	1 мая 1973(1973-05-01)[…] (59 гадоў)
Месца смерці	Орхус, Орхус, Орхус, Данія, Каралеўства Данія
Месца пахавання	Grötlingbo Church[d]
Грамадзянства	Каралеўства Данія
Род дзейнасці	мастак, скульптар, мастак-гравёр, графічны дызайнер, кераміст, тэарэтык мастацтва, літограф, рысавальнік, дзеяч выяўленчага мастацтва
Мастацкі кірунак	CoBrA і Situationist International[d]
Уплыў	Аксель Ёргенсен[d], Фернан Лежэ і Immanuel Ibsen[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Асгер Ёрн (дат. Asger Jorn), сапр. імя Асгер Олуф Ёргенсен (дацк.: Asger Oluf Jørgensen, псеўданім Jorn узяў у 1946 годзе; 3 сакавіка 1914, Вейрум, Ютландыя — 1 мая 1973, Орхус, Данія) — дацкі мастак і тэарэтык абстрактнага экспрэсіянізму.

Жыццё і творчасць

Асгер Ёрн нарадзіўся ў сям’і настаўнікаў і выхоўваўся ў строгім пратэстанцкім духу, што пасля наклала адбітак на ўсю яго творчасць, у якім выказаўся пратэст супраць любых формаў тыраніі. Ва ўзросце 15 гадоў у яго ўпершыню дыягнаставалі туберкулёз, аднак неўзабаве ён вылечыўся і паступіў у каледж у Сількебаргу, дзе рыхтавалі настаўнікаў. У каледжы ён уступае ў Дацкую камуністычную партыю, падпадае пад уплыў сіндыкалістаў і адначасова вырашае стаць мастаком.

Раннія пейзажы і партрэты Асгера Ёрна паказваюць на ўплыў скандынаўскага экспрэсіянізму, у першую чаргу творчасці Эміля Нольдэ і Эдварда Мунка. Па заканчэнні каледжа ў 1935 годзе натхнёны абстрактным жывапісам Кандзінскага Асгер Ёрн едзе ў Парыж, каб вучыцца менавіта ў яго. Аднак гэта аказваецца немагчымым, і Ёрн паступае ў Сучасную акадэмію (Académie Contemporaine) Фернана Лежэ.

Сумесна з Фернанам Лежэ А. Ёрн стварыў дэкарацыі для «Палаца Сучаснасці» (Palais des Temps Modernes) на Сусветнай выставе 1937 года. У гэты перыяд ён уключае ў свае палотны фантастычны свет, навеяны працамі Паўля Клее і Макса Эрнста, збліжаецца з сюррэалізмам, тэхніку аўтаматызму якога ён часткова пераняў.

У гады Другой сусветнай вайны Асгер Ёрн удзельнічаў у арганізаваным камуністамі ў Даніі Руху Супраціву. У 1948 годзе Ёрн арганізуе ў Парыжы, сумесна з Карэлам Апелем, Канстантам і Карнэлем мастацкую групу COBRA — COpenhague, BRuxelles, Amsterdam, — якая пракламавала авангардысцкі, неаэкспрэсіянісцкі стыль у жывапісе.