Арнольд Зомерфельд

Арнольд Зомерфельд
Arnold Sommerfeld
Зомерфельд у 1897 годзе
Дата нараджэння	5 снежня 1868(1868-12-05)[…]
Месца нараджэння	Кёнігсберг, правінцыя Прусія[d], Каралеўства Прусія
Дата смерці	26 красавіка 1951(1951-04-26)[…] (82 гады)
Месца смерці	Мюнхен, Верхняя Баварыя, Баварыя, Германія
Месца пахавання	Нордфрыдгоф[d]
Грамадзянства	Германія
Жонка	Johanna Sommerfeld[d]
Род дзейнасці	фізік-тэарэтык, матэматык, выкладчык універсітэта, фізік
Навуковая сфера	спектраскапія
Месца працы	Мюнхенскі ўніверсітэт Людвіга-Максіміліяна Рэйнска-Вестфальскі тэхнічны ўніверсітэт Ахена Гётынгенскі ўніверсітэт Клаустальскі тэхнічны ўніверсітэт
Альма-матар	Кёнігсбергскі ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	Фердынанд фон Ліндэман[d] і Фелікс Клейн
Вядомыя вучні	Лайнус Карл Полінг, Петэр Іозеф Вільгельм Дэбай, Ганс Альбрэхт Бетэ, Альфрэд Ландэ[d], Войцех Рубіновіч[d] і Werner Romberg[d]
Вядомы як	адзін з заснавальнікаў квантавай тэорыі
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Нацыянальная акадэмія навук ЗША Баварская акадэмія навук Акадэмія навук СССР Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Венгерская акадэмія навук Расійская акадэмія навук Пруская акадэмія навук Burschenschaft Germania Königsberg[d]
Узнагароды	медаль імя Макса Планка[d] (1931) медаль Лорэнца (1939) медаль Эрстэда[d] (1949) медаль Матэўчы[d] (1924) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (29 красавіка 1926) ганаровы доктар Калькуцкага ўніверсітэта[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Арно́льд Ёха́нес Вільге́льм Зо́мерфельд (ням.: Arnold Johannes Wilhelm Sommerfeld; 5 снежня 1868, Кёнігсберг — 26 красавіка 1951, Мюнхен) — нямецкі фізік-тэарэтык і матэматык.

Разам з Максам Планкам, Альбертам Эйнштэйнам і Нільсам Борам належыць да кола так званых «бацькоў-заснавальнікаў» квантавай фізікі, якія ў пачатку XX стагоддзя стварылі новы падмурак сучаснай фізікі ў выглядзе сучаснай тэарэтычнай фізікі з яе галоўным напрамкам — квантаваю механікай і тэорыяй адноснасці. Зомерфельд абагульніў тэорыю Бора на выпадак эліптычных арбіт з улікам рэлятывісцкіх паправак і растлумачыў тонкую структуру спектраў вадароднага атама, пабудаваў квантавую тэорыю нармальнага эфекта Зеемана, усталяваў шэраг спектраскапічных заканамернасцей, увёў галоўны, азімутальны, магнітны, унутраныя квантавыя лікі і адпаведныя правілы адбору.

Акрамя таго, Зомерфельд развіў паўкласічную тэорыю металаў, займаўся праблемамі класічнай электрадынамікі (дыфракцыя і распраўсюджванне электрамагнітных хваляў), электроннай тэорыі, спецыяльнай тэорыі адноснасці, гідрадынамікі і інжынернай фізікі, матэматычнай фізікі.

Зомерфельд быў не толькі выдатным навукоўцам, а і таленавітым выкладчыкам. Ён заснаваў буйную мюнхенскую школу тэарэтычнай фізікі, стварыў шэраг падручнікаў па гэтай дысцыпліне. Мноства яго асістэнтаў, аспірантаў і вучняў сталі выдатнымі фізікамі і нобелеўскімі лаўрэатамі.

Нягледзячы на велізарны аўтарытэт і дасягненні ў галіне квантавай тэорыі атама, сам Зомерфельд так і не быў узнагароджаны Нобелеўскай прэміяй, хоць вылучаўся на яе 84 разы ў 1917—1951 гадах.

Памёр праз некалькі тыдняў пасля збіцця аўтамабілем на вуліцы. Яго імем названы Цэнтр тэарэтычнай фізікі пры Мюнхенскім універсітэце.

Ушанаванне памяці

• У 1970 годзе імем Арнольда Зомерфельда названы кратар з адваротнага боку Месяца
• У яго гонар названая малая планета (32809) Зомерфельд, адкрытая ў 1990 годзе

Літаратура

• Зомерфельд Арнольд // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — С. 105. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Арнольд Зомерфельд