Аляксей Мікалаевіч Талстой

Аляксей Мікалаевіч Талстой
руск.: Алексе́й Никола́евич Толсто́й
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	29 снежня 1882 (10 студзеня 1883) ці 10 студзеня 1883(1883-01-10)
Месца нараджэння	Пугачоў, Нікалаеўскі павет[d], Самарская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	23 лютага 1945(1945-02-23) (62 гады)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Пахаванне	Новадзявочыя могілкі
Грамадзянства	Расійская імперыя  Расійская рэспубліка  Францыя  СССР
Бацька	Мікалай Аляксандравіч Талстой[d]
Маці	Аляксандра Лявонцьеўна Бострам[d]
Жонка	Наталля Васільеўна Крандзіеўская-Талстая[d]
Дзеці	Мікіта Аляксеевіч Талстой[d] і Дзмітрый Аляксеевіч Талстой[d]
Альма-матар	Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны тэхналагічны інстытут
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	драматург, пісьменнік, паэт, раманіст, дзіцячы пісьменнік, сцэнарыст, пісьменнік навуковай фантастыкі, палітык
Гады творчасці	з 1907
Кірунак	сацыялістычны рэалізм
Жанр	гістарычны раман[d] і навукова-фантастычная літаратура[d]
Мова твораў	руская
Грамадская дзейнасць
Член у	Расійская акадэмія навук Акадэмія навук СССР Саюз пісьменнікаў СССР (1938)
Узнагароды
Подпіс
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Аляксей Мікалаевіч Талстой (руск.: Алексей Николаевич Толстой; 29 снежня 1882 (10 студзеня 1883), Нікалаеўск, Самарская губерня, Расійская імперыя — 23 лютага 1945, Масква) — рускі савецкі празаік і грамадскі дзеяч, граф. Аўтар сацыяльна-псіхалагічных, гістарычных і навукова-фантастычных раманаў, аповесцяў і апавяданняў, публіцыстычных твораў. Член камісіі па расследаванні злачынстваў нямецкіх захопнікаў (1942). Лаўрэат трох Сталінскіх прэмій першай ступені (1941; 1943; 1946 — пасмяротна).

Біяграфічныя звесткі

Вучыўся ў Пецярбургскім тэхналагічным інстытуце (1901—07). У 1914—16 ваенны карэспандэнт газеты «Русские ведомости». У 1918—23 быў у эміграцыі.

Творчасць

Друкаваўся з 1905. Першая кніга — «Лірыка» (1907). Цыкл апавяданняў «Заволжа» (1909—11), раманы «Дзівакі» (1911), «Кульгавы пан» (1912), п’еса «Галубка» (паст. 1916) пра жыцце маёнткавага дваранства. Вяршыні творчасці: трылогія «Блуканне па пакутах» (1920—41) — мастацкі летапіс шляхоў інтэлігенцыі ў гады рэвалюцыі і грамадзянскай вайны; раман «Пётр I» (кн. 1—3, не завершаны, 1929—45), у ім раскрыў заканамернасці гіст. працэсу пятроўскай эпохі. Аўтар аўтабіяграфічнай аповесці «Дзяцінства Мікіты» (1920), фантастычных раманаў «Аэліта» (1922—23), «Гіпербалоід інжынера Гарына» (1925—27), сатырычнага рамана «Ібікус» (1924), рамана-памфлета «Чорнае золата» («Эмігранты», 1931), п’ес «Змова імператрыцы» (1925, з П. Шчогалевым), «Азеф» (1926), драматычнай дылогіі «Іван Грозны» (1941—43), аповесці-казкі «Залаты ключык, або Прыгоды Бураціна» (1935), публіцыстычных і літаратурна-крытычных артыкулаў і інш.

Многія яго творы экранізаваны. На беларускую мову творы А. Талстога перакладалі А. Бачыла, У. Ляўданскі, Я. Пушча і інш.

Бібліяграфія

• Полн. собр. соч. Т. 1—15. М. 1946—53.

Беларускія пераклады

• Жаўтухін. Мн., 1930.
• Пётр Першы. Кн. 1. Мн., 1937.
• Апавяданні Івана Сударава. Мн., 1946.
• Дзяцінства Мікіты. Мн., 1960.
• Залаты ключык. або Прыгоды Бураціна. Мн., 1971.

Літаратура

• Жакаў А. Р. Талсто́й Аляксей Мікалаевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 406. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Мессер Р. Толстой Алексей Николаевич // Литературная энциклопедия: В 11 т. — [М.], 1929—1939. — Т. 11. / Ред. коллегия: Лебедев-Полянский П. И., Нусинов И. М.; Гл. ред. Луначарский А. В.; ученый секретарь Михайлова Е. Н. — М.: Худож. лит., 1939. — Стб. 293—301. — 824 стб.: ил. (руск.)
• Толсто́й Алексей Николаевич // Т. 26. Тихоходки — Ульяново. — М. : Советская энциклопедия, 1977. — С. 50. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Поляк Л. М. Алексей Толстой — художник. — М., 1964.
• Петелин В. В. Судьба художника: Жизнь, личность, творчество А. Н. Толстого. — М. 1982.
• Воспоммнання об А. Н. Толстом 2 изд. — М., 1982.
• Петелин В. В. Жизнь Алексея Толстого: «Красный Граф». — М., 2001.