BAAC Vlaanderen

Soms is archeologie véél meer dan gewoon wat scherven. Soms is archeologie een diep menselijk verhaal dat ons bedrijf en onze collega's grondig raakt. Ruim twee jaar geleden vond collega Timothy, samen met een speciale task force van het Amerikaanse leger, het stoffelijk overschot van een Amerikaanse piloot, Eugene Shauvin. Het einde van een zoektocht die 78 jaar duurde. De zoektocht die een hele familie 78 jaar lang had begeesterd, liet ons en Timothy ook nooit meer los. Er werden onverbreekbare banden gesmeed. Hij noemde zijn zoon dan ook Fynn Aimé Eugene Nuyts. Pas onlangs viel ons oog op deze mooie reportage.

Aanstaande zondag is het Open Monumenentdag! In de Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart-kerk in Vertrijk bijten ze morgen alvast de spits af met een lezing door onze collega en fysisch antropologe Nandy Dolman over de archeologische opgraving die BAAC afgelopen voorjaar uitvoerde op het historische kerkhof. Overdag komen twee scholen langs voor een lezing op kindermaat. ’s Avonds om 19u30 wordt een lezing aan het brede publiek voorgedragen. Kom alles te weten over de laatste onderzoeksresultaten en de wondere wereld van het menselijk skelet!

Vorige week donderdag schreef Interwaas een beetje geschiedenis door de opening van Suikersite, een duurzame KMO-zone in de Terweststraat in Moerbeke. BAAC voerde vooraf een archeologisch onderzoek uit waaruit bleek dat het terrein al in gebruik was sinds het einde van het paleolithicum (ongeveer 12.000 jaar geleden). In het mesolithicum lagen er verschillende jachtkampen, KMO's van toen als het ware. Om alles te duiden verzorgden we samen met Erfpunt en de lokale heemkundige kring een rondleiding tijdens de opgraving.

Vandaag mogen we bekendmaken dat we een echt topstuk kunnen toevoegen aan het geheugen van Vlaanderen. Bij de aanleg van een groot bedrijventerrein in Maldegem in opdracht van Veneco vonden onze collega's in een middeleeuwse waterput een uniek stuk: een gerecycleerde houten plank waarop iemand ongeveer 1000 jaar geleden een tekening inkraste van de opbouw van een woning. Omdat de plank in natte omstandigheden bewaard bleef, is deze technische tekening tot bij ons gekomen en hebben we nu hard bewijs in handen hoe woningen toen werden gebouwd. De tekening toont hoe de verhoudingen tussen muren zijn, hoe diep de fundering was, hoe de palen verbonden werden, hoeveel verdiepingen aanwezig waren... Samen met de archeologische info van gebouwplattegronden kunnen we weer een stap verder gaan graven in de socio-economische geschiedenis van onze middeleeuwse voorgangers: hoe leefden ze samen, hoe waren sociale verhoudingen, hoe zwaar was de ontbossing, in welke mate werden materialen gerecycleerd, ....? En... deze tekening is een soort springplank om vanaf hier nog verder in het verleden te kijken. Wat zegt deze 1000 jaar oude tekening ons over gebouwen uit de Romeinse periode?

Alexandra Morton-Hayward, forensisch antropoloog met baanbrekend onderzoek naar het menselijk brein, kwam langs om de laatste stalen hersenen te verzamelen van onze opgraving rond de Sint-Maartenskerk te Ieper. Het gaat om menselijke hersenen uit archeologische contexten, waarvan sommige zeker in de middeleeuwen te dateren zijn. Eén van de onderzoekspistes is het achterhalen waarom de hersenen in sommige omstandigheden zo goed bewaren. Opmerkelijk is dat o.a. voor de graven uit Ieper alle andere organen en zacht weefsel wel zijn verdwenen. Aan Oxford University werden ondertussen meer dan 4400 hersenen van over de hele wereld uit de laatste 12000 jaar verzameld. BAAC Vlaanderen en de stad Ieper/CO7 dragen daar nu een steentje aan bij met een collectie van 71 diverse hersenstalen. In de loop van de komende twee jaar worden deze stalen voor het eerst uitgebreid onderzocht op basis van hun chemische samenstelling. In de toekomst kan dit ons heel wat leren over heel concrete ziektes, zoals Alzheimer, maar ook de algemene gezondheid. Alles wat in en rond het lichaam gebeurt kan sporen achterlaten in de hersenen. Het kennispotentieel is dus enorm! Lees hier meer over Alexandra haar onderzoek https://lnkd.in/dJu9agUW en https://lnkd.in/dUBAEmF9 In de komende twee jaar zullen de fysisch antropologen van BAAC Vlaanderen zich eveneens verder buigen over het menselijk botmateriaal van het Sint-Maartenskerkhof. De twee studies zullen elkaar dus heel mooi aanvullen. We houden jullie zeker up-to-date!

Sinds juni 2022, al twee jaar dus, laten onze collega's geïnteresseerden binnen in onze Schatkamer, een podcast die je op Spotify kan beluisteren (https://lnkd.in/ecG6HEFd). Op (on)regelmatige tijdstippen tonen we daar de gevarieerde wereld van ons beroep. De ene keer spannend met een verhaal over een dodelijk conflict in Oostende, de andere keer een luchtiger wandeling door Koksijde. Maar ook klassiekers als zwaarden, Romeinse villa's en bakstenen passeren de revue. In de aflevering die we deze week publiceerden gingen De Schatkamer op bezoek in.... een schatkamer, het erkende erfgoeddepot van CO7, Depotyze.

Vandaag sprak collega Simon over de meerwaarde van vrijwilligers bij archeologisch onderzoek op het congres over hobby-archeologie in Brussel (https://lnkd.in/eK_G5a6d). Niet eenvoudig in een commerciële sector waar vrijwilligerswerk is uitgesloten. Gelukkig zijn er creatieve manieren waarop we regelmatig ons lokaal engagement en maatschappelijke verantwoordelijkheid wel kunnen tonen zoals in lezingen, rondleidingen en samenwerkingen met lokale historische of archeologische werkgroepen.

Samen met PARCUM, UGent, Royal Belgian Institute of Natural Sciences, Vrije Universiteit Brussel en Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven) reed BAAC de voorbije twee jaar een erg boeiend parcours. Gestart op basis van gezonde nieuwsgierigheid en een verlangen naar meer houvast, staken we de koppen bijeen om na te gaan hoe onderzoekers in de archeologische sector best met menselijke resten kunnen omgaan, tijdens een onderzoek, maar ook na het veldwerk. Want ook bij deponering en publieksmomenten zijn er situaties waar je je terecht kan afvragen of je het goed doet. Uit respect voor je medemens, of die nu geïnteresseerd naast je staat, of op de onderzoekstafel ligt. We spraken met diverse geloofsgemeenschappen en wetenschappers, wierpen een blik over de grens en gingen op zoek naar praktische tips, voor archeologen, depotbeheerders, museummedewerkers, .... Dit alles resulteerde in een publiek toegankelijk onderzoeksrapport: https://lnkd.in/e2RjgxY8. Met dank aan Onroerend Erfgoed (Flanders Heritage Agency) om de meerwaarde van het onderzoek te beseffen en het financieel te ondersteunen.

Ook dit jaar zetten we ons graag vrijwillig in voor Jeugd, Cultuur en Wetenschap om enkele jongeren tussen 13 en 18 een boeiende en ontspannende vakantie te bezorgen. Er zijn nog plaatsen beschikbaar! https://lnkd.in/gF8qs7WC en https://lnkd.in/gcTANMc7

We kijken er naar uit om ook dit jaar een actieve bijdrage te leveren aan https://lnkd.in/egyKU_GC !!! Op 23 mei geeft collega Simon een lezing over slagveldarcheologie in Zonnebeke. (https://lnkd.in/eJag-s9h) Op 24 mei geeft collega Nandy meer uitleg over haar werk als fysisch antropoloog bij onderzoek op een begraafplaats in Vilvoorde (https://lnkd.in/epYqrssk) Op 24 mei ben je welkom op onze werf halverwege Damme en Brugge in Romboutswerve waar we een 18de eeuws fort onderzoeken. (https://lnkd.in/e68B8piJ)