Jump to content

Fungus

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
(Nakatukdo hali sa Fungi)

Fungi
Temporal range: Kapinunang Deboniyano-Kansuarin
A collage of five fungi (clockwise from top left): a mushroom with a flat, red top with white-spots, and a white stem growing on the ground; a red cup-shaped fungus growing on wood; a stack of green and white moldy bread slices on a plate; a microscopic, spherical grey-colored semitransparent cell, with a smaller spherical cell beside it; a microscopic view of an elongated cellular structure shaped like a microphone, attached to the larger end is a number of smaller roughly circular elements that collectively form a mass around it
Sa ikot-orasan hale sa ibabaw-wala: Amanita muscaria (sarong basidiomycete); Sarcoscypha coccinea (sarong ascomycete); inaamag na tinapay; sarong chytrid; sagkod sarong Aspergillus conidiophore
Sayantipiko na klasipikasyon
Dominyo:
(unranked):
Kahadean:
Fungi

(L., 1753) R.T. Moore, 1980[1]
Subkingdoms/Phyla/Subphyla[2]
Blastocladiomycota
Chytridiomycota
Glomeromycota
Microsporidia
Neocallimastigomycota

Dikarya (inc. Deuteromycota)

Ascomycota
Pezizomycotina
Saccharomycotina
Taphrinomycotina
Basidiomycota
Agaricomycotina
Pucciniomycotina
Ustilaginomycotina

Subphyla incertae sedis

Entomophthoromycotina
Kickxellomycotina
Mucoromycotina
Zoopagomycotina
Fungus na nasa natumbang kahoy kan nyog.
Fungus na nagtambo sa daga sa Carmel farm, Pili Camarines Sur

An sarong fungus (darakulan: fungi[3] o funguses[4]) iyo an maski anong miyembro kan grupo nin mga eukaryotikong organismo arug kan yeast asin amag, pati naman an mas pamilyar na kabute. An mga organismong ini iyo pigkaklasipika bilang sarong kahadean, na iyo lain hale sa ibang eukaryotikong kahadean nin buhay kan mga tinanom asin hayop.

Sarong karakter na minakaag sa fungi sa manlainlain na kahadean hale sa tinanom, bakterya, asin ibang protista iyo an chitin sa saindang selulang pader. An fungi, arug kan mga hayop, iyo mga heterotropo; nakakaguno sinda nin mga pagkakan sa pag-ako nin mga natutunaw na molekula, tipikal sa paagi nin pagluwas nin mga pangtulak na ensima sa saindang kapalibotan. Dae kaipohan kan mga fungi nin potosintesis. An pagdakula iyo an paagi ninda nin paghiro, dae kabali an mga spore (an nagkapira iyo "flagellated"), na iyo makakabiyahe sa ere o tubig. An mga fungi iyo an pangenot na nagpapalapa sa mga ekolohikal na sistema. Ini asin an iba pang paglain an minakaag sa fungi sa sarong grupo nin relatibong organismo, pigpangarang Eumycota (totoong fungi o Eumycetes) asin may parehas na ninuno (gikan sa sarong monophyletic na grupo), na iyo sarong interpretasyon na makusog na pigsusuportahan ni molekular na pilohenetiko. An fungal na grupo iyo lain sa may kaparehas na istraktura na myxomycetes (slime molds) asin oomycetes (water molds).

An disiplina kan biyolohiya na para sa pag-aadal nin fungi iyo bistado na mikolohiya (mycology, gikan sa Griyegong μύκης mykes, kabute). Sa nagligad, an mikolohiya iyo pigbibisto bilang sarong sanga nin botanika, alagad sa ngunyan aram na an fungi na mas haraning henetikong relatibo sa mga hayop kaysa sa mga tinanom.

Mga panluwas na takod

[baguhon | baguhon an source]
  1. Moore RT. (1980). "Taxonomic proposals for the classification of marine yeasts and other yeast-like fungi including the smuts". Botanica Marine 23: 361–373. 
  2. The classification system presented here is based on the 2007 phylogenetic study by Hibbett et al.
  3. /ˈfʌndʒaɪ/ (listen), /ˈfʌŋɡaɪ/ (listen), /ˈfʌŋɡi/ (listen) or /ˈfʌndʒi/ (listen). The first two pronunciations are favored more in the US and the others in the UK, however all pronunciations can be heard in any English-speaking country.
  4. "Fungus". Oxford Dictionaries. Archived from the original on 28 July 2012. Retrieved 26 February 2011.