Jump to content

An Pagong asin an Amu

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Sarong sampol na ilustrasyon ni Rizal kan istorya ni Amu asin Pagong

An An Pagong asin an Amu (Tagalog: Ang Pagong at ang Matsing o Si Pagong at si Matsing) na bisto man sa apod na "The Monkey and the Turtle", sarong Pilipinong fabula na patungkol sa pagkadaog sa diskarteng pagtanum nin batag ni Amu laban ki Pagong. Pinasikat an istoryang ini ni Jose Rizal na naggibo nin publikasyon sa Ingles kan Hulyo 1889 sa isyu kan "Trübner's Oriental Record" sa Inglatera, na tigkonsiderar na pormal na kapinunan kan literatura kan mga kaakian sa Pilipinas.[1]

An ginikanan kan istorya masususog pa sa mga Ilocano, na konektado sa sining kan mga Indyano.[2][3] An bersyon na istorya kan mga Ilocano nagtatao nin paliwanag kun taano ta an mga Amu dai nagkakakan nin karne. An mga bersyon kan istorya igwa nin lakop na tema dapit sa sarong maluya alagad tusong karakter (an pagong o turto) na nanggana sa mas makusog na kaiwal (an amu).

Durante kan saiyang pagbisita ki Juan Luna kan Enero 1886 sa Pransia, iinilustrar ni Rizal an istorya sa 34 na "plates" na ginibo niya sa sarong album na pagsasadiri kan agom ni Luna.Pigkokonsiderar si Rizal na pinakaenot na Pilipinong karikaturista para sa aksyon na ini asin sa pag-ladawan nin limang saysay ni Hans Christian Andersen. Ginibo ni Rizal an "The Tortoise and the Monkey" asin an lima pang istorya ni Andersen sa Tagalog.

  1. Rodell, Paul A. (2002). Culture and customs of the Philippines. Westport, CT [u.a.]: Greenwood Press. p. 61. ISBN 0313304157. Retrieved 4 October 2015. ...the story of "The Tortoise and the Monkey," a pedagogical story, popularized by Jose Rizal. 
  2. Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na ilo1
  3. Maria Halili (2010), Philippine History, ISBN 978-9712356360, Rex Books, 2nd Edition, pp. 46–47

Hilingon pa

[baguhon | baguhon an source]