Проект:Ислам терминдары (исемлек)

Проект: Ислам терминдары (исемлек) — Ислам дине менән бәйле Википедия мәҡәләләрен яҙыусы һәм тулыландырыусы ирекмән мөхәррирҙәргә ярҙам өсөн төҙөлгән махсус исемлек. Урыҫ Википедияһының Исламские термины категорияһы нигеҙендә урыҫ теле алфавиты тәртибендә төҙөлгән. Артабан мәғлүмәтте башҡорт алфавиты тәртибендә Ислам терминдары мәҡәләһенә күсереү урынлы.

Проектта эшләү тәртибе.

1. Проект башланғанға тиклем яҙылған мәҡәләләрҙә ҡабаттан яҙмаҫ өсөн БашВикиның Ислам терминдары категорияһына ингән (яҙылған) мәҡәләләрҙе ҡарап сығығыҙ. Яҙылған мәҡәләнең был исемлектә тәғәйен урынын табығыҙ һәм Башҡорт телендә бағанаһына яҙығыҙ, эске һылтанма менән бәйләгеҙ. Проект башланғанда категорияла 121 мәҡәлә бар ине.
2. Ваҡыт-ваҡыт беренсе пункты ҡабаттан тикшереп сығырға кәрәк.
3. категорияһына инмәгән, әммә кәрәккән термин буйынса яҙылған мәҡәлә булыуы ихтимал. Эҙләү һөҙгөсө йәки урыҫ телендәге мәҡәлә аша тикшереп ҡарағыҙ.
4. Мәҡәләһе булмаған терминдарҙың башҡорт телендәге өлгөһөн яҙығыҙ, вики тамғалау мәнән яңы мәҡәлә яҙыуға әҙерләгеҙ. Һүҙлектәр йәки башҡа абруйлы сығанаҡтар менән дәлилләп ҡуйығыҙ. Мәҡәләһе булған терминдар зәңгәр төҫтә, булмағандары ҡыҙыл төҫтә булырға тейеш. Булған мәҡәлә өҫтәнә яңы термин яҙып ҡыҙыл һылтанма яһауҙан һаҡ булығыҙ.

Тәҡдим ителгән һүҙлектәр һәм башҡа сығанаҡтар

1. Ҡөрьән Кәрим. (Сәғүд Ғәрәбстанында нәшер ителгән Ҡөрьәндең фотокүсермәһе, ғәрәп тексының хәҙерге башҡорт яҙмаһы менән бирелгән транскрипцияһы, башҡортсаға тәржемәһе). — Өфө, Башҡортостан китап нәшриәте, 1992, 960 бит. Д. Кинельский тәржемәһе, башҡортсаға Ф.Н.Байышев, Д.Д.Мәһәҙиев
2. БТАҺ — Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Өлгө: Аллаһ — БТАҺ, 1 том, 245 бит

А

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек йәки башҡа сығанаҡ
	Ғабәйә	ғәрәп ҡатын-ҡыҙының традицион оҙон күлдәге	Абайя — одежда, имеющая 4000-летнюю историю
Авлия	Әүлиә	исламда, үҙенең бөтә көндәрен даими намаҙ ҡылып һәм Аллаһыны иҫкә алып уҙғарған кешеләр	Али-заде, А. А. Авлия // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с.— ISBN 5-98443-025-8
	Ғәүрәт	йәшерелергә тейеш ағза, енси ағза	Ҡөрьән [1]
Адаб (литература)	Әҙәп (әҙәбиәт)	әхлаҡи-дидактик әҙәбиәт жанрын билдәләгән ислам термины.	Смирнов А. В. Адаб // Этика. Энциклопедический словарь / Под ред. Р.Г.Апресяна и А.А.Гусейнова. — М.: Гардарики, 2001.
Адаб (этикет)	Ислам әҙәбе	Шәриғәт нормалары менән билдәләнгән тәртиптәр, этикет ҡағиҙәләре	Смирнов А. В. Адаб // «Этика: Энциклопедический словарь» / Под общ. ред. Р. Г. Апресяна, А. А. Гусейнова. — М.: «Гардарики», 2001.
	Ғәҙәт (ғөрөф)	исламға тиклемгенән ҡалған хоҡуҡи комплекстар нормалары, шулай уҡ шәриғәттә сағылыш тапмаған хоҡуҡи нормалар ҡулланылышы.	Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017
Аджал	Әжәл	Тәҡдир, билдәләнгән ваҡыт‎	Али-заде, А. А. [48 Аджал] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Аджр	Әжер	башҡарылған эш өсөн түләү‎	Али-заде, А. А. Аджир // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Аджрадиты	Ғажрәдиҙәр	хәрижиҙәрҙең уртаса фирҡәләренең береһе, нәждәттәрҙән айырылып сыҡҡандар	Али-заде, А. А. Аджрадиты // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
	Ғәҙеллек	киң мәғәнәлә шәхесте әхлаҡи баһалау категорияһын аңлатҡан ислам термины	Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, 1993. - 1-се том, 861 бит; 253-сө бит
Азаб аль-кабр	Ҡәбер ғазаптары	ислам эсхатологияһында кеше үлгәндән һуң бирелгән һынау	Али-заде, А. А. Азаб аль-кабр // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
	Аҙан	мосолмандар өсөн фарыз һаналған биш ваҡыт намаҙҙың һәр ҡайһыһының башланыу ваҡытын белдереү	Али-заде А. А. Азан // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — ISBN 978-5-98443-025-8.
Азраил	Ғазраил	йәһүд һәм ислам традицияларында үлем фәрештәһе	Ҡөрьән Кәрим — Д. Кинельский тәржемәһенән башҡортсаға Ф. Н. Байышев, Д. Д.Мәһәҙиев тарафынан әйләндерелгән
	Ғайсауилыҡ	Төньяҡ Африкала (Марокко, Алжир, Тунис) киң таралған суфый тәриҡәте	Акунов В. В. Суфийский орден Айс(с)ауа // Военно-духовные ордена Востока. — М.: Вече, 2012.
	Ғәкәбә (уба)	Мәккә һәм Мина үҙәне араһындағы уба	Большаков О. Г. Ал-Ансар // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 21. — 315 с. — 50 000 экз. — <nowiki>ISBN 5-02-016941-2
Акд	Ғәҡәд	Фиҡһ буйынса ғәҡәд — үҙ-ара йөкләмәләр тураһында ике йәки күп яҡлы килешеү; ижаб	Боголюбов А. С. ‘Акд // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 17. — 315 с.
Акида	Ғаҡидә	мосолман дине тәғлимәте, имандың асылыу формаһы, «инаныу символы»	Ермаков Д. В. Акида // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 17—18.
Акика	Ғәҡиҡә	бала тыуғас салына торған ҡорбан	Али-заде, А. А. Акика (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
	Алисылар	Али ибн Әбү Талип вариҫтары	Али-заде А. А. Алиды // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — С. 71. — ISBN 978-5-98443-025-8.
	Аллаһ	Исламда юғары илаһи зат.	БТАҺ, 1 том, 245 бит
Аль-вала валь-бара	Әл-үәлә үәл-бәра ‎	исламда кешелекте хаҡ мосолмандарға һәм башҡа кешеләргә бүлгән доктрина	Mohammed bin Ali: The Islamic Doctrine of Al-Wala' wa-l-Bara' (Loyalty and Disavowal) in Modern Salafism. Doctoral Thesis, Universität Exeter 2012
Аль-Хамду ли-Ллях	Әлхәмдулиллаһ	ғәрәп һәм мосолман донъяһында Аллаһы тәғәләгә маҡтау белдереү һүҙе, йолаһы	Ҡөрьән (башҡортса) [2]
	Аман (именлек тәьмин итеү)	мосолмандың дошманға йәки мосолман түгелгә биргән хәүефһеҙлек гарантияһы	Большаков О. Г. Аман // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 20. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
	Аманат (ислам)	тоғролоҡ йәки намыҫ кешеләре, дөйөм мәғәнәлә: һаҡлауға ышандырылған, ышаныслылыҡ.	Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. — Мәскәү, 1993. — 1-се том, 861 бит; 60-сы битБашҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. — Мәскәү, 1993. — 1-се том, 861 бит; 60-сы бит
	Амин	ғәҙәттә исламда, йәһүдилектә, христианлыҡта доғаларҙы һәм дини мәҙхиәләрҙе тамамлауҙы аңлатҡан формула	Аминь // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882. — Т. 1.
Амир аль-муминин	Әмир әл-мөьминин	хәлифәләр һәм башҡа мосолман юлбашсылары титулы	Грюнебаум Г. Э. фон. Классический ислам. Очерк истории (600—1258)
Амир аль-хадж	Әмир әл-хаж	Мәккәгә хаж ҡылыусыларҙың һәм хажға барыусылар каруанының етәксеһе	Д. В. Ермаков. Амир ал-хаджж // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 20—21.
	Ансарҙар	Мәҙинәнең ерле ырыуҙары Бәнү Әүс һәм Хәҙрәж кешеләре	Большаков О. Г. Ал-Ансар // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 21.
Ар-рай	Әр-раий	фәтүә сығарған факиһтың үҙ бойондороҡһоҙ фекере йәки хөкөм йөрөтөүе	Боголюбов А. С. Ар-рай // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 197. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Арад (акциденция)	Ғәрад (акциденция)	ғәрәп-мосолман философияһында — акциденция, осраҡлы килеп сыҡан бер нәмә	Ибрагим Т. К. и Сагадеев А. В. Арад // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 22. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Араф	Әл-Әғраф	ислам эсхатологияһында тамуҡ (йәһәннәм) һәм ожмах (йәннәт) араһындағы арауыҡ	Араф // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
Арафат (гора)	Ғәрәфәт	Мәккәнән 20 км алыҫлыҡтағы, Мөхәммәт Пәйғәмбәр үҙенең һуңғы вәғәзен һөйләгән тау	Арафат // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
Арафат (долина)	Ғәрәфәт (үҙән)	Мәккәнән 20-25 километр алыҫлыҡта урынлашҡан урын	Ермаков Д. В. Арафат // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 22. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Ариф (ислам)	Ғариф (ислам)	ғәмәли белемле кеше; белем эйәһе; суфыйлыҡ иерархияһында урын тотҡан шәхес	Али-заде, А. А. Ариф // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Арш	Ғәреш	исламда — иң юғары урын, ул бөтә нәмәне аймай һәм уның өҫтөндә тора	Али-заде, А. А. Арш // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Ас-саляму алейкум	Әссәләмү ғәләйкүм	исламда төрлө милләт мосолмандарының ғәрәпсә сәләмләү һүҙе	Ислам: Словарь атеиста / Авксентьев А. В., Акимушкин О. Ф., Акиниязов Г. Б. и др.; Под общ. ред. Пиотровского М. Б., Прозорова С. М.. — М.: Политиздат, 1988. — С. 194—195. — 254 с. ISBN 5-250-00125-4
Аср	Икенде	һәр нәмәнең күләгәһе үҙенән ике тапҡыр оҙонайғандан алып, ҡояш байый башлағанға тиклем дауам итә	Ислам нигеҙҙәре. /Төҙөүсе, инеш һүҙ авторы Ф. Р. Хоҙайғолов. — Өфө : Китап, 2016. — 144 бит. ISBN 978-5-295-06400-5
Асхаб аль-Ухдуд	Ухдудтар	фараз ителеүенсә, башлығы Йософ Асар булған, йәмән нәсараларын соҡорҙа яндырған йемен йәһүдтәре	Пиотровский М. Б. Асхаб ал-Ухдуд // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 25.
Асхаб ар-рай	Әсхәб әр-раий	VII—VIII быуаттарҙа үҙ фекере нигеҙендә хоҡуҡи ҡарарҙар сығарған йүнәлеш вәкилдәренең дөйөм исеме	Али-заде, А. А. Асхаб ар-рай // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Асхаб ар-Расс	Рассиҙар	Ҡөрьәндә ғәдтәр һәм ҫамудтар менән бер рәттән телгә алынған динһеҙ халыҡ	Пиотровский М. Б. Асхаб ар-Расс // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 24—25.
Ат-Табарани	Әт-Тәбарани	Мөхәддис, мөфәссир, фаҡиһ	Sulaymān ibn Aḥmad Ṭabarānī // Faceted Application of Subject Terminology
Атира (жертвоприношение)	Ғәтирә (ҡорбан)	яһилиәт осоронда рәжәб айының һуңғы ун көнөндә мәжүси ғәрәптәр ҡорбанға кәзә салғандар	ʿAtīra / Pellat, Ch. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1986. — Т. 1. (түләүле)
Африканское мусульманское агентство	?	?	?
Ахд	Ғәһед	исламда — Аллаһ менән кешеләр араһында төҙөлгән килешеү, васыят	Боголюбов А. С. Ахд // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 26-27. — 315 с. — ISBN 5-02-016941-2.
	Ахирәт	Ислам эсхатологияһында теге донъя, баҡый донъя, кеше өсөн берҙән-бер мәңгелек донъя.	Пиотровский М.Б. ал-Ахира // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 27.
Ахкаф	Әхҡаф	Ҡөрьәндең 46-сы әл-Әхҡаф сүрәһе исеме һәм географик термин	al-Aḥḳāf / Rentz, G. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1986. — Т. 1. — P. 257. (түләүле)
Ахль аль-Байт	Әһеле Бәйт	ислам традицияһында ҡабул ителгән Мөхәммәт Пәйғәмбәр ғаиләһен (йортон) билдәләү	Али-заде, А. А. Ахль аль-Бейт // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Ахль аль-хадис	Хәҙис әһелдәре	Ҡөрьән һәм Мөхәммәт Пәйғәмбәр сөннәте менән генә ҡулланырға саҡырған иртә исламдағы төп ағымдарҙың береһенең вәкилдәре	Али-заде, А. А. Асхаб аль-хадис // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Ахль ас-суффа	Әһле әс-сүффа	Мөхәммәт пәйғәмбәрҙең ярлы көрәштәштәре	Али-заде, А. А. Асхаб ас-суффа // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Ахун	Ахун (вазифа)	Әзербайжанда, Иранда һәм Рәсәй империяһында юғары разрядлы мосолман ғалимы вазифаһы, ғәрәп ҡаҙыйының аналогы.	Ахунд // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Ашариты	Әшғариҙар	мосолман теологияһының төп йүнәлештәренең береһе (сөнни кәләме) вәкилдәре	Али-заде, А. А. [122 Ашаризм] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Ашура	Ғәшүрә	Исламда айырата хөрмәтләнә торған көн, ул мөхәррәм айының 10-сы көнөнә тура килә	Али-заде, А. А. Мухаррам (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
	Аят	Ҡөрьәндә сүрәнең үҙ аллы мәғәнәгә эйә булған иң бәләкәй ритмик өлөшө	Тәсһилүл бәйән (Ҡөрьән Кәримдең еңеләйтелгән аңлатмаһы), 1-4 томдар – Ҡазан, 2004
	Аят әл-Курси	«Әл-Бәҡара» («Һыйыр») сүрәһенең 255-се аяты	Ҡөрьән Кәрим
Аят Таблиг	Тәблиғ аяты	Тапшырыу аяты, Ҡөрьәндең Әл-Маидә сүрәһенән 67-се аят	Ҡөрьән Кәрим
	Аятулла	жәғәфәри мәҙһәбе нигеҙендә ислам хоҡуғы (шәриғәт) мәсьәләләре буйынса үҙ аллы ҡарарҙар сығарырға хоҡуҡлы шиғый дин белгестәре	Кушев В. В. Айат Аллах // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 16. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.

Б

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
	Бәб (шиғыйлыҡ)	шиғыйҙарҙа рухи дәрәжә, ғәҙәттән тыш белем эйәһе титулы,	Bab. // Cyril Glassé, Huston Smith. The New Encyclopedia of Islam. Rowman Altamira, 2003. С. 73.
	Бәдәүилек	Әхмәт әл-Бәдәүи хөрмәтенә аталған суфый тәриҡәттәренең береһе	Али-заде, А. А. Бадавиты // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
	Бәйғәт	ғәрәп телендә «килешеү», «ант», «тоғролоҡ анты» һ. б. аңлатҡан термин.	Али-заде, А. А. Байа ар-Ридван // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Байа Ридван	Ридуан бәйғәте	Хоҙайбиә тигән урында сәхәбәләр Мәхәммәт Пәйғәмбәргә тоғролоҡҡа биргән ант	Боголюбов А. С. Бай’а // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 36. — 315 с. — ISBN 5-02-016941-2
	Байрамилыҡ	Суфый тәриҡәте.	Али-заде А. А. Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — С. 144. — ISBN 978-5-98443-025-8.
	Байрамсылау	Ураҙа һәм Ҡорбан ғәйеттәрендә бала-сағаның өйҙән-өйгә йөрөп күстәнәс йыйыуы	Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, "Русский язык", 1993. ISBN 5-200-01108-6
	Бәйт әл-мал	ҡаҙна, йәмәғәт финанстары, шулай уҡ аҡса һәм башҡа ҡиммәттәр һаҡлау бинаһы.	Али-заде, А. А. [146 Байт аль-Мал] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
	Бәйһәсиҙәр	Әбү Бәйһәс Һайсам ибн Жәбир эйәрсендәре	МУХАММАД ИБН 'АБД АЛ КАРИМ АШ-ШАХРАСТАНИ. ХАРИДЖИТЫ (ХАРИДЖИТЫ, МУРДЖИИТЫ, ВА'ИДИТЫ) // КНИГА О РЕЛИГИЯХ И СЕКТАХ.
	Балиғлыҡ	ислам фиҡһында (хоҡуҡ) йәше етеү, өлгөрөп етеү.	Абду-ль-Гани аль-Майдани. Определение совершеннолетия по ханафитскому мазхабу. // аль-Любаб фи шарх аль-китаб.
	Бәнү Шәйбә	Ҡәғбә асҡысын һаҡлаусылар	Хәҙистәр
	Бәнү Исраил	йәһүд халҡының атамаларының береһе.	Бәнү Исраил // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991.
	Бәрәкәт	Илаһиҙан бирелгән фатиха, муллыҡ, етешлек.	Резван Е. А. Барака // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 38. — 315 с.— ISBN 5-02-016941-2.
	Бәрзәх	ислам эсхатологияһында кешенең үлеменән һуң йәне теге донъяла терелеү көнөнә тиклем тороп торған аралыҡ.	Али-заде, А. А. Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с.— ISBN 5-98443-025-8
	Бәрһүт	Кафырҙарҙың йәндәре ҡоҙоғо	Мифы народов мира. Энциклопедия в 2-х томах. — М.: Советская энциклопедия, 1987—1988.
	Бәғеҫ	Үлгәндән һуң Ҡиәмәт көнөндә терелеү	Али-заде А. А. Бас бад аль-маут // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
	Бисмиллаһ	Ҡөрьәндең туғыҙынсы Әт-Тәүбә сүрәһенән ғәйре һәр сүрәнең башында торған кәлимә : «Бисми-лләһи-ррәхмани-ррәхим!»	БТАҺ, 2 том, 287 бит
	Бекташиҙар	Хажи Бекташ XIII быуатта ойошторған суфый тәриҡәте	Muhammed Seyfeddin Ibn Zulfikari Derviş Ali; Bektaşi İkrar Ayini, Kalan Publ. перев.: Mahir Πnsal Eriş, Анкара, 2007 (төрөк телендә)Өхүд һуғышы
	Бидғәт	Исламда дингә, унда элек булмаған, уның шарттарына тура килмәгән яңы эш йәки ғәмәл индереү.	Прозоров С. М. Бида // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 41. — 315 с. — ISBN 5-02-016941-2.
Битва при Ухуде	Өхүд һуғышы	Һижрәттең өсөнсө йылының 3-сө шәүүәл айында (625, 23 март) Мөхәммәт Пәйғәмбәр етәкселегендәге мосолмандар һәм Әбү Суфыян етәкселегендәге ҡорайыштар араһында килеп сыҡҡан һуғыш	Robinson, C. F. Uhud // Encyclopaedia of Islam / P.J. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. — Brill Academic Publishers.
	Буркини	мосолман ҡатын-ҡыҙы өсөн һыу инеү костюмы.	Марина Тумовская. Бикини и буркини — разные цвета одной радуги  (урыҫ). Beauty Women (16 февраль 2011). Дата обращения: 22 сентябрь 2012. Архивировано 18 октябрь 2012 года.

В

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Вадд	Уад	Боронғо ғәрәп мифологияһында ай һәм һуғарыу илаһы исеме	Вадд / Лундин, А. Г. // Мифы народов мира : Энцикл. в 2 т. / гл. ред. С. А. Токарев. — 2-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1987. — Т. 1 : А—К. — С. 207.
	Важиб	фарыз терминының синонимы	Али-заде, А. А. Ваджиб // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — — ISBN 5-98443-025-8
Вали (опекун)	Үәли (опекун)	ислам ғаилә хоҡуғында кәләштең махсус опекуны, никах контракты төҙөгәндәге вәкиле	Jamal J. Nasir. Guardianship in Relation to Marriage // The Status of Women Under Islamic Law and Modern Islamic Legislation. — Brill, 2009. — P. 49—52. — 225 p. — ISBN 9789004172739.
	Васан (һынташ)	исламға тиклемге Ғәрәбстанда мәжүси ғибәҙәт ҡылыу объекттарының төп билдәләренең береһе	Резван Е. А. Васан // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 46—47. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Васатыйя	Уасатия	Диндә уртасалыҡ, сама белеү	Уасатия Ҡөрьәндең «Әл-Бәҡара» сүрәһендәге 143-сө аятҡа таяна
Вахй	Үәхи	Мосолмандар инаныуынса, үәхи Аллаһы тәғәләнең һайланмыш кешеләренә төрлө юлдар менән тапшырыла	Ҡөрьән
Ваххабизм	Үәһһәбилек	исламда XVIII быуатта барлыҡҡа килгән ағым	Ваххабиты / Алаев Л. Б., Жантиев Д. Р., Ярлыкапов А. А. — М. : Большая российская энциклопедия, 2006. — С. 670. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.]; vol. 2004—2017, вып. 4). — ISBN 5-85270-333-8.
Великий аятолла	Бөйөк аятулла	шиғый дини титулы.	Wilfried Buchta. Schiiten. — Hugendubel, München u. a. 2004. — ISBN 3-7205-2491-4,
Верховный муфтий Казахстана	?	?	?
Виды намазов	Намаҙҙар	мосолмандарға фарыз булған биш ғәмәлдең икенсеһе	Ҡөрьән Кәрим
Вирд	Үәрд	билдәле бер ваҡытта Ҡөрьән аяттарын уҡыу,зекер итеү	Али-заде, А. А. Вирд // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
	Витр	Йәстеү намаҙынанан һуң уҡыла	Намаҙ
Военные походы Мухаммеда	Мөхәммәттең ғазауаттары	Мөхәммәт Пәйғәмбәр ҡатнашҡан ғазауаттар	Газават // Военная энциклопедия : в 18 т. / под ред. В. Ф. Новицкого и др.. — СПб. : Товарищество И. Д. Сытина, 1911—1915.
Вторая клятва при Акабе	Ғәҡәбә янында икенсе бәйғәт	был бәйғәтте 622 йылда 75 Мәҙинә мосолманы Мөхәммәт Пәйғәмбәргә килтерә	Али-заде, А. А. [64 Акаба] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Вуду (омовение)	Тәһәрәт	Намаҙға әҙерләнеп, нәжестән таҙарыныу	Тәһәрәт

Г

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
	Ғәдир хәҙисе	Мәккә менән Мәҙинә араһындағы Хүм быуаһы янында Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең сәхәбәләре алдындағы вәғәзе	Veccia Vaglieri, L. G̲h̲adīr K̲h̲umm // Encyclopaedia of Islam, Second Edition.
	Ғази	дин өсөн ирекле һуғышсылар	Ислам. Энциклопедический словарь[3]
	Ғәнимәт	Трофей	Әл-Әнфәл сүрәһе, Әл-Хәшр сүрәһе
	Гирәһ (биҙәк)	Ислам биҙәү сәнғәте	Гирих
Гранадский эмират	Гранада әмирлеге	Европала һуңғы ғәрәп дәүләте һәм Пиреней ярымутрауы территорияһында һуңғы Ислам дәүләтселеге	Гренада, королевство мавров // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
Голубой Коран	Зәңгәр Ҡөрьән	Ҡөрьәндең күфә яҙмаһы менән IX быуат һәм X быуат араһында башҡарылған зәңгәр төҫтәге ҡулъяҙмаһы	Резван Е. А. Коран и его мир. — М.: Институт востоковедения РАН, 2001. — С. 189. — ISBN 978-5-85803-183-3.
	Ғурабиҙәр	шиғыйҙарҙың иртә осорондағы фирҡәләрҙең береһе	Али-заде А. А. Курабиты // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Гурии	Хур ҡыҙҙары	ожмахта тәҡүә кешеләрҙең ҡатындары буласаҡ иҫ киткес сибәр ҡыҙҙар	Пиотровский М. Б.Гурии// Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 283.— ISBN 5-02-016941-2.
	Ғөсөл	Бөтә тәнде йыуып, һыу менән ҡойоноу	Ғөсөл
	Ғәйбәт	кешенең артында яманлап һөйләү	Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, 1993. - 1-се том, 860 бит

Д

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Даббат аль-ард	Дәббәт әл-әрд	Ерҙән сыҡҡан хайуан	Ән-Нәмл сүрәһе
Дават	Дәғүәт	ислам вәғәзе һәм прозелитизм	Мухетдинов Д. В. Дагват // Ислам на Нижегородчине: энциклопедический словарь. — Н. Новгород: Медина, 2007. — 208 с. — ISBN 978-5-9756-0021-9.
Даджжаль	Дәжжәл	Ислам йолаһында: ялған мессия, христианлыҡтағы Антихристҡа (Мәсихкә) оҡшаш	Пиотровский М. Б. ад-Даджжа̄л // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 55-56. — 315 с. — ISBN 5-02-016941-2.
Далал	Дәләл	яңылыш юл, аҙашыу тигәнде аңлатҡан термин.	Прозоров С. М. Далал // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 56. — 315 с. — ISBN 5-02-016941-2.
Дар аль-ислам	Дар әл-ислам	мосолман дини законы ғәмәлдә булған һәм мосолмандар сәйәси өҫтөнлөк иткән территориялар	Гогиберидзе Г. М. Исламский толковый словарь. — Ростов н/Д: Феникс, 2009. — 266 с. — (Словари). — 3000 экз. — ISBN 978-5-222-15934-7.
Дар аль-харб	Дар әл-хәрб	башлыҡтары ислам динен ҡабул итергә саҡырылған Дәр әл-ислам (Ислам биләмәһе) менән сиктәш биләмәләрҙе билдәләү	Али-заде, А. А. Дар аль-ислам и Дар аль-харб // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Дар ас-сульх	Дар әс-сүлх	яулап алынған биләмәлә мосолман хөкүмәте менән мосолмандарҙы һәм зиммиҙәрҙе яҡларға ризалашып килешеү төҙөлгән мосолман булмаған территория	Большаков О. Г. Дар ас-сулх // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 56. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Двенадцать имамов	Ун ике имам	шиғыйлыҡта Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең дини һәм сәйәси вариҫтары тип һанала	Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
Деление мира в исламе	Исламда донъя бүленеше	дини билдә буйынса буйынса географик бүленештәр идеяһы	Санаи М. Мусульманское право и политика: учебное пособие / РАН. Ин-т философии. Гос. ун-т гуманитар. наук. — М.: ИФ РАН, 2004. — 96 с. — 500 экз. — ISBN 5-201-02131-X.
День Арафат	Ғәрәфә көнө	Башҡорт халҡында "Әрәпә көнө", Хаждың тажы, 12-се айҙың (зөлхизә) 9-сы көнөндә була	Али-заде, А. А. Арафа (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Джабариты	Жәбәриҙәр	кеше үҙ ғәмәлдәрендә ирекле түгел, ә Аллаһ ҡушҡанға мәжбүри рәүештә башҡара тип иҫәпләйҙәр	Али-заде, А. А. Джабриты // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Джамаат	Йәмәғәт (ислам)	исламды бергәләп өйрәнеү, дини йолалар башҡарыу, үҙ-ара ярҙам итеү, даими аралашыу маҡсатында берләшкән төркөм	Тришин В. Н. В.Н. Тришин. джамаат // Словарь синонимов ASIS.. — 2013. // Словарь синонимов ASIS, 2010.
Джами ат-Тирмизи	Әт-Тирмизи сүнәне	сөнниҙәрҙең алты абруйлы хәҙистәр йыйынтығының береһе (Күтүб әс-ситтә)	Али-заде, А. А. [775 Тирмизи Мухаммад] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Джанаба	Йәнәбә	Тәһәрәт боҙолоу, бысраныу	Али-заде, А. А. Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Джаназа	Йыназа	ислам ерләү йолаһы	Резван Е. А. Джаназа // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 58-59. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2
Джаназа-намаз	Йыназа намаҙы	Мәрхүм өсөн доға	Ислам нигеҙҙәре. — Өфө : Китап, 2016. — 144 бит. ISBN 978-5-295-06400-5
Джаннат	Йәннәт	ожмах йорто	Ҡөрьән Кәрим
Джафаритский мазхаб	Жәғәфәри мәҙһәб	иснәғәшәриҙәр һәм исмәғили-низариҙар инанған ислам хоҡуғы мәктәбе (фиҡһ)	'Мөхәммәт Бәкер әс-Садр. Тарихы 'илм әл-усул. М.," Исток", 2009.
Джаханнам	Йәһәннәм	тамуҡ йорто	Ҡөрьән Кәрим
Джахилия	Яһилиәт	ислам динен ҡабул иткәнгә тиклемге тәүтормош тупаҫлығы һәм әҙәпһеҙлеге билдәләмәһе	Браницкий А. Г., Корнилов А. А. Религии региона. — Н. Новгород: ННГУ имени Н. И. Лобачевского, 2013. — 305 с. Архивная копия от 28 июль 2014 на Wayback Machine
Джахмизм	Жәһмилек	Иртә исламда донъяға ҡараш буйынса тәүге мәҙһәбтәрҙең береһе. Жәһем ибн Сафуан уға нигеҙ һалыусы һәм эпонимы булып тора	Прозоров С. М. ал-Джахмийа // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 64. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Джизья	Жизйә	мосолман дәүләттәрендә башҡа дин тотоусыларға (зимми) йән башына һалынған яһаҡ	Большаков О.Г. Джизйа // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 65.
Джильбаб	Жилбәб	мосолман ҡатын-ҡыҙының бөтә тәнен шәриғәткә ярашлы ҡаплап торған кейм	F. El-Guindi: Veil. Modesty, Privacy and Resistance. Oxford International Publishers Ltd., Oxford 1999.
Джихад	Йыһат (ғазауат)	ислам тәғлимәтендә дин өсөн изге һуғыш (көрәш), киңерәк мәғәнәлә — Аллаһ юлында тырышлыҡ һалыу.	Джихад // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Джуз (Коран)	Жүз (Ҡөрьән)	Ҡөрьәндең 30-сы өлөшө	Ҡөрьән
Джума-мечеть	Йәмиғ мәсете	йома көнө бөтә мосолман йәмәғәте күмәк намаҙ (йома намаҙы) башҡарған мәсет.
Джума-намаз	Йома намаҙы	йома көн төштән һуң уҡыла торған йәмәғәт намаҙы. Өйлә намаҙы ваҡытында уҡыла	Ислам нигеҙҙәре. /Төҙөүсе, инеш һүҙ авторы Ф. Р. Хоҙайғолов. — Өфө : Китап, 2016. — 144 бит. ISBN 978-5-295-06400-5
Джумада аль-уля	Йомадиәл әүүәл	Һижри тәҡүимдә бишенсе ай	Энциклопедический лексикон.TDV İslam Ansiklopedisi
Джумада ас-сани	Йомадиәл ахыр	Һижри тәҡүимдә алтынсы ай	Энциклопедический лексикон.TDV İslam Ansiklopedisi
Дивани	Дивани яҙма	Ғосман төрөктәре XVI быуатта булдырған ғәрәп яҙмаһының каллиграфик стиле	Diplomatic career of MuhammadИсламское мусульманское искусство // Кругосвет
Дин (религия)	Дин	донъяны төшөнөү-аңлауҙың айырым бер формаһы	Забияко А.П. Религия // Энциклопедия религий. – М.: Академический проект, 2008. – С. 1069.
Дипломатическая карьера Мухаммеда	Мөхәммәттең дипломатлығы	Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең үҫеп килгән мосолман өммәте башлығы булыуын һәм Ғәрәбстандағы, уның тирә-яғындағы башҡа халыҡтарҙың хакимдары менән хатлашыуын үҙ эсенә ала	Watt. al-Aus; Encyclopaedia of Islam
Дисукия	Дәсүҡилек	Мысырҙа, Суданда һәм Төньяҡ Африкала таралған суфый тәриҡәте	Али-заде, А. А. Дасукиты // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с.— ISBN 5-98443-025-8
Дия (вира)	Дийә	ислам хоҡуҡиәтендә: аңһыҙ рәүештә ҡылынған енәйәт өсөн ғәйепләнеүсе түләргә тейешле компенсация	Боголюбов А. С. Дийа // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 69—70. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Дни ат-Ташрик	Әт-Тәшриҡ көндәре	Ҡорбан байрамының дауамы, мосолман календары буйынса зөлхизә айының 11-енән алып 13-өнә тиклем дауам итә.	Али-заде, А. А. Аййам ат-Ташрик (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Дунья	Донъя (Ислам)	Исламда: кешене үлеменә тиклем уратып торған бөтә матди донъя.	Али-заде, А. А. Ислам терминдары (исемлек) (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Духа	Духа	Таңғы нәфел намаҙы	Намаҙ уҡыу тәртибе
Духовенство	Руханиҙар	Ғәҙәттә, монотеистик диндәргә генә ҡулланыла	Барсов Н. И., Василенко Н. П. Духовенство // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907.
Духовное управление мусульман Украины	?	?	?
Духовное управление мусульман Украины «Умма»	?	?	?

З

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Забиха	Ҙәбихә	шәриғәт тарафынан билдәләнгән ҡағиҙәләр буйынса салынған хайуан.	Ҡөрьәндең Әл-Мәида сүрәһендәге 3-сө аят; Али-заде А. А. Забх// Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с.— ISBN 5-98443-025-8
Забур	Зәбур	Иҫке Ғәһедтең Библия китабы	Али-заде, А. А. Забур // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Завия	Зәүиә	хөжрә, суфый ғибәҙәтханаһы, суфый аскеттары көндәрен доға ҡылып үткәргән аулаҡ урын.	Гогиберидзе Г. М. Исламский толковый словарь. — Ростов н/Д: Феникс, 2009. — 266 с. — (Словари). — 3000 экз. — ISBN 978-5-222-15934-7.
Закят	Зәкәт	Мөлкәттең йыл да Аллаһ ризалығы өсөн мохтаждар файҙаһына түләнә торған ҡырҡтан беренсе өлөшө	Ҡөрьән
Закят аль-фитр	Фытыр	Рамаҙан айы аҙағында, йәки Ураҙа байрамы башланғанса фәҡирҙәргә, меҫкендәргә бирелә торған вәжиб саҙаҡа	Али-заде, А. А. Закят аль-Фитр (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Замзам	Зәм-зәм һыуы	Ҡәғбә мәсете ишек алдындағы ҡойонан алынған һыу.	Али-заде, А. А. Замзам // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Захир и батин	Ҙаһир һәм батин	Ғәрәп-мосолман философияһының ике фундаменталь төшөнсәһе. «Ҙаһир-батин» моделе дөйөм теоретик парадигма булып хеҙмәт итә.	Явное / А. В. Смирнов // Новая философская энциклопедия : в 4 т. / пред. науч.-ред. совета В. С. Стёпин. — 2-е изд., испр. и доп. — М. : Мысль, 2010. — 2816 с.
Захиритский мазхаб	Ҙаһири мәҙһәб	Дауыт ибн Али әҙ-Ҙаһири IX быуатта нигеҙләгән мосолман хоҡуҡи мәктәбе — мәҙһәб	Ислам. Энциклопедический словарь. М.: «Наука», Главная редакция восточной литературы, 1991. — 315 с. — ISBN 5-02-016941-2 — с.76-77.
Зейдиты	Зәйдиҙәр	исламдағы «урта» шиғый ағымдарының береһенә эйәреүселәр	Зейдиты // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
Зикр	Зекер	Аллаһы тәғәлә исемен данлап, ҡат-ҡат ҡабатлап салауат әйтеү	Башҡорт теленең һүҙлеге.1-се том. — Мәскәү, 1993. — 350-се бит
Зина (прелюбодеяние)	?	?	?
Зиндики	Зиндиҡ	Урта быуаттарҙағы ислам әҙәбиәтендә политеизм тәғлимәтенә эйәреүселәрҙе аңлатҡан термин	Kramer, "Geschichte der herrschenden Ideen des Islams (Лпц. 1868).
Зиярат	Зыярат ҡылыу	изге урындарға (пәйғәмбәрҙәр, әүлиәләр, шәйехтәр) ҡәберҙәренә ғибәҙәт ҡылырға барыу.	Али-заде А. А. Зияра // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — ISBN 978-5-98443-025-8.
Зу-ль-када	Зөлҡәғиҙә	һижри иҫәп менән йылдың ун беренсе айы.	Климишин И. А. Это предписано кораном // Календарь и хронология. — Изд. 3. — М.: Наука. Гл. ред. физ.-мат. лит., 1990. — С. 259—275. — 478 с. — ISBN 5-02-014354-5.
Зу-ль-хиджа	Зөлхизә (ай)	Мосолман календарында 12-се ай	Такы Усмани. Месяц Зуль-Хиджа  (билдәһеҙ). AskImam.ru. Дата обращения: 18 сентябрь 2015.
Зулейха	Зөләйха (персонаж)	Ҡөрьәндә Йософ сүрәһендә телгә алынған ҡатын-ҡыҙ	Али-заде, А. А. Зулейха // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Зухд	Заһитлыҡ	Исламдың донъяуи рәхәтлектәрҙән баш тартыуҙы аңлатҡан төп этик төшөнсәләренең береһе	Гогиберидзе Г. М. Исламский толковый словарь. — Ростов н/Д: Феникс, 2009. — 266 с. — (Словари). — 3000 экз. — ISBN 978-5-222-15934-7.
Зухр	Өйлә намаҙы	шәфиғиҙәрҙә зүһр -зәүәлдән (зенит) башлап, икенде ваҡытына тиклем	Ислам нигеҙҙәре. /Төҙөүсе, инеш һүҙ авторы Ф. Р. Хоҙайғолов. — Өфө : Китап, 2016. — 144 бит. ISBN 978-5-295-06400-5

И

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Ибадат	Ғибәҙәт	Ислам тәғлимәте буйынса, Аллаһы Тәғәлә ҡушҡан йәки хуплаған ғәмәлдәрҙе башҡарыу һәм Аллаһ тыйған ғәмәлдәрҙән ҡасыу	Прозоров С. М. ’Ибада // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 80. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Ид мубарак	Ғәйет мөбәрәк	Исламда Ҡорбан байрамы һәм Ураҙа байрамы көндәрендә сәләмләү һүҙе	Вәлиева М. Ғ., Үтәбай-Кәрими Р. Ислам терминдары (исемлек) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Ид намаз	Байрам намаҙҙары	Ураҙа байрамы намаҙы менән Ҡорбан байрамы намаҙы	Ислам нигеҙҙәре. /Төҙөүсе, инеш һүҙ авторы Ф. Р. Хоҙайғолов. — Өфө : Китап, 2016. — 144 бит. ISBN 978-5-295-06400-5
Идда	Ғиҙҙәт мөҙҙәте	иренән айырылғандан йәки ире вафат булғандан һуң башҡа иргә кейәүгә сығыу хоҡуғына эйә булмаған көтөү осоро.	Комлев Н. Г. Идда // «Словарь иностранных слов». 2006
Иджаз	Ҡөрьән мөғжизәһе (иғжәз)	Иғжәз -Ҡөрьәндең мөғжизәлелеге һәм тиңе булмағанлығын аңлатҡан термин	Резван Е. А. Иджаз ал-Куран // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 89-90. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Иджма	Ижмә	фекер алышҡан мәсьәлә буйынса абруйлы шәхестәрҙең (фаҡиһтарҙың) килешеүе, берҙәм фекере йәки ҡарары.	Иджма / Бобровников В. О. — М. : Большая российская энциклопедия, 2008. — С. 699. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 10). — ISBN 978-5-85270-341-5.
Иджтихад	Ижтиһад	дин белгесенең дини-хоҡуҡи комплекс (Фиҡһ) мәсьәләләрен өйрәнеү һәм хәл итеүҙәге эшмәкәрлеге	Боголюбов А. С. Иджтихад // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 91-92
Икамат	Ҡамәт	Исламда фарыз намаҙы алдынан уҡылыусы, аҙанға оҡшаған һүҙҙәр	Али-заде А. А. Икама // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — С. 323. — ISBN 978-5-98443-025-8.
Икта	Иҡта	дәүләттең (хакимдың) дәүләт территорияһын һәм унан алған килемен (хәражды) ниндәйҙер тәғәйен кешегә мираҫҡа хоҡуҡ менән тапшырыуы	Большаков О. Г. Икта // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 94. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Ильм (ислам)	Ғилем (ислам)	исламда Аллаһы Тәғәләнең ҡөҙрәте билдәләренең береһе булған илаһи белем	Али-заде Айдын Ариф-оглы. Исламский энциклопедический словарь
Ильм ар-риджаль	Рижәл ғилеме	хәҙис тапшырыусыларҙы, уларҙың биографияларын, шәхси сифаттарын һ.б. өйрәнеүсе шәриғәт дисциплиналарының береһе	Мустафа Авлийаи. И. К. А. Ховард. Хадисоведение. Москва: «Исток», 2010.
Имам	Имам	Исламда мосолмандарҙың бергәләп намаҙ уҡыуына етәкселек итеүсе, намаҙҙы алып барыусы	Крымский А. Е. Имам // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Имамат (доктрина)	Имамилыҡ	Мөхәммәт Пәйғәмбәр нәҫеленән булған (Әһеле Бәйт) бәғзе бер кешеләрҙең генә өммәт башлыҡтары һәм етәкселәре итеп ҡабул ителергә тейешлеген раҫлай торған тәғлимәт	Алексеев И. Л. Имамат // Энциклопедия религий. — М.: Академический проект, Гаудеамус, 2008. — С. 497. — 1520 с. — (Summa). — 3000 экз. — ISBN 978-5-8291-1084-0, ISBN 978-5-98426-067-1.
Имамзаде	Имамзадә	шиғый имамы нәҫеле,шулай уҡ шиғыйҙарҙың имамзадә ерләнгән иҫкә алыу ҡорамы	Imāmzāda / Lambton, A.K.S. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. (түләүле)
Иман	Иман	Ислам динендәге хәҡиҡәттәргә тел менән әйтеп, күңел менән ышаныу.	Али-заде А. А. Иман // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — ISBN 978-5-98443-025-8.
Имарет	Имарәт	мәсеттәр эргәһендә асылған хәйриә учреждениеларының көнсығыш атамаһы	Имареты // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907.
Имран	Ғимран (дәғүәтсе)	Ҡөрьәндә Мәрйәм Инәнең атаһы. Ҡөрьәндә өс тапҡыр телгә алына: (3:33), (3:35), (66:12).	Али-заде А. Имран (урыҫ) // Исламский энциклопедический словарь — М.: Ансар, 2007. — ISBN 978-5-98443-025-8
Инциденты во время хаджа	?	?	?
Иншааллах	Иншә Аллаһ	Аллаһ бойорһа (бирһә)	Наумкин В. В. Ислам и мусульмане: культура и политика, статьи, очерки и доклады разных лет. — Медина, 2008. — С. 73. — 767 с.
Иртидад	Иртидәд	мөртәтлек, бер хәлдән икенсеһенә күсеү	Пиотровский М. Б. ар-Ридда // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Ирфан	Ғирфан	ислам суфыйлығындағы категория: хаҡ мосолман-монотеист нисек булырға тейешлеге тураһында	Алламе Табатабаи. Тайны исламского монотеизма. — М.: «Исток», 2009.
Ислам	Ислам	донъя диндәренең береһе; донъялағы киң таралыу алған диндәрҙең береһе	Wolfgang Kosack: Islamische Schriftkunst des Kufischen. Geometrisches Kufi in 593 Schriftbeispielen. Deutsch — Kufi — Arabisch. Christoph Brunner, Basel 2014, ISBN 978-3-906206-10-3.
Ислам в Албании	Албанияла ислам	бында йәшәгән халыҡтың яҡынса 82.1 проценты Ислам дине тота тип әйтеп була	Медина аль-Ислам № 91 — Албания: национально-мусульманский парадокс[4]
Ислам в Алжире	Алжирҙа ислам	Дәүләт дине,ил халҡының 98,2 проценты ислам динен тота. Бөтә донъя мосолмандарының 2,2 проценты Алжирҙа йәшәй.	?
Ислам в Бенине	Бенинда ислам	илдә тарафдарҙары һаны буйынса икенсе урындағы дин	Robert Cornevin: Histoire du Dahomey. Editions Berger Levrault, Paris 1962. .
Ислам в Боливии	Боливияла ислам	2014 йылда Боливияла 2 мең мосолман йәшәгән	Bolivia — Key Muslim Converts Assert Local Peril, Ally With Zealots Abroad (инг.)
Ислам в Ботсване	Ботсванала ислам	Ислам Ботсванаға Британияның колониаль хакимлығы ваҡытында Көньяҡ Азия мөһәжирҙәре аша таралған	Ботсвана. Международная Религиозная Свобода Доклад 2007. Государственного департамента США. 14 сентября 2007 года.
Ислам в Буркина-Фасо	Буркина Фасола ислам	Пью тикшеренеү үҙәге баһалауынса, 2020 йылға халыҡтың 62,7 % — ы Ислам динен тота.	Густерин П. Рейтинг исламских государств // ЦентрАзия.
Ислам в Бурунди	Бурундиҙа ислам	был ил халҡының 2-5%-ы ислам динен тота	Burundi, U.S. Department of State. 24 май 2017 тикшерелгән.
Ислам в Гвинее-Бисау	Гвинея-Бисауҙа ислам	илдең өҫтөнлөклө дине булып тора. Гвинея-Бисау халҡының күпселеген мосолмандар (50 %)	Отчет 2010 о свободе вероисповедания в Гвинеи-Бисау
Ислам в Джибути	?	?	?
Ислам в Египте	Мысырҙа ислам	Мысыр халҡының (102 млн 334 мең кеше) 92,35 % - ы (94 млн 500 мең кеше) (бөтә донъя мосолмандарының 4,90 % - ы) — Ислам динен тота	Egypt Population
Ислам в Замбии	Замбияла ислам	ил халҡының 1%-ынан кәмерәге ислам динен тота	Zambia, U.S. Department of State
Ислам в Зимбабве	Зимбабвела ислам	ил халҡының 1 проценттан кәмерәк өлөшө ислам динен тота	Зимбабве христиандары һәм мосолмандары хеҙмәттәшлек эҙләй
Ислам в Индонезии	Индонезияла ислам	Ислам сағыштырмаса яңы, өҫтөнлөк иткән дин булып тора.	Majelis Ulama Indonesia 2008 йыл 2 декабрь архивланған.
Ислам в Иране	Иранда ислам	Иран халҡының күпселеге ислам динен тота. Мосолмандарҙың 90-95 проценты — шиғыйҙар, 5-10 проценты — сөнниҙәр.	Petrushevsky, I. P.,(1985) Islam in Iran, State University of New York Press, ISBN 978-0-88706-070-0
Ислам в Кабо-Верде	Кабо-Вердела ислам	тарафдарҙары булған аҙ һанлы, әммә тиҙ үҫеш ала барыусы дин	ISLAM CABO VERDE  (фр.)
Ислам в Камеруне	Камерунда ислам	диндарҙары һаны буйынса христианлыҡтан ҡала икенсе дин булып тора	Громыко А. А. Традиционные и синкретические религии Африки. — М.: Изд-во Наука, 1986. — С. 153.
Ислам в Колумбии	Колумбияла ислам	Колумбияла мосолмандар яҡынса 14 000 кеше тәшкил итә	Islam in Colombia  (билдәһеҙ). arabnews.com (25 ғинуар 2013). Дата обращения: 7 июнь 2013. Архивировано 8 июнь 2013 года.
Ислам в Кот-д’Ивуаре	?	?	?
Ислам в Лесото	Лесотола Ислам	2000 йылда Лесотола мосолман халҡы яҡынса 1000 кеше булған	Ahmadiyya Muslim Mosques Around the World. The Ahmadiyya Muslim Community. 2008. pg. 107. ISBN 1-882494-51-2
Ислам в Литве	Литва мосолмандары	Был илдә бик әҙ кеше тотҡан дин	Мусульмане Литвы[5]
Ислам в Мавритании	Мавританияла ислам	ил халҡының 99,2%-ы ислам динен тота	История Мавритании
Ислам в Малави	?	?	?
Ислам в Мозамбике	?	?	?
Ислам в Молдавии	Молдовала ислам	хәҙерге ваҡытта илдең аҙ һанлы диндәренең береһе булып тора, сөнки 93,3 процент халҡы тотҡан дин — православие.	Сайт мусульман Молдавии
Ислам в Намибии	Намибияла ислам	Намибияла ислам динен тотоусыларҙың һаны күп түгел, уны 9500 самаһы кеше тота	Религия в Намибии
Ислам в Науру	?	?	?
Ислам в Новой Каледонии	?	?	?
Ислам в Парагвае	?	?	?
Ислам в Перу	?	?	?
Ислам в Португалии	Португалияла ислам	Португалия территорияһында ислам дине. Мосолман халҡы 2019 йылда 65 000 кеше тәшкил итә (ил халҡының 0,40 %-ы)	Islam in Portugal (Португалияла ислам)
Ислам в Приднестровской Молдавской Республике	?	?	?
Ислам в Реюньоне	?	?	?
Ислам в Румынии	Румынияла ислам	7 быуат элек үк килеп ингән дин. Әлеге көндә уны ил халҡының 0,3 проценты ғына тота (68 мең кеше).	Ислам в Румынии[6]
Ислам в Северной Македонии	Төньяҡ Македонияла ислам	2002 йылғы йән иҫәбен алыу мәғлүмәттәренә ярашлы, республикала яҡынса 674 мең мосолман йәшәй, был ил халҡының 33,3 процентын тәшкил итә	The Future of the Global Muslim Population, The Pew Forum
Ислам в Словении	Словенияла ислам	илдә тотолған диндәрҙән христианлыҡтан ҡала икенсе урында тора.	Официальный сайт «Мусульманского Сообщества Словении» в Любляне («Slovenska Islamska Skupnost»)
Ислам в СССР	СССР-ҙа ислам	диндарҙар һаны буйынса Советтар Союзында икенсе урында торған конфессия	Густерин П. В.Политика Советского государства на мусульманском Востоке в 1917—1921 гг. // Россия в красках; Густерин П. В. О контактах мусульман СССР с мусульманами за рубежом в 1920-х годах // Россия в красках.
Ислам в Суринаме	?	?	?
Ислам в Таджикистане	?	?	?
Ислам в Того	Тогола ислам	төрлө мәғлүмәттәр буйынса, халыҡтың 15-24 % ислам динен тота	Hopen, C. Edward // Fulani. In Muslim Peoples: A World Ethnographic Survey / 2nd ed., rev. and expanded, edited by Richard V. Weekes, 257—261. Westport, Conn.: Greenwood Press.: 1984.
Ислам в Тунисе	Туниста ислам	Тунис Конституцияһы: «илдең дәүләт дине ― ислам» тип билдәләй һәм һайланған президентының мосолман булыуын талап итә	Густерин П. Рейтинг исламских государств // ЦентрАзия.
Ислам в Центральноафриканской Республике	?	?	?
Ислам в Чаде	Чадта ислам	Чадта ислам иң күп һанлы дин булып тора	Густерин Павел Вячеславович Рейтинг исламских государств // ЦентрАзия.
Ислам в Черногории	Черногорияла ислам	илдең халыҡ һаны буйынса (христиан) динендәгеләрҙән ҡала икенсе урынды биләгән төркөм.	Islam Montenego
Ислам в Шри-Ланке	Шри-Ланкала ислам	Шри-Ланкала ислам дин тотоусылар һаны буйынса икенсе урында тора	Zemzem, Akbar. The Life and Times of Marhoom Wappichi Marikar (booklet). — Colombo, 1970.
Ислам в Эквадоре	?	?	?
Ислам в Южном Судане	?	?	?
Ислам во Французской Полинезии	?	?	?
Ислам и гомосексуальность	?	?	?
Ислам на Гуаме	?	?	?
Ислам на Мадагаскаре	?	?	?
Ислам на Острове Святой Елены	?	?	?
Ислам на Тайване	?	?	?
Ислам на Украине	Украинала ислам	Украина территорияһында ислам дине. Рәсми мәғлүмәттәр буйынса, Украина халҡының (43 мең 993 кеше) 1,70 %-ы (695 мең кеше) — Ислам дине тарафдары (2020)	Украина мосолмандар Диниә назараты сайты
Ислам хадари	Һаҙари ислам	Цивилизациялы ислам. Малайзия премьер-министры Абдулла Бәдәүи тәҡдим иткән концепция	Погадаев В. Малайский мир (Бруней, Индонезия, Малайзия, Сингапур). Лингвострановедческий словарь. — М.: Восточная книга, 2012. — С. 252.
Исламизация	Исламлаштырыу	исламдың үҙ йоғонтоһон арттырыу процесын, шулай уҡ билдәле бер төбәктә йәки илдә ислам динен тотоусылар һанын арттырыу процесын аңлатҡан сәйәси термин.	Юрченко А. Г. Хан Узбек: Между империей и исламом. Структуры повседневности. — СПб.: Евразия, 2012. — 400 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-91852-023-9.
Исламоведение	Ислам ғилеме	исламды өйрәнеүсе дисциплина: уның догматикаһы, тарихы, мәҙәниәте, хоҡуғы, мосолман халыҡтары иҡтисады һ.б.	Аликберов А. К. Исламоведение как научная дисциплина [7]
Исламская архитектура	Мосолман архитектураһы	ижтимағи, мәҙәни, дини һәм сәйәси күренеш булараҡ исламдан үҫешкән төрлө архитектура стилдәре берләшмәһе	"Узор">Исламская (мусульманская) архитектура.
Исламская культура	Ислам мәҙәниәте	ислам таралған территорияларҙа ошо динде тотоусы халыҡтарҙың классик һәм заманса мәҙәниәте	Басилов В. Н., Ложаснова Б. Р. Ислам и народная культура. — Институт этнологии и антропологии РАН, 1998. — 260 с. — (Новые исследования по этнологии и антропологии).
Исламская экономика	Ислам иҡтисады	?	?
Исламская эсхатология	Ислам эсхатологияһы	мосолмандарҙың ахыры заман, ҡиәмәт һәм ахирәт (теге донъя), бәрзәх, йәннәт һәм йәһәннәм тураһында күҙаллауы.	[[]]. Ислам терминдары (исемлек) // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991.
Исламские налоги	Ислам һалымдары	зәкәт, ғөшөр, жизйә, хараж, жизйә, хумс	Али-заде, А. А. Харадж// Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Исламские праздники	Мосолман байрамдары	Ислам динендә 13 байрам телгә алына һәм үткәрелеп килә. Иң ололары — Ураҙа ғәйете һәм Ҡорбан ғәйете	Вәлиева М. Ғ., Үтәбай-Кәрими Р. Ислам терминдары (исемлек) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Исламские течения	Ислам ағымдары	Күпселек сығанаҡтарға ярашлы, мосолман донъяһының яҡынса 85 процентын сөнниҙәр, ҙур аҙсылыҡты (15 %) шиғыйҙар тәшкил итә	Волков, Владимир Основные направления и течения в Исламе // Отечественные записки. — 2003. — № 5 (14).
Исламский банкинг	?	?	?
Исламский туалетный этикет	Хәжәт үтәү әҙәбе	истинжә, истижмәр — бәҙрәфтә тәбиғи хәжәт үтәү (кесе һәм оло хәжәт) менән бәйле шәриғәт ҡағиҙәләре	Хисматулин А. А. Туалеты и урны: ислам // Сосуды тайн: туалеты и урны в культурах народов мира. — СПб.: Петербургское востоковедение, 2002.
Исламский университет Медины	?	?	?
Исламское богословие	Ислам дин ғилеме	үҙ эсенә фиҡһ, инаныс (ғаҡидә), рационалистик дини тәғлимәт (кәләм), тәфсир, хәҙистәрҙе өйрәнеү ғилеме (ғилм әл-хәдис) һ. б. кеүек дисциплиналарҙы ала	Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Исламское духовенство	Исламда руханиҙар	шартлы термин, сөнки «исламда функциональ һәм структур йәһәттән христиан сиркәүенә оҡшаш руханиҙар институттары юҡ»	Алексеев И. Л. , Исламское духовенство // Религиоведение / Энциклопедический словарь. -М.: Академический проект, 2006.
Исламское наследственное право	Исламда мираҫ хоҡуғы	ислам хоҡуғының (Фиҡһ) мираҫ мәсьәләһен өйрәнгән дисциплиналарының береһе	Мухаммад ибн Салих аль-Усаймин. Облегчение наследственного права = تسهيل الفرائض. — 1-е. — Эр-Рияд: Дар Тайиба, 1983. — 117 с.
Исламское семейное право	Ислам ғаилә хоҡуғы	ислам фиҡһының бер өлөшө	Магомедов И. А. Особенности мусульманского семейного права // Вестник ОГУ. — 2005. — № 3. — С. 258—262.
Исмаил	Исмәғил пәйғәмбәр	Исламда пәйғәмбәр, Ибраһим пәйғәмбәрҙең беренсе улы, баш балаһы	Пиотровский М. Б. Исмаил // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 110.
Исмаилизм	Исмәғилилек	Исламдың шиғый тармағындағы, VIII быуат аҙағына барып тоташҡан дини хәрәкәттәр берлеге	Исмаилиты / Дафтари Ф., Додыхудоева Л. Р., Рощин М. Ю. // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
Исмаилитская литература	Исмәғили әҙәбиәт	исмәғили шиғыйҙарҙың дини-фәлсәфәүи трактаттары һәм нәфис әҙәбиәте	Исмаилитская литература
Иснад	Иснәд	хәҙистәрҙе өйрәнеү ғилеме — Мөхәммәт пәйғәмбәр хәҙистәре йыйынтыҡтарында хикәйәләүселәргә һылтанмалар йыйылмаһы	Гогоберидзе Г. М. Исламский толковый словарь. Ростов-на-Дону, 2009, с. 105—106.
Исра и мирадж	Миғраж кисе	төнгө сәйәхәт һәм күккә ашыу. Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең әл-Ҡудсиҙа булып, күккә ашыуы.	Али-заде А. А. Исра и мирадж // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — ISBN 978-5-98443-025-8
Исраилият	Исраилиәт	Йәһүд йолалары менән бәйле дини әҙәбиәт тибын аңлатҡан ислам термины.	Али-заде А. А. Исраилият // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Исраф	Исраф	Исраф	Как определить границу, после которой начинается исраф?  (билдәһеҙ) Islam-Today.ru (12 февраль 2015). Дата обращения: 4 март 2015.
Исрафил	Исрафил	Ҡиәмәт хөкөмө хәбәрсеһе	Гогиберидзе Г. М. Исламский толковый словарь. — Ростов н/Д: Феникс, 2009. — 266 с.— ISBN 978-5-222-15934-7.
Истиаза	Әстәғәҙәт	Әғүҙү билләһи минә шайтан раджим - «Рәхмәттән һөрөлмөш шайтандың яуызлығынан Аллаһы тәғәләгә һығынамын»; Аллаһтан ярҙам һәм ҡурсыу һорау доғаһы.	Сулейман ибн Абдуллах «Тайсир аль-Азиз аль-Хамид», 1-460
Истимна	?	?	?
Истислах	Истислах	Ислам хоҡуҡиәтенең төп сығанаҡтарынан (фиҡһтан) хөкөм сығарыу мөмкин булмаған осраҡта, фәтүәне бөтә йәмғиәткә (өммәткә) файҙаһына ҡарап, ирекле фекерләү нигеҙендә сығарыу ысулы	Али-заде, А. А. [496 Масалих мурсала] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Истисхаб	Истисхаб	Ислам хоҡуғы сығанаҡтарының береһе, хәл-тороштоң дәлил булмай тороп үҙгәрмәү презумпцияһы	Колодин А. Истисхаб  (билдәһеҙ). Культура веры. Путеводитель сомневающихся. Дата обращения: 29 март 2015. Архивировано 24 сентябрь 2015 года.
Истихара	Истихара	бер оло эш башлар алдынан, уның хәйерле булыуын теләп уҡыла торған ике рәҡәғәтле нәфел намаҙы.	Намаҙ уҡыу тәртибе; Истихәрә намаҙы
Истихсан	Истихсан	фиҡһта — оҡшашлыҡ буйынса ҡарарҙан баш тартыуға алып барған дини ҡарар сығарыу	Али-заде, А. А. [80 Истихсан] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
История Ислама	Ислам тарихы	Исламдың барлыҡҡа килеүе һәм таралыуы	Большаков О. Г. История Халифата. — 2-е изд. — М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2000. — Т. I. Ислам в Аравии. 570—633. — 312 с. — ISBN 5-02-016552-2.
История Корана	?	?	?
Источники исламского права	Ислам хоҡуғы сығанаҡтары	хоҡуҡ белгестәре (фаҡиһтар) тарафынан хоҡуҡ ҡарары (фәтүә) сығарыу өсөн файҙаланылған төп сығанаҡтар.	Графский В. Г., Золотухина Н. М., Мамут Л. С., Нерсесянц В. С. Формирование и развитие мусульманской правовой мысли // История политических и правовых учений / Под ред. В. С. Нерсесянца. — М.: Норма, 2000. — 352 с.
Итикаф	Иғтикәф	мәсеттә күпмелер көн дауамында ғибәҙәттәргә бағышланып, донъяуи эштәрҙән ситтә тороу	Гогиберидзе Г. М. Исламский толковый словарь. — Ростов н/Д: Феникс, 2009. — 266 с. — (Словари). — 3000 экз. — ISBN 978-5-222-15934-7.
Ифк	?	?	?
Ифтар	Ифтар	Рамаҙан айында, ураҙанан сығып, киске аш ашау. Ауыҙ асыу урындағы ваҡыт менән аҡшам намаҙы (мәғриб) башланыуға тура килә.	Али-заде, А. А. Ислам терминдары (исемлек) (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Ихрам	Ихрам	хажда кейә торған айырым бер төр кейемде һәм ихрам халәтен аңлата.	Али-заде, А. А. Ихрам // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Ихсан	Ихсан (ислам)	сауаплы ғәмәлдәр, камил ғибәҙәт ҡылыу, эскерһеҙ хеҙмәт итеү, мосолмандың Аллаһҡа Уны күреп тормаһа ла, күргән кеүек ғибәҙәт ҡылыуы	Али-заде, А. А. Ихсан // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Иша	Йәстү намаҙы	Төнгө фарыз намаҙ	Намаҙ уҡыу тәртибе
Ишан	Ишан	суфый тәриҡәттәре етәкселәрен һәм исмәғили йәмәғәт башлыҡтарын атаған титул йәки ҡушамат	С. Н. Абашин. Ишан // Ислам на территории бывшей Российской империи. Энциклопедический словарь. Вып. 2. — М., 1999. — С. 40-41.

Й

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Йом	Йәүм	Иврит һәм ғәрәп телдәрендә "йәүмә" - «йом» һүҙе «көн» тигәнде аңлата. Изге Китаптарҙа иң ҡыҫҡа ваҡыттан илле мең йылға тиклем теләһә ҡайһы ваҡыт арауығына ҡарата ҡулланылған	Изге Китаптар Ҡөрьән,Танах, Библия; Дни творения. Православная энциклопедия «Азбука веры».

К

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Кааба	Ҡәғбә	Мәккә ҡалаһында, Әл-Харам мәсетенең уртаһында урынлашҡан, мосолмандар өсөн изге бина	Кааба // Исторический словарь. — 2000.
Кадар и када	Ҡадәр һәм ҡаза	Аллаһы Тәғәлә бөтә нәмәне алдан билдәләүҙе аңлатҡан ислам терминдары	Али-заде, А. А. [402 Кадар и Када] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Кадариты	Ҡадәриҙәр	ислам ағымдарының береһенә ингән, кеше үҙ уйҙарында һәм эштәрендә ирекле, һәм Аллаһ унда ҡатнашмай тигән фекерҙә тороусылар (ҡәҙәр).	Али-заде, А. А. [ Кадириты] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Кади	Ҡаҙый	мосолман илдәрендә шәриғәт нигеҙендә хөкөм эштәрен башҡарыусы судья	Ислам. Энциклопедический словарь. М.: «Наука», Главная редакция восточной литературы, 1991. — 315 с. — ISBN 5-02-016941-2 — с.125.
Кадирия	Ҡадирилек	Ғабдул Ҡадир Жиләни (1078—1166) нигеҙләгән суфый тәриҡәте.	Акунов В. В. Суфийский орден Кадирийа (Кадырия) // Военно-духовные ордена Востока / Редактор: Залесская М. К.. — М.: Вече, 2012. — 368 с. — (История орденов и тайных обществ). — 2000 экз. — ISBN 978-5-9533-5786-9.
Казанские Кораны	?	?	?
Калам	Кәләм	урта быуат мосолман әҙәбиәтендә аҡылға нигеҙләнгән аңлатма биреүсе секулятив дисциплина	Вольф М. Н. Становление философии калама в рамках спекулятивной теологии ислама // Средневековая арабская философия: мутазилитский калам. — Новосибирск: Новосиб. гос. ун-т, 2005. — 80 с.
Каландар	Ҡәләндар	ислам дине ҡушҡандарҙың бик әҙ генә өлөшөн башҡарып, хәйерселәп йөрөгән һуҡбай дәрүиштәр	Акимушкин О. Ф. Каландар // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 129—130. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Каландария	Ҡәләндарлыҡ	Суфый ярлы дәрүиштәр тәриҡәте	Акимушкин О. Ф. Каландарийа // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 130—131. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Калима	Кәлимә	ислам иман декларацияһы	Али-заде, А. А. Калима // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Карамат	Кәрәмәт	ислам терминдарының береһе, тәҡүә һәм ихлас мосолмандар (әүлиә менән булған йәки улар эшләгән мөғжизәләрҙе исемләр өсөн ҡулланыла	Али-заде, А. А. Карама // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Кари (чтец Корана)	Ҡарый (Ҡөрьәнде тәжүидсә уҡыусы )	Ҡөрьәнде тәжүидкә ярашлы, йәғни, айырым ҡағиҙәләр буйынса уҡыусы	Резван Е. А. аль-Кира’а // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 137—138. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Каркиан	Ҡарҡиғән	Ғәрәп дәүләттәрендә шәғбан һәм рамаҙан айҙарының 15-се төнөндә балаларҙың байрамсылап йөрөүе	Clive Holes: Dialect, Culture, and Society in Eastern Arabia: Glossary. Brill, Leiden, 2001. Bd. I, S. 422.
Карматы	Ҡарматтар	899 йылда Бахрейнда төҙөлгән хәрбиләштерелгән ҙур дини-сәйәси ислам ағымы	Карматы // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
Каррамиты	Кәррамиҙар	ислам дини мәҙһәбе. Нигеҙ һалыусыһы — Әбү Абдулла Мөхәммәт ибн әл-Кәррам	Ибрагим Т. К. ал-Каррамийа // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 133—134. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Касим ибн Хасан	Ҡасим ибн Хәсән	шиғый шәһите, имам Хәсән улы, йәғни Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең бүләһе	Большаков О. Г. История Халифата. — М.: Восточная литература, 1998. — Т. 3. Между двух гражданских войн (656—696). — С. 90—109.
Каусар	Әл-Кәүҫар сүрәһе	Ҡөрьәндәге 108-се сүрә, 3/4 аяттан тора. Мәккәлә иңгән	Ҡөрьән
Кафан	Кәфен	Мәрхүмдәр кейеме
Кафир	Кафыр	Исламда көфөрлөк ҡылған кешегә ҡарата ҡулланылған термин	Гогиберидзе Г. М. Исламский толковый словарь. — Ростов н/Д: Феникс, 2009. — 266 с. — (Словари). — 3000 экз. — ISBN 978-5-222-15934-7.
Каффара	Кәффара	ислам динендә: гонаһ ҡылынғанда ярлыҡаныу өсөн уның алмашына башҡарылған изге ғәмәл.	Али-заде, А. А. Каффара // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Кибла	Ҡибла	ер йөҙөнөң теләгән бер урынынан Мәккәләге Ҡәғбә мәсетенә туп-тура ҡараған йүнәлеш	Резван Е. А. ал-Кибла // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 137.
Кираат	Ҡираәт	Ҡөрьәнде йола буйынса ҡысҡырып уҡыу.	Резван Е. А. аль-Кира’а // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 137—138. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Кисас	Ҡысас	ҡысас — ул ауырлығы буйынса хоҡуҡ боҙолған ғәмәлгә тиң яза	Боголюбов А. С. Кисас // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 138. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Кисва	Кисүә	Ҡәғбәтулла мәсетенең алтын ептәр менән сигелгән ҡара төҫтәге ебәктән тегелгән ҡәҙимге япмаһы	Ермаков Д. В. Кисва // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 138.
Китабхане	Китабханә	Урта быуат ислам илдәрендә китапхана-оҫтахана.	Кази Ахмед. Трактат о каллиграфах и художниках. — М.—Л., 1947.
Киям	Ҡыям	Намаҙ өлөшө	Али-заде А. А. Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — С. 450. — ISBN 978-5-98443-025-8.
Киямат	Яуап көнө	Ҡиәмәт - эсхатологик диндәрҙә һәм ышаныуҙарҙа һуңғы көн.	Али-заде, А. А. Кыяма // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).Первая клятва при Акабе
Кияс	Ҡыяс	аналогия буйынса фекер йөрөтөү, ислам ҡоҡуғы сығанаҡтарының береһе	Али-заде, А. А. Кыяс // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Книга Чудес (арабская рукопись)	?	?	?
Комплекс Халифа Худойдод	?	?	?
Коран	Ҡөрьән	Аллаһы тәғәләнең пәйғәмбәре Мөхәммәт Саллаллаһү ғәләйһи үә сәлләм аша кешеләргә ебәрелгән изге китабы.	Коран / Грязневич П. А. // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
Коран Усмана	Усман Ҡөрьәне	Ҡөрьән кодексы, заманында хәлифә Усман ибн Әффан кодлаштырылған Һәм Хәлифәлектең төрлө провинцияларына күсермәләре таратылған.	ʿUthmān / G. S. Reynolds // Encyclopaedia of the Qurʾān. — Leiden : E. J. Brill, 2006. — Т. 5. — P. 408—410. (платн.)
Коранизм	Ҡөрьәнселек	Исламда Ҡөрьән берҙән-бер ҡануни текст тип һанаған ислам ағымы.	Кто такие кораниты?. — Сунна Пресс, 2013. Архивировано из первоисточника 8 декабрь 2015.
Корановедение	?	?	?
Кубравия	Күбраүилек	Урта Азияла таралған суфый тәриҡәте.	Из истории суфизма: источники и социальная практика. Т., 1991
Кумухская джума-мечеть	?	?	?
Курайшиты	Ҡорайыштар	боронғо Мәккәлә хакимлыҡ тотҡан ҡәбилә; Мөхәммәт Пәйғәмбәр ошо ҡәбиләнән сыҡҡан.	Алиев А. Курайшиты: Историко-генеалогический справочник. М., Ин-тут научной информации по общественным наукам РАН. 2014.
Курбан	Ҡорбан салыу	шәриғәт ҡанундары буйынса салынған мал. Мосолман халыҡтарында таралған	Али-заде, А. А. Удхия // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Курбан-байрам	Ҡорбан байрамы	иң мөһим мосолман байрамдарының береһе.	Ҡорбан байрамы
Кутб	Ҡотоб (суфый)	суфыйҙарҙың изгеләр иерархияһында изгелектең юғары дәрәжәһе (әүлиә), тәриҡәттә етәксе йәки рухи остаз.	Кныш, А. Д. Кутб // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 144—145. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Кутуб аль-Арбаа	Күтүб әл-Арбаға	«Ун икесе» шиғыйҙарҙа иң яҡшы дүрт хәҙистәр йыйынтығы	әл-Күләйниҙең «Әл-Кәфи», ибн Бабавайх әс-Садуҡтың «Мән лә йәхдүрүһү-л-фаҡиһ», Шәйех әт-Тусиҙың «Тәхзиб әл-әхкәм» һәм "Әл-Истибсәр"е
Куфическое письмо	Күфә яҙмаһы	VIII быуат аҙағында Ираҡта Күфәлә барлыҡҡа килгән ғәрәп яҙмаһы	Власов В.Г. Куфи // Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства: В 10 т. — СПб.: Азбука-классика, 2006. — Т. IV. — 751 с
Куфр	Көфөрлөк	Исламда иң ҙур гонаһ — Аллаһы тәғәләгә ышанмауҙы билдәләгән термин	Али-заде, А. А. Кяфир (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.

М

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Люди Писания	Китап әһелдәре	Исламда — йәһүд дине (йәһүди) һәм христиан дине (нәсара) вәкилдәре, шулай уҡ сабийҙар, улар Тәурат, Зәбур һәм Инжил китаптарына эйә халыҡтар	[[]]. Ислам терминдары (исемлек) // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991.
Мавла	Мәүлә	исламға тиклемге Ғәрәбстанда башлыса азатлыҡ алған һәм, ҡағиҙә булараҡ, үҙенең элекке хужаһының (патронының) ҡурсалауынан файҙаланған ҡол йәки хәрби әсир	Мавля // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
Мавлави	Мәүләүи	Исламда абруйлы дини дәрәжә , шәриғәтте тәфсирләй белгән иң юғары шәрехләүсе	Али-заде, А. А. Маула // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Магриб (молитва)	Аҡшам намаҙы, Мәғриб (намаҙ), Әл-Мәғриб	Ҡояш байығандан һуң, йәстүгә тиклем уҡылырға тейеш намаҙ	Ислам нигеҙҙәре. /Төҙөүсе, инеш һүҙ авторы Ф. Р. Хоҙайғолов. — Өфө : Китап, 2016. — 144 бит. ISBN 978-5-295-06400-5
Маджаз	Мәжәз	исламда: кинәйә менән һөйләү, метафора, ниндәйҙер бер нәмә менән сағыштырыу нигеҙендә күсмә мәғәнәләрҙән торған телмәр әйтеме	Али-заде, А. А. [469 Маджаз] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Мадхалиты	Мәдхәлиселәр	билдәле сәләф ғалимы Рәбиғ әл-Мәдхәли хеҙмәттәренән илһамланған сәләфи хәрәкәт эсендәге ағым	Brachman J. M. Global Jihadism: Theory and Practice. — Routledge, 2008. — 224 p. — (Political Violence). — ISBN 9781134055418.
Мазар	Мазар (кәшәнә)	«зыярат ҡылыу урыны», мосолман әүлиәһе ҡәберендәге кәшәнә	Большаков О. Г. Мазар // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 151. — 315 с. — ISBN 5-02-016941-2
Мазхаб	Мәҙһәб	мосолмандарҙа хоҡуҡ системаһы йәки ағым	З. Шафиғи. Рауил Үтәбай-Кәрими. Ислам. Белешмә һүҙлек. Ҡазан, 1993. ISBN 5-298-00949-2
Маймуниты	Мәймүниҙәр	Хәрижиҙәрҙең «иң сик» тараф сектаһы. Нигеҙ һалыусыһы — Мәймүн ибн Хәлид	Али-заде, А. А. Маймуниты // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с.— ISBN 5-98443-025-8
Макам (суфизм)	Маҡам (суфыйлыҡ)	суфыйлыҡта үҙ-үҙеңде камиллаштырыу юлында рухи торош, билдәле бер тотороҡлолоҡ ; тәриҡәттең «торамаһы»	Философия, история и терминология суфизма (тасаввуфа)
Макам (святыня)	Маҡам (изге урын)	мосолмандарҙың изгеләштерелгән кәшәнәһе	Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, "Русский язык", 1993. - 1-се том, 781-се бит— ISBN 5-200-01108-6
Макам Ибрахима	Ибраһим маҡамы	Ҡәғбә төҙөлөшө ваҡытында ислам пәйғәмбәре Ибраһим баҫып торған урын	Ҡөрьән
Макасид	Маҡсат (ислам)	Ислам хоҡуғында был термин «бурыстар, ниәттәр, төп маҡсаттар, Ислам күрһәтмәләренең айырым мәғәнәләре» шәкелендә ҡулланыла.	Muhammad al-Tahir ibn Ashur. Treatise on Maqasid al-Shariah / Muhammad el-Tahir el-Mesawi. — London/Washington: International Institute of Islamic Thought, 2006.
Макрух	Мәкруһ	фиҡһ буйынса харамға яҡын ғәмәл	Али-заде, А. А. Макрух // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Мактуб	Мәктүб	шиғри хат яҙыусының йә иһә шағирҙың тормош менән булған уй-фекерен һәм тойғо-хистәрен белдереү өсөн ҡулланыла фәлсәфәүи әҫәр	Мәктүб. Башҡорт Энцкилопедияһы. Ғ. Б. Хөсәйенов, Ф. С. Фазылова тәржемәһ
Малаика	Исламда фәрештә	Аллаһтың вәкилдәре, күҙгә күренмәй торған зат. Уларҙың вазифаһы — Аллаһҡа ғибәҙәт итеү	Али-заде А. А. Малаика // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — С. 480. — ISBN 978-5-98443-025-8.
Маламатия	Мәләмәтилек	суфый мистик-заһитлыҡ хәрәкәтенең атамаһы	Маламатийя
Малик (ангел)	Мәлик (фәрештә)	тамуҡ утын һаҡлаусы фәрештә	Ҡөрьән, Әз-Зүхруф сүрәһе
Маликитский мазхаб	Мәлики мәҙһәб	Мәлик ибн Әнәс нигеҙ һалған мәҙһәб.	Али-заде А. А. Маликитский мазхаб // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — ISBN 5-98443-025-8.
Марджа ат-таклид	Мәржә-и тәҡлид	шиғый дини лидерҙарының (мөжтәһидтәрҙең) юғары дини титулы	Гогиберидзе Г. М. Исламский толковый словарь. — Ростов н/Д: Феникс, 2009. — 266 с. — (Словари). — 3000 экз. — ISBN 978-5-222-15934-7.
Марьям	Мәрйәм Инә	Ғайса пәйғәмбәрҙең әсәһе, Исламда исеме иң йыш телгә алынған, хөрмәт ителгән мөслимәләрҙең береһе	Мәрйәм сүрәһе, Ғайса Пәйғәмбәр
Масих	Мәсих	Ғәрәпсә Әл-Мәсих исеме христиан тигәнде аңлата	Пиотровский М. Б. ал-Масих // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 161.
Масх	Мәсех	аяҡты шайтан ашығына тиклем ҡаплап торған күн аяҡ кейемен (хүффә йәки мәст, ситек) һыулы ҡул менән һөртөп алыу.	Башҡорт теленең һүҙлеге. 2-се том. - Мәскәү, 1993. - 210-сы бит
Маулана	Мәүләнә	ғәрәпсәнән «хаким» йәки «хужа» тип тәржемә ителә. Исламда абруйлы дини дәрәжә , шәриғәтте тәфсирләй белгән иң юғары шәрехләүсе	Али-заде, А. А. Маула // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Махаббат	Мөхәббәт (ислам)	Мөхәббәт — Аллаһҡа ғибәҙәт ҡылыуҙың бер төрө, шуға күрә динле мосолман иң элек Аллаһы Тәғәләне яратырға бурыслы	Али-заде, А. А. Махаббат // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Махди	Мәһди	Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең заман ахыры алдынан килсәк һуңғы вариҫы	Прозоров С. М. ал-Махди // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 163. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Махр	Мәһәр	Ислам фикһында никахлашҡанда кейәү кәләшенә бирә торған мал, аҡса. Мәһәр никахтың төп шарттарының береһе.	Боголюбов А. С. Махр // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 164.
Махрам	Мәхрәм	Шәриғәттә: ҡатын-ҡыҙға яҡын туған булыу сәбәпле өйләнергә хоҡуғы булмаған ир туған	Али-заде, А. А. Махрам // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Машаллах	Машаллаһ	«Аллаһ ошолай теләгән», «Аллаһ биргән» тип тәржемә ителә	Баранов Х. К. Арабско-русский словарь: ок. 42 000 слов. — 3-е изд. — М., 2001.
Машхад (место погребения)	Мәшһәд (ерләү урыны)	шәһиттәрҙе ерләү урыны; был абруйлы кешеләр, Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең туғандары, сәхәбәләре, шиғый имамдары, әүлиәләр һ.б. ҡәберҙәре	Кушев В.В. Машхад // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 164. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Мевлеви	Мәүләүи	ғәрәпсәнән «хаким» йәки «хужа» тип тәржемә ителә. Исламда абруйлы дини дәрәжә , шәриғәтте тәфсирләй белгән иң юғары шәрехләүсе	Али-заде, А. А. Маула // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Меджлис	Мәжлес	ҡайһы бер илдәрҙә (башлыса мосолман халыҡтарында) ҡануниәт-вәкәләтле органдың атамаһы (парламент), шулай уҡ ғөмүмән Халыҡ йыйылышы.	Hamma Mirwaisi. The History of the Kurdish People. — Independently, 2019. — 751 с. — ISBN 978-1096025153.
Мединская сура	Мәҙинә сүрәһе	Ҡөрьәндең хронологик йәһәттән мәккә сүрәләренән һуң, Ислам традицияларына ярашлы, Мөхәммәт пәйғәмбәргә Һижрәт ҡылғас иңгән тип һанала	Ҡөрьән
Мекка	Мәккә	Мосолмандарҙың хаж ҡылыу үҙәге	Густерин П. В. Города Арабского Востока. — М.: Восток—Запад, 2007. — 352 с. — (Энциклопедический справочник). — 2000 экз. — ISBN 978-5-478-00729-4.
Мекканская сура	Мәккә сүрәһе	Ҡөрьәндең Мәҙинә бүлектәре	Браницкий А. Г., Корнилов А. А. Религии региона. — Н. Новгород: ННГУ имени Н. И. Лобачевского, 2013. — 305 с.
Мелаю-Ислам-Бераджа	?	?	?
Мечети Ижевска	?	?	?
Мечети Тираны	?	?	?
Мечеть	Мәсет	мосолмандарға ғибәҙәт ҡылыу өсөн төҙөлгән архитектура ҡоролмаһы.	Али-заде А. А. Масджид // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — С. 504. — ISBN 978-5-98443-025-8. (CC BY-SA 3.0)
Мечеть аль-Харам	Әл-Харам мәсете	донъялағы төп һәм иң ҙур мәсет, эске ихатаһында Исламдың иң изге Ҡәғбәһе урынлашҡан	Гүзәл Ситдиҡова. Йәннәт баҡсаһы. — Өфө: Полиграфдизайн, 2005. — 102 б.
Мечеть имама Али	Имам Али мәсете	Ән-Нәжәфтә Али ибн Әбү Талип ерләнгән урындағы мәсет-төрбә, шиғыйҙарҙың табыныу урыны	Эн-Наджаф // Шервуд — Яя [Электронный ресурс]. — 2017. — С. 393. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.]; vol. 2004—2017, вып. 35). — ISBN 978-5-85270-373-6.
Микаил	Микаил	Исламда юғары категориялы дүрт фәрештәнең береһе (Мүҡәрәбүн)	Ҡөрьән; Али-заде, А. А. Микаил // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Микат	Миҡат	ихрам халәтенә инер өсөн махсус билдәләнгән урындар	Али-заде, А. А. Миҡат (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Мина (долина)	Мина (үҙән)	хаж ҡылыусылар зөлхизә айында бер нисә төн үткәреп, өс таш бағанаға (Джәмәрәт) таш ташларға йөрөгән урын	Гүзәл Ситдиҡова. Йәннәт баҡсаһы. — Өфө: Полиграфдизайн, 2005. — 102 б.
Минбар	Мөнбәр	имам йома вәғәзен уҡыу өсөн ҡулланған мәсет эсендәге бейек урын	Арабские и персидские слова в башкирском языке (А.Г.Биишев, 2009)
Министерство хаджа Саудовской Аравии	?	?	?
Мисвак	Мисүәк	араҡ (фарсы сальвадораһы) тип аталған ағастың ботаҡтарынан һәм тамырынан эшләнә торған теш таҙартҡыс	«Башҡорт теленең һүҙлеге», 2-се том. — Мәскәү, 1993 — 245-се бит
Михна	Михнәтләү (Ислам)	833 йылдан 849 йылға тиклем ислам ғөләмәләре кисергән һынау	Ибрагим Т. К. и Сагадеев А. В. Михна // Ислам: энциклопедический словарь — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 166. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Михраб	Михраб	мәсеттә имам намаҙ уҡый торған махсус уйым урын	Власов В. Г. Михраб // Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства: В 10 т. — СПб.: Азбука-классика, 2006. — Т. V. — 768 с:
Многожёнство в исламе	?	?	?
Моджахед	Мөжәһид	«иман, хаҡ, изге эш өсөн көрәшеүсе», йыһатта ҡатнашыусы	Муджахиды/Мөжәһид — Ҙур совет энциклопедияһындағы мәҡәлә
Молитва в исламе	Исламда уҡыныу	Исламда «уҡыныу» һүҙе ғәҙәттә намаҙ (сәләт) тип тә, доға ҡылыу тип тә аңланыла.	Ҡөрьән, хәҙистәр
Молитвенная шишка	Намаҙ ороһо	Мосолмандың маңлайында намаҙ уҡығанда намаҙлыҡҡа ышҡылыуҙан килеп сыҡҡан йөй.	Что такое ракаат (ракат), такбир, руку, саджда, ташаххуд, таслим в намазе[8]
Молитвенный коврик	Намаҙлыҡ	намаҙ уҡығанда иҙәнгә йәйә торған йәймә	Янбухтина А. Декоративное искусство Башкортостана. ХХ век: от тамги до авангарда. Уфа, 2006.
Монфи	Мөнфи	Урта Быуат Испанияһында ҡасҡын мудехарҙар һәм морискиҙар.	Moriscos // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. (түләүле)
Мориски	Морискиҙар	Гранада әмирлеге ҡолатылыуынан һуң (1492 йыл) Испанияла ҡалдырылған һәм көсләп христианлаштырылған, әммә йәшереп Ислам динен тотҡан мосолмандар	Мориски // Католическая энциклопедия. — EdwART, 2011.
Мубах	Мөбәх	шәриғәттә фарыз да, харам да булмаған ғәмәл	Али-заде, А. А. Мубах // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Мудехары	Мүдәжәрҙәр	Реконкиста ваҡытында испан дәүләттәре мосолмандарҙан тартып алған Пиреней ярымутрауы территорияһында ҡалған мосолман халҡы.	[ Мудехары] — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә
Муджаддид	Мөжәддит	Ғалим мөжтәһид, фаҡиһ, йәғни, хәҙерге заман мәсьәләләренә шәриғәт буйынса ҡарарҙар ҡабул итеү мөмкинлеге булған кеше.	Али-заде, А. А. Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Муджассимиты	Есемселәр	исламда Аллаһты тәнле есем рәүешендә күҙаллаған төрлө тәғлимәттәр эйәрсендәренең дөйөм исеме.	Али-заде, А. А. Мушаббихиты // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Муджтахид	Мөжтәһид	дин һәм шәриғәттең мөһим мәсьәләләре буйынса фәтүә сығарыу хоҡуғына эйә (фиҡһ) кеше	Али-заде, А. А. Муджтахид // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Муздалифа	Мөздәлифә	Сәғүд Ғәрәбстанынының Мәккә ҡалаһы янындағы үҙән	Гүзәл Ситдиҡова. Йәннәт баҡсаһы - Өфө: Уфимский полифграфкомбинат ДУП. 2014. — 232 бит
Музей исламского искусства (Доха)	?	?	?
Муизза	?	?	?
Мукаллаф	Мөкәлләф	шәриғәттең күрһәтмәләрен үтәргә бурыслы һәм шул уҡ ваҡытта мөжтәһид — фиҡһ һәм башҡа дини фәндәр өлкәһендәге эксперт булмаған балиғлыҡ йәшендәге мосолман (йәки мөслимә).	Сейид Али Хусейни Хаменеи. Исламское право. Москва, «Исток», 2009, стр. 12-15.
Мукаррабун	Мүҡәрәбүн	ислам динендә юғары дәрәжәләге дүрт фәрештә: Ябраил (Гавриил), Микаил, Ғазраил һәм Исрафил.	Ҡөрьән Кәрим — Д. Кинельский тәржемәһенән башҡортсаға Ф. Н. Байышев, Д. Д.Мәһәҙиев тарафынан әйләндерелгән
Мукаттаа	Муҡатта'ә	Ҡөрьән сүрәләренең 29-ы башланған айырым хәрефтәр.	Али-заде, А. А. Хуруф аль-Мукаттаа // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Мулла	Мулла	?	?
Мумин	Мөьмин	Аллаһы Тәғәләгә ысын күңелдән ышанған, иманға тоғро мосолман	Ермаков Д.В. Мумин // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, УЛ, 1991. — С. 171-172.
Мунафик	Мөнафиҡ	ике йөҙлөләр - исламға бер яҡтан инәләр, икенсе яҡтан сығып китәләр	Смирнов А. В. Мусульманская этика как система // Этическая мысль. Вып. 6 - М.: ИФ РАН, 2005. С. 51—75
Мурабаха	Мурабаха	Рибаһыҙ сауҙа килешеүе	Ҡөрьән, Пәйғәмбәр сөннәте
Мурабит	Мүрәбит	Көнбайыш Африкала (һәм элегерәк Мәғриб илдәрендә лә) рибатта йәшәгән ир-ат йәки үҙен рибата эшенә бағышлаған мосолман изгеһе	Edmond Doutté: Notes sur l’Islâm maghribin. Les Marabouts. Leroux, Paris 1900. (фр.)
Мурджииты	Мөржиғиҙәр	Фани донъяла кешенең хәле тураһында фекерҙе Ҡиәмәт көнөнә тиклем «кисектереп торола» тип һанаған ислам ағымдарының дөйөм атамаһы	Прозоров С. М. Ал-Мурджиа // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 172. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Муршид	Мөршид	Мөршидтең бурысы үҙ тыңлаусыларын суфыйлыҡ юлына өйрәтеүгә ҡайтып ҡала	Чудинов А. Н. Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. 1910.
Мусалла	Мусалла	Ҡала ситендәге байрам мәсете, Ҡорбан байрамы һәм Ураҙа байрамдарында доға уҡыу һәм ҡорбан салыу урыны	Большаков О. Г. Мусалла // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 174. — 315 с. — ISBN 5-02-016941-2.
Мусафир	Мосафир	Мосафир тип йәшәгән еренән кәмендә 90 саҡрым алыҫлыҡҡа киткән кеше һанала	Али-заде, А. А. Мосафир (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Мустахабб	Мөстәхәб	шәриғәттә башҡарыу мотлаҡ булмаған сауаплы ғәмәлдәр, рөхсәт ителгән хәләл ғәмәлдәрҙең бер өлөшө	Али-заде, А. А. Мустахаб // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Мусульманин	Мосолмандар	Ислам диненең дөрөҫлөгөнә ышаныусылар.	Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. — Чудинов А. Н., 1910.
Мусульманский совет Великобритании	?	?	?
Мусульманское имя	Мосолман исеме	мосолман халыҡтары вәкилдәренә хас һәм Ислам донъяһында ғына түгел, унан ситтә лә таралыу алған исемдәр	Джарылгасинова Р. Ш. Системы личных имен у народов мира. — Наука, 1986. — 382 с.
Мусхаф	Мөсхәф	китап рәүешендә бер урында йыйылған һәм яҙылған биттәр йыйынтығы. Йыш ҡына мөсхәф тип Мөхәммәт (Пәйғәмбәр) үлгәндән һуң яҙып алынған һәм йыйылған Ҡөрьән биттәрен атайҙар	Али-заде, А. А. Мусхаф // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Мусхаф Али	Али мөсхәфе	был Ҡөрьән йыйынтығы (мөсхәф) Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең ике туған ҡустыһы һәм кейәүе Али ибн Әби Талип тарафынан йыйылған	Обсуждение Мусхафа Али (видео)
Мутазилиты	Мөғтәзилиҙәр	VII—IX быуаттарҙа кәләмдәге беренсе ҙур йүнәлеш вәкилдәре	Али-заде А. А. «Мутазилиты — основатели философского рационализма в исламе» // Литературно-философский журнал «Топос». — 2004.
Муташабихат	Мөтәшәбиһтәр	Ҡөрьәндең аныҡ булмаған, ауыр аңлашылған, фараз итеүҙәргә мохтаж аяттары.	Али-заде, А. А. [572 Муташабих] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Муфассир	Мөфәссир	Ҡөрьәнгә, аят-сүрәләренә аңлатма биреүсе белгес, тәфсирсе.	Али-заде, А. А. Ислам терминдары (исемлек) (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Муфтий	Мөфтөй	мосолмандарҙа фикһ һәм шәриғәтте ҡулланыу мәсьәләләре буйынса ҡарар сығарыу хоҡуғы бирелгән юғары дин әһеле	Ислам энциклопедик һүҙлеге 2010 йыл 13 октябрь архивланған.
Мухаддис	Мөхәддис	хәҙистәрҙе өйрәнеүсе ғалим, хәҙистәр тураһындағы фән һәм уларҙың методологияһы менән шөғөлләнә	Али-заде, А. А. Мухаддис // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Мухаджир	Мөһәжир	Мөхәммәт Пәйғәмбәр ваҡытында миләди 622 йылда Мәккәнән Мәҙинәгә күсенгән — һижрәт ҡылған кеше	Большаков О. Г. Мухаджир // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 177.
Мухаккимиты	Мөхәккимиҙәр	Ҡарарҙы [Аллаһҡа] тапшырыусылар — тәүге хәрижи ағымдарҙың береһе	The Muhakkimah and New Theological Issues (инг.) // ICRO.
Мухаммед в Библии	Мөхәммәт Пәйғәмбәр һәм Библия	Мөхәммәт Пәйғәмбәр тураһында Библияла телгә алыныуы тураһындағы дәлилдәр	Ҡөрьән 3:81, Ҡөрьән 7:157 һәм Ҡөрьән 48: 29
Мухаммед в исламе	Мөхәммәттең рисаләте	Исламдың бөтә төп ағымдарында Аллаһтың һуңғы Пәйғәмбәре тип танылған, дин, дәүләт һәм сәйәсәт эшмәкәре, бер Аллаһлыҡ дине — Ислам динен иңдереүсе	Ризванов М. Р. Мухаммад — основатель новой конфессиональной общности арабов : Дис.канд. филос. наук : Махачкала, 2005
Мухаммед в Мекке	Мөхәммәт Мәккәлә	Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең тыуғандан алып (571 йыл) Мәҙинәгә Һижрәт ҡылғанға тиклем Мәккәлә йәшәү осоро	Карен Армстронг. История Бога: 4000 лет исканий в иудаизме, христианстве и исламе = A history of God. — М.: Альпина Нон-фикшн, 2016. — 500 p. — 2000 экз. — ISBN 978-5-91671-541-5.
‎Мухаммед после завоевания Мекки	Мөхәммәт Мәккәне алғандан һуң	Мөхәммәт Пәйғәмбәр һижри 8 йылдың Рамаҙан айында Мәккәне яулағас,үҙ хәрби хәрәкәттәрен артабан төньяҡҡа йүнәлтә	The Succession to Muhammad: A Study of the Early Caliphate. — Cambridge University Press, 1997. — ISBN 9780521646963.
Мушаббихиты	Мөшәббәһиҙәр	Аллаһты ижад ителгәндәр атрибуттарында һәм образдарында күҙ алдына килтереүселәр	Прозоров С. М. ал-Мушаббиха // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 183. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Мушарака	Мөшәрәкә	инвесторҙар өлөшләтә аҡса һалған һәм һәр ҡатнашыусының пай күләменә ярашлы алынған килемде йәки зыянды үҙ-ара бүлешкән берлектәге өлөшсө предприятие	Гражданско-правовая форма мушарака как инструмент прямого участия исламского банка в капитале: ретроспективный анализ и современность.
Муэдзин	Мәзин	исламда мәсет хеҙмәткәре йәки әлеге мәзин хуплаған, мосолмандарҙы намаҙға баҫырға саҡырып аҙан ҡысҡырыусы (аҙансы)	Али-заде, А. А. Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Мюрид	Мөрит	суфыйлыҡта бағышланыуҙың һәм рухи камиллаштырыуҙың түбән баҫҡысында торған уҡыусы	Баширов Л. А. Мюридизм: история и современность — М.: Мысль, 1989. — С. 44—62. — 335 с. — 18 870 экз.
Мюридизм	Мөритселек	суфыйлыҡтың бер тармағы	Баширов Л. А. Мюридизм: история и современность — М.: Мысль, 1989. — С. 44—62. — 335 с. — 18 870 экз.

Н

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Наʽ ат	Нәғәт	Исламда Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙе данлаған шиғриәт	Definition of Naat on definitions.net website
Наджаса	Нәжес	ислам хоҡуҡиәтендә (фикһ) зарурлығы булмай тороп ҡағылырға ярамай торған нәмәләр	Али-заде, А. А. Ислам терминдары (исемлек) (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Надждиты	Нәждәттәр	Исламдағы хәрижиҙәрҙең сикке фирҡә ағымы вәкилдәре.	Али-заде, А. А. Надждиты // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Наиб	Нәиб	урта быуат мосолман дәүләттәрендә берәй түрә йәки дин әһеле урынбаҫары йәки ярҙамсыһы вазифаһы	Наиб // Современный толковый словарь изд. «Большая Советская Энциклопедия».
Накиб	Нәҡиб	мосолман конфессиональ йәмәғәте һәм дини-сәйәси хәрәкәттәр практикаһында киң ҡулланылған ислам термины	Прозоров С. М. Накиб // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 185—186. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Накиб аль-ашраф	Нәҡиб әл-әшрәф	Ғосман империяһында Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең тоҡомдары — алисыларға ҡағылышлы эштәр менән шөғөлләнгән кеше вазифаһы.	Али-заде, А. А. Накиб аль-ашраф // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Накшбандия	Нәҡшбәндиә	Етәкселәренең береһе Баһаутдин Нәҡшбәнд (1318—1389) исеме менән аталған суфый тәриҡәте	Акимушкин О. Ф. Накшбандийа // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 186—187.
Намаз	Намаҙ	мосолмандарға фарыз булған биш ғәмәлдең икенсеһе, балиғ булған кеше үтәргә тейеш булған ғибәҙәт.	Асым Уйсал, ҒӨСӨЛ, ТӘҺӘРӘТ ҺӘМ НАМАҘҒА ӨЙРӘНӘМ, Икенсе баҫма, Фәнирә Ғайсина тәржемәһе, «САД» нәшриәт төркөмө, Мәскәү, 2010 йыл, 80 бит.
Народы Корана	Ҡөрьән халыҡтары	Ҡөрьәндә телгә алынған халыҡтар һәм ҡәбиләләр: ғәдтәр, әйкәттәр, бәнү Исраил, мидьяндар, ҫамуд, ҡарйәләр, рассиҙар һәм башҡалар.	Ҡөрьән Кәрим
Насх и мансух	Нәсех һәм мәнсух	Ҡөрьәндең йәки хәҙистәрҙең ҡайһы бер аяттарының хөкөмдәрен башҡа аяттарҙың йәки хәҙистәрҙең хөкөмдәре файҙаһына бөтөрөү.	Али-заде, А. А. Насх и мансух // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Натик	Натиҡ	Исмәғилилектә ете пәйғәмбәрҙең пәйғәмбәрлек циклдарын башлаусы һәр береһе	Петрушевский Илья Павлович. VII—XV быуаттарҙа Иранда Ислам. 2007. 428 с. ISBN 978-5-288-04260-7.
Нафака	Нәфәҡә	ирҙең даими йәшәгән ҡатынын йәки ҡатындарын, йәки даими никахтан йәки ваҡытлы никахтан (жәғәфәри мәҙһәбтә) тыуған балаларын тәьмин итеүе	Muhammad Jawad Maghniyyah. The Five Schools of Islamic Law. Al-Hanafi, Al-Hanbali, al-Ja’fari, Al-Maliki and Al-Shafi’i, Qum, Ansariyyan Publications, 2008.
Нафиль	Нәфел намаҙҙары (сөннәт)	Һәр кемдең үҙ ирке, үҙ ихтыяры буйынса уҡый торған намаҙҙар.	Ислам нигеҙҙәре. /Төҙөүсе, инеш һүҙ авторы Ф. Р. Хоҙайғолов. — Өфө : Китап, 2016. — 144 бит. ISBN 978-5-295-06400-5
Нафс	Нәфес	Кешенең асылы, "мин"е, эгоһы. Кире сифаттарҙы ла нәфес тип атайҙар, әммә башҡорт телендә уныһы нәфсе (нәпсе) варианты менән йөрөй	Али-заде, А. А. Нафс // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Н	?	?	?
Низамия (тарикат)	Низамия (тәриҡәт)
Низариты	Низариҙар	шиғый исламының исмәғили мәҙһәбе тармағы	Строева Л. В. Государство исмаилитов в Иране в XI–XIII вв. — М.: Наука, ГРВЛ, 1978. — 276 с. — 2400 экз.
Никаб	Ниҡаб	мөслимәләрҙең ҡарар өсөн уйымдар ғына ҡалдырып тегелгән традицион баш кейеме	Женщина Востока в литературе и обществе. — М.: Институт востоковедения РАН, 2007. — 176 с. — 300 экз.
Никах	Никах	ислам ғаилә хоҡуғында ир менән ҡатындың бергәләп төҙөк ғаилә ҡороуы	Фәтихова Ф. Ф. Никах // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Ниматуллахи	?	?	?
Нисаб	Нисаб	зәкәт түләү мотлаҡ булған минималь мөлкәт, байлыҡ	Форма расчета величины закята для денежных средств в рублях — Zakaat.Narod.ru
Ният	Ниәт	Шәриғәттә бик мөһим төшөнсә. «Ниәт» башҡортса яҡшы аңлашылып тора, «мотивация», «интенция» тигәнгә тап килә	Мухаммад Таки Тустари. Решения и мудрость Али ибн Аби Талиба. Москва, «Исток», 2010.
Нормы интимных отношений в исламе	Исламда интим мөнәсәбәттәр	шәриғәт ҡағиҙәләре	Магомедов И. А. Особенности мусульманского семейного права // Вестник ОГУ. — 2005. — № 3. — С. 258—262.
Ночь аль-Кадр	Ҡәҙер кисәһе	Ошо төндә Мөхәммәт ғәләйһис-сәләмгә Пәйғәмбәрлек вазифаһы иңә, тәүге сүрә — Әл-Ғәләҡ сүрәһен ала.	Ночь аль-Кадр или ночь Предопределения и Могущества в Рамадан [9]
Ночь Бараат	Бәрәғәт кисәһе	шәғбан айының 14-нән 15-енә ҡарай төнө. Ҡөрьән иңдерелә башлаған төн	Ҡөрьән Кәрим
Нур Мухаммади	?	?	?

О

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Одежда в исламе	Исламда кейем	төп талап - тәндең шәриғәт ҡушҡан өлөштәрен ябырға тейеш (ғәүрәт)	Ньюби Г. Краткая энциклопедия ислама = A Concise Encyclopedia of Islam / Пер. с англ.. — М.: Фаир-пресс, 2007. — 384 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-8183-1080-0.
Отношение Мухаммеда к евреям	Мөхәммәттең йәһүдтәргә ҡарашы	Сығанаҡтарҙа, мосолмандар менән йәһүдтәр араһында союз урынлаштырыла алмаған, ә Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең йәһүдтәргә мөнәсәбәте Китап әһелдәре халҡы булараҡ ҡоролған, тиелә	Ahmad, B. (1979). Muhammad and the Jews: A Re-examination. India: Vikas., pp. 46-47
Отношение Мухаммеда к христианам	Мөхәммәттең христиандарға ҡарашы	Мөхәммәт, дөйөм алғанда, христиандарға уртаса ҡарашта була һәм уларҙы Ибраһимдың үәхиҙәрен алған ҡәрҙәштәр — Китап әһелдәре тип ҡарай.	Большаков О. Г. История Халифата. — 2-е изд. — М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2000. — Т. I. Ислам в Аравии. 570—633. — 312 с. — ISBN 5-02-016552-2.

П

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Панисламизм	Панисламизм	дини-сәйәси ислам идеологияһы	Ионова А. И. Современный ислам и панисламизм // Вопросы научного атеизма. Вып. 39 / Редкол. В. И. Гараджа (отв. ред.) и др.; Акад. обществ. наук ЦК КПСС. Ин-т научного атеизма. — М.: Мысль, 1989. — С. 120—139. — 335 с.
Паранджа	Пәрәнжә	Үҙәк Азияла һәм Яҡын Көнсығышта ялған оҙон еңле еләнгә ҡылдан үрелгән селтәр чачван ҡушып тегелгән ҡатын-ҡыҙ өҫ кейеме.	Лобачева Н. Паранджа: Ритуальный костюм или свадебная одежда. — «Азия и Африка сегодня», 1995, № 8, с. 78-80.
Первая клятва при Акабе	Ғәҡәбә янында беренсе бәйғәт	Бәнү Аус һәм Бәнү Хәзрәж ҡәбиләләре вәкилдәре Мәккә менән Мина араһындағы Ғәкәбә ҡалҡыулығында Мөхәммәт Пәйғәмбәргә килтергән ант (бәйғәт)	Панова В., Бахтин Ю. Жизнь Мухаммеда. — М., 1990.
Переводы Корана	?	?	?
Переводы Корана на русский язык	?	?	?
Персонажи Корана	Ҡөрьән персонаждары	мосолмандарҙың Изге Китабында телгә алынған персонаждар	Ҡөрьән Кәрим
Печать Мухаммеда	Мөхәммәт мөһөрө	ғосман солтандарының Топҡапы һарайында һаҡланған ҡомартҡы	Petits Traités Apologétiques de Yahya ben Adi (Maqālāt li-Yahya ibn Adi) / Augustin Périer. — 2013-12-31. — DOI:10.31826/9781463235390
Пир (ислам)	Бәйер (ислам)	суфыйлыҡта шәйех, тәриҡәт етәксеһе, әүлиә, шулай уҡ ул ерләнгән ҡәбер	SÂFİ ARPAGUŞ. Pîr // TDV İslâm Ansiklopedisi. — 2007. — Т. 34. — С. 272—273.
Побивание камнями шайтана	Джәмәрәт	Шайтандарға таш ташлай торған бағаналар	?Гүзәл Ситдиҡова. Йәннәт баҡсаһы. — Өфө: Полиграфдизайн, 2005. — 102 б.
Постоянный комитет по фетвам	?	?	?
Правая и левая сторона в исламе	Исламда уң һәм һул яҡ	Уң ҡул - "таҙа", һулы - "бысраҡ" эштәргә	Али-заде, А. А. всё // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. ISBN 5-98443-025-8
Праведный халиф	Хаҡ хәлифә	сөнниҙәр традицияһында тәүге дүрт хәлифә: Әбү Бәкер, Ғүмәр ибн әл-Хәттаб, Усман ибн Әффан һәм Али ибн Әбү Талип; Хаҡ хәлифәт һәм донъялағы бөтә мосолмандар башлығы	Большаков О. Г. История Халифата. — М.: Восточная литература, 1998. — Т. 3. Между двух гражданских войн (656—696). — С. 90—109.
Пять столпов ислама	Исламдың биш нигеҙе	Биш нигеҙгә ошолар инә: шәһәҙәт, намаҙ, ураҙа, зәкәт һәм хаж.	Исламдың биш нигеҙе // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991.

Р

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Рабита	Рабита	суфыйлыҡта шәкерт (мөрит) менән уның остазы (мөршид) йәки «әүлиә» араһында рухи бәйләнеш	Али-заде, А. А. Рабита // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Рави (хадис)	Рәүи (хәҙис)	йөкмәткеһе сәхәбәләргә, ә уларҙан Мөхәммәт пәйғәмбәргә барып тоташырға тейешле хәҙис тапшырыусылар, риүәйәтселәр	Али-заде, А. А. Рави // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Раджаб	Рәжәб	һижри иҫәп менән йылдың етенсе айы	Али-заде, А. А. Рәжәб (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Раджм	Рәжем	ислам хоҡуғы (фиҡһ) буйынса был яза сараһы - зина ҡылыусыларға үлтергәнсе таштар бәреү.	Али-заде, А. А. Раджм // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Ракаат	Рәҡәғәт	намаҙ уҡығандағы һүҙҙәр һәм хәрәкәттәр тәртибе	Боголюбов А. С. ас-Салат // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 204.
Рамадан	Рамаҙан	мосолмандар өсөн исламдың биш нигеҙенең береһе булып торған мотлаҡ ураҙа (саум) тота торған ай.	Рамадан // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.) т. XXVI, с. 244
Распространение ислама в Судане	?	?	?
Раскол Луны	Айҙың ярылыуы	мосолман традицияһында Мөхәммәт Пәйғәмбәр күрһәткән мөғжизә	Әл-Ҡәмәр сүрәһе; Muʿd̲j̲iza / Wensinck, A.J. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. (түләүле)
Расуль	Рәсүл (ислам)	Рисәләт менән килгән пәйғәмбәр	Али-заде А. А.Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — ISBN 978-5-98443-025-8.Рафидиҙәр Рафидиҙәр
Рафидиты	Рафидиҙәр	шиғыйҙарҙың сөнниҙәр тарафынан бирелгән киң таралған ҡушаматтарының береһе	Ан-Наубахти, ал-Хасан ибн Муса. Шиитские секты / Пер. с араб., исслед. и комм. С. М. Прозорова. — М.: Наука, 1973. — С. 209.
Реликвии Мухаммеда	Мөхәммәт ҡомартҡылары	Ысын мәғәнәһендә пәйғәмбәр ҡомартҡылары Истанбулда Топҡапы һарайында һаҡлана, тип һанала. Улар Hirkai Serif Odasi (Изге Мантия залы) тигән секцияла урынлаштырылған.	Patrizi, Luca, «Relics of the Prophet», in Muhammad in History, Thought, and Culture: An Encyclopedia of the Prophet of God (two vols.), Edited by C. Fitzpatrick and A. Walker, Santa Barbara, ABC-CLIO, 2014. ISBN 1610691776
Риба	Риба	шәриғәттә — килешеү төҙөшкәндә тауарҙы арттырып ҡайтартыу	Али-заде, А. А. Риба // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Рибат	Рибәт	Рибәттәр коммуникацияларҙы һаҡлау менән бер рәттән суфыйлыҡ мистик мәҙәниәте үҙәктәре булып тора	Али-заде А. А. Такья // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с.— ISBN 5-98443-025-8
Ризк	Ризыҡ (Ислам)	Исламда — диванға индерелгән хеҙмәткәрҙәргә бирелгән ризыҡлата эш хаҡы	Большаков О. Г. Ризк // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 199.
Рифаия	?	?	?
Рия	Рыялыҡ	Аллаһы Тәғәлә хаҡына түгел, ә кеше алдында яҡшы күренер өсөн, хәйлә менән эшләнгән ғәмәлдәр һәм изгелек итеү	Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. — Мәскәү, «Русский язык», 1993. — 2-се том, бит — ISBN 5-200-01108-6
Руку	Рөҡуғ	Мосолмандарҙың намаҙ ваҡытында билдән эйелеп баш эйеүе	Мухаммад Гаджиев аль-Инчхи. Поясной поклон (руку'). Islamdag.ru
Рух (дух)	Рух	Ҡөрьәндә "рух" һүҙе менән Рәсүлдең махсус фәрештәһе һәм айырым илаһи сифат аңлатыла.	Ибрагим Сагадеев. Рух // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 200.

С

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Саалабиты	Ҫәғәләбиҙәр	Хәрижи ағымдарҙың береһе, Ҫәғәләбә ибн Ғәмир (ибн Мәшкәнә) тарафдарҙары	Мухаммад ибн Абд ал-Карим аш-Шахрастани. Хариджиты (хариджиты, мурджииты, ваидиты) // Книга о религиях и сектах.
Сабаб	Сәбәп	ислам кәләмендә: сәбәбе булғанда теге йәки был процесс йәки эш итеү килеп сыға	Али-заде, А. А. Сабаб // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Сабийя	Сәбәғиҙәр	исмәғили шиғыйлыҡтың тармағы, VIII быуат аҙағында — IX быуат башында исмәғилиҙәрҙә имамлыҡты мираҫ итеп алыу проблемаһы һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килгән	Sabʿiyya / Halm, H. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. (түләүле)
Сабр	Сабырлыҡ	Дини бурыстарҙы үтәгәндә түҙемлек, тыйылғандан тыйылыу, йыһатта, ғазауатта ныҡышмалылыҡ, рәхмәтлелек һ.б.	Али-заде, А. А. [674 Сабр] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Садака	Саҙаҡа	ирекле хәйер, мосолмандарҙың мохтаждарға үҙ теләге менән Аллаһ ризалығы өсөн түләүе.	Али-заде, А. А. Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — ISBN 5-98443-025-8
Садры	Садриҙар	12 быуатта, 13 быуат башындағы Бохараның үҙ ҡулында рухи һәм донъяуи власты берләштергән Борһан ырыуы феодаль хакимдары титулы.	* Бухара — Жемчужина Востока / Отв. ред. Азизходжаев А.. — Т. : Шарк, 1997. — 255 p.
Сай (хадж)	Сәғи	Сафа һәм Мәрүә убалары араһынан йүгерә-атлай үтеү йолаһы, хаж һәм үмрәнең айырылғыһыҙ өлөшө	Ермаков Д. В. Сай // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 202.
Салават (гоноратив)	Салауат (ислам)	Саллә-ллаһу ғәләйһи үә сәлләм, Мөхәммәт Пәйғәмбәр исеменән һуң әйтелә	Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, "Русский язык", 1993. - 2-се том,163-сө бит — ISBN 5-200-01108-6
Салават (молитва)	Салауат (доға)	Намаҙҙа ахырғы рәҡәғәттә Әт-Тәхиәтте уҡығандан һуң Аллаһы тәғәләгә бағышланған доға.	Достоинства молитвы за Пророка Мухаммада (мир ему и благословение). Islamdag.ru.
Салафия	Сәләфилек	(ғәр. سلفية‎ о ғәр. سلف‎ — «әүәлгелек»; рус. Салафи́я) — сөнни исламдағы хәрәкәт	Ибрагим, Сагадеев. ас-Салафийа // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 204.
Салих (праведник)	Салихтар	хаҡ диндар, тәҡүә мосолман, донъя малына ҙур әһәмиәт биреп бармаған кеше	Али-заде, А. А. Салих (праведник) // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Сальсабиль	Сәлсәбил	ожмахтағы (йәннәт) дүрт йылғаның йәки һыу ятҡылығының береһенең исеме.	Ҡөрьән, әл-Инсан сүрәһе (76-сы сүрә), 17-18 аяттар
Саляфы	Сәләфтәр	мосолмандарҙың тәүге өс быуыны, шул иҫәптән Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең сәхәбәләре, Уға эйәреүселәр (тәбиғиндәр) һәм эйәреүселәренең эйәреүселәре (тәбиғ әт-тәбиғин)	Али-заде, А. А. Асхаб // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Самаркандский куфический Коран	Сәмәрҡәнд күфи Ҡөрьәне	Ҡөрьәндең беҙҙең көндәргә тиклем һаҡланып ҡалған иң боронғо ҡулъяҙмаһы, өсөнсө хәлифә Усман ибн Әффан ҡаны менән яҙылған тип фараз ителә	А. Ф. Шебунин, Куфический Коран с.-Петербургской публичной библиотеки // Записки Восточного отделения Русского археологического общества. СПб., 1891, т.6, с. 89133.
Самуд	Ҫамуд	ислам динендә: Ғәрәбстандың юҡҡа сыҡҡан «төп» халыҡтарының береһе.	Ҡөрьән; Самуд // Мифы народов мира : Энцикл. в 2 т. / гл. ред. С. А. Токарев. — 2-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1988. — Т. 2 : К—Я. — С. 404.Сәмәрҡәнд күфи Ҡөрьәне
Санусия	?	?	?
Сафа и Марва	Сафа һәм Мәрүә	әл-Хәрәм мәсетенең эске ихатаһындағы ике уба	Ермаков Д. В. Сай // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 202.
Сахаба	Сәхәбәләр	Пәйғәмбәрҙең көрәштәштәре, арҡалаштары[1], улар Рәсүлде күреп белгән, уның динен ҡабул иткән	Али-заде А. А. Асхаб // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — С. 107. — ISBN 978-5-98443-025-8. (CC BY-SA 3.0)
Сахих	Сәхих	абруйлы мосолмандар күҙлегенән иң ышаныслы хәҙистәр категорияһы	Бойко К. А. Сахих // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 208. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Священное Писание в исламе	?	?	?
Сеид	Сәйет (титул)	сөнни мосолмандарҙа почетлы титул, Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең ҡыҙы Фатима (шиғыйҙарҙа — Али ибн Әбү Талип) һәм ейәне Хөсәйен аша таралған нәҫелдәре	Сейид // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907.
Сидрат аль-мунтаха	Сидрәт үл-мүнтәһа	Ислам инанысында: Аллаһ Тәхете (Ғәреш) янында, етенсе күк йөҙөндәге (Йәннәт) лотос ағасы.	Али-заде, А. А. Сидрат аль-мунтаха // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Сира (биография)	Сира (биография)	иртә мосолман тарихнамәһенең үҙенсәлекле жанры, Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең тормош юлы тасуирламаһы[	Бойко К. А. Сира // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 209. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Сират	Сират күпере	йәһәннәм өҫтөндәге күпер	Али-заде, А. А. Сират // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Сифат	Сифат (Ислам)	«илаһи атрибуттар»ҙы билдәләү өсөн ҡулланылған термин	Ибрагим Т. К. и Сагадеев А. В. ас-Сифат // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 210. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Сихр	Сихыр	исламда сихырсылыҡ һәм тылсым иң ҙур гонаһтарҙың береһе. Сихырсылыҡҡа өйрәнеү яуыз рухтар аша бара тип иҫәпләнә	Резван Е. А. Сихр // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 211.
Сотовый свод	Кәрәҙле көмбәҙ	Ислам архитектураһы һәм сәнғәте	Muqarnas : A Three-Dimentional Decoration of Islam Architecture
Союргал	?	?	?
Список аятолл	?	?	?
Список крупнейших мечетей Европы	?	?	?
Список крупнейших мечетей России	?	?	?
Список марджа	?	?	?
Список тафсиров	Тәфсирҙәр исемлеге	Ҡөрьән тәфсирҙәре һәм шәрехләүҙәре .	Кулиев Э. История науки о толковании // На пути к Корану. — М., 2003.
Структура Корана	?	?	?
Суджуд	Сәждә	намаҙ, Ҡөрьән уҡыған ваҡытта мосолмандарҙың Аллаһы тәғәләгә шөкөр итеп ергә эйелеүе, маңлайын ергә тейҙереүе.	Али-заде, А. А. Саджда // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Сукук	Сукук	шәриғәт илдәрендә таралған финанс документы, ислам облигацияларының эквиваленты	Что такое Сукук
Султан	Солтан	Ислам дәүләттәрендә хаким дәрәжәһе	Бартольд В. В. Халиф и султан // Бартольд В. В. Сочинения. — М.: Наука, 1966. — Т. VI: Работы по истории ислама и арабского халифата.
Сунан Абу Дауда	Әбү Дауыт Сүнәне	Әбү Дауыт йыйған алты төп хәҙистәр йыйынтығының (Күтүб әс-ситтә) иң бәләкәйе	Али-заде, А. А. Абу Давуд // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Сунан Ибн Маджа	Ибн Мәжа сүнәне	Ибн Мәжа тарафынан яҙылған хәҙистәр йыйынтығы, ул иң абруйлы алты сөнни хәҙистәр йыйынтығы иҫәбенә инә (Күтүб әс-ситтә).	Сунан Ибн Маджа  (билдәһеҙ). wordpress.com. Дата обращения: 14 июнь 2013. Архивировано 15 июнь 2013 года.
Сунна	Сөннәт (мәғәнәләр)	башҡорт телендә бер нисә мәғәнәгә эйә	Батыршина Г. Р. Терминология родинного обряда башкир : этнолингвистический анализ : диссертация … кандидата филологических наук : 10.02.02 / Батыршина Гульназ Рафаиловна; [Место защиты: Ин-т языкознания РАН]. — Уфа, 2008.- 212 с.: ил. РГБ ОД, 61 09-10/167. с. 13-14.
Сура Корана	Сүрә	?	?
Сутра (преграда)	Сүтрә (кәртә)	намаҙ уҡығанда алдан үтеүсенән кәртәләнер өсөн ҡулланылған нәмә	Мөхәммәт Пәйғәмбәр хәҙистәре
Суфизм	Суфыйлыҡ	исламда дини тәғлимәт	Али-заде, А. А. Тасаввуф // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Суфриты	Суфриҙәр	исламдың «уртаса» хәрижи ағымдарҙың береһе, Зыяд ибн әл-Әсфәр шәкерттәре	Али-заде А. А. Суфриты // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — ISBN 978-5-98443-025-8. (CC BY-SA 3.0)
Сухравардия	Сүһрәүәрдилек	суфый тәриҡәте, Әбү Хәмит әл-Ғазалиҙың уҡыусыһы Шиһабетдин Әбү Хафс әс-Сүһрәүәрди (1145—1234) нигеҙ һалған.	R. Gramlich. Die Gaben der Erkenntnisse des 'Umar as-Suhrawardi. — Wiesbaden, 1978.
Сухур	Сәхәр	Ислам термины, ул Рамаҙан айында ураҙа тотҡан ваҡыттағы иртәнге аш өсөн ҡулланыла.	Гогиберидзе Г. М. Исламский толковый словарь. — Ростов н/Д: Феникс, 2009. — 266 с. — (Словари). — 3000 экз. — ISBN 978-5-222-15934-7.
Сухуф	Сәхифәләр (ислам)	ислам динендә: айырым пәйғәмбәрҙәргә иңдерелгән Илаһи вәхиҙәр төргәктәре	Али-заде, А. А. [704 Сахифа] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).

Т

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Табакат	Табаҡат	билдәле бер ваҡыт арауығында йәшәгән кешеләр — «быуындар биографияһы».	А. Табакат // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — 315 с. ISBN 5-02-016941-2.
Табиун	Тәбиғиндәр	сәхәбәләрҙән ҡалған шәкерттәре быуыны	Muhadramûn / M. Efendioğlu // TDV İslâm Ansiklopedisi : [тур.] : 44 c.. — İstanbul : TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 2020. — Т. 30. — С. 393-394.
Тавассуль	Тәүәссүл	Мосолман кешеһенең Аллаһҡа яҡын булырға тырышҡан дини практикаһы	М. Н. аль-Альбани. Тавассуль (Пути приближения к Аллаху) его виды и положения / Перевод: Кулиев Эльмир.
Таваф	Тауаф	хаж ҡылғанда Ҡәғбә тирәләй сәғәт уғына ҡаршы йүнәлеш тотоп үтеү йолаһы. Беренсе тауаф Мәккәгә килеп төшөү менән үтелә	Гүзәл Ситдиҡова. Йәннәт баҡсаһы - Өфө: Уфимский полифграфкомбинат ДУП. 2014. — 232 бит
Тавиль	Тәьүил	Ҡөрьәндең йәки сөннәттең һүҙмә-һүҙ мәғәнәһен ниндәй ҙә булһа нигеҙле сәбәп буйынса метафорик мәғәнәгә эйә итеү ысулы	Али-заде, А. А. Тавиль // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Тагут	?	?	?
Таджалли	?	?	?
Таджвид	Тәжүид	Ҡөрьәнде орфоэпия ҡағиҙәһе буйынса уҡыу һәм Ҡөрьәнде дөрөҫ уҡырға өйрәткән ярашлы дисциплина (’илм әт-тәжүид)	Халидов А. Б. Тажвид // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 220.
Тадлис	Тәдлис	ислам фиҡһы һәм хәҙистәр буйынса "тауар сифатында етешһеҙлекте йәшереү " тигән термин	Tedlîs / B. Erul // TDV İslâm Ansiklopedisi : [тур.] : 44 c.. — İstanbul : TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 2011. — Т. 40. — С. 262—264.
Тазир	Тәғзир	исламда: гонаһтар һәм яманлыҡтар өсөн хүдүд буйынса яза биреү	Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, "Русский язык", 1993. - 2-се том,439-сы бит — ISBN 5-200-01108-6
Тазия	Тәғзиә	исламда: вафат булған кешенең ғаиләһенең һәм яҡындарының ҡайғыһын уртаҡлашыу.	Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, "Русский язык", 1993. - 2-се том,439-сы бит — ISBN 5-200-01108-6
Такафул	Тәкәфүл	Ҡөрьәнгә һәм Сөннәткә таянған шәриғәт нормаларына ярашлы страховкалау системаһы	Беккин Р. И. Страхование в мусульманском праве: теория и практика. — М.: Анкил, 2001. — 148 с. — 3000 экз. — ISBN 5-86476-177-X.
Такбир	Тәкбир	Исламда: Аллаһу тәғәләне «Аллаһу әкбәр» тип ҙурлау (ғәр. الله أكبر‎)	Резван Е. А. Такбир // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 221.
Таква	Тәҡүә	?	?
Такия	?	?	?
Таклид	Тәҡлид	фиҡһ һорауҙарында был йәһәттән белеме етмәгән кешенең абруйлы белгескә (мөжтәһид, мөфтөй) эйәреүе	Таклид / Бобровников В. О. // — М. : Большая российская энциклопедия, 2016. — С. 597. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 31). — ISBN 978-5-85270-368-2.
Такфиризм	Тәкфирселек	Мысырҙан килгән радикаль ислам идеологияһы, уның нигеҙе булып мосолмандарҙы көфөрлөктә ғәйепләү тора.	аль-Албани М. Н., Ибн Баз А. А., аль-Усаймин М. С. Фитна такфира = فتنة التكفير. — второе, дополненное. — Эр-Рияд: Дар Ибн Хузайма, 1997. — 152 с.
Тальбия	Тәлбиә	хаж ҡылыусылар тарафынан ихрам хәленә ингәндә ҡат-ҡат ҡабатлана торған доға	Али-заде, А. А. Тәлбиә // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Таляк	Талаҡ (айырылышыу)	исламда айырылышыу. Айырылышыу тураһында ир иғлан итә, йәки ҡатынының үтенесе буйынса шәриғәт хөкөмдарҙары ҡарар итергә хоҡуҡлы	Али-заде, А. А. Талак (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Танасух	?	?	?
Танзих	Тәнзиһ	трансценденлыҡты белдергән ислам дине төшөнсәһе	Ибрагим Т. К. ат-Танзих // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 224. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Таравих	Тәрәүих	рамаҙан айының һәр көнөндә йәстү намаҙынан һуң витр намаҙынан алда ҡылына торған намаҙ.	Намаҙ уҡыу тәртибе
Тарикат	Тәриҡәт	Хәҡиҡәтте рухи яҡтан күтәрелеү һәм мистик танып белеү алымы (хаҡҡ)	Акимушкин О. Ф. Тарика // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 224-225.
Тартиль	Тәртил	Ҡөрьәндең үҙенсәлекле рецитация стиле	Мухаммад-‘Али Лесани Фешареки. Тартил // Корановедение. «Фонд исследований исламской культуры».
Тасбих	Тәсбих	«Собханалла́һ» тип әйтеү (ғәр. سُبْحَانَ ٱللَّٰهِ‎ — башҡ. шөһрәтле, данлы Аллаһ) һәм ошо һүҙ менән доға ҡылыу	Халидов А. Б. Тасбих // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 231.
Тауба	Тәүбә	тәүбә итеү, Аллаһтан гонаһтар өсөн ғәфү үтенеп доға ҡылыу.	Али-заде, А. А. Тауба // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Таурат	Тәүрат	киң мәғәнәлә йәһүдиҙәрҙең ҡәҙимге дини ҡанундары берлеге	Тора — Ҡыҫҡа йәһүд энциклопедияһынан (рус.)
Таухид	Тәүхид	Аллаһы Тәғәлә бер икәнлеген, Уның бер ниндәй ҙә тиңдәше юҡ икәнлеген өйрәтә торған фән.	Ибрагим Т. К. и Сагадеев А. В. ат-Таухид // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 232. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Тафсир	Тәфсир	Ҡөрьән һәм сөннәт, ислам теологияһы (илаһиәте) мәсьәләләрен аңлатыу, шәрехләү	Резван Е. А. Тафсир аль-Кур'ан // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991.
Тахаджжуд	Тәһәжжүд	төндә йоҡонан уянып нәфел намаҙ ҡылыуға әйтәләр	Ислам нигеҙҙәре. /Төҙөүсе, инеш һүҙ авторы Ф. Р. Хоҙайғолов. — Өфө : Китап, 2016. — 144 бит. ISBN 978-5-295-06400-5
Тахарат	Тәһәрәт	Ислам динендә, тәндең айырым урындарын һыулап йыуыу/һөртөү	Намаҙ уҡыу тәртибе
Тахзиб аль-ахкам	Тәхзиб әл-әхкәм	?	?
Тахият аль-масджид	Мәсет намаҙы	Ике рәҡәғәт нәфел намаҙ	Башҡортса дини календарь (2005 йыл). — Өфө: «Китап», 2004. 376 бит. ISBN5-295-03435-6
Тахриф	Тәхриф	ғәр. تحريف‎ — һүҙҙәрҙе хаталыға үҙгәртеү; хәрефтәрҙең урындарын алмаштырыу	Али-заде, А. А. Кутуб ас-Самавия (архив ) // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Ташаххуд	Әт-Тәхиәт, Тәшәһһүд	намаҙҙа икенсе сәждәнән һуң һәм һуңғы рәҡәғәттә әйтелә торған доға	Намаҙ уҡыу тәртибе
Ташбих	Тәшбиһ	исламда Аллаһты кеше ҡиәфәтендә күҙаллау.	Прозоров С. М. ат-Ташбих // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 235—236. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Таяммум	Тәйәммүм	Исламда айырым осраҡтарҙа тәһәрәт урынына ҡом йәки махсус таш менән таҙарыныу-һөртөнөү	Намаҙ уҡыу тәртибе
Тбилисская шиитская мечеть	?	?	?
Тиджания	Тижәниә	XVIII быуат аҙағында Әхмәт әт-Тижәни тарафынан нигеҙләнгән, реформаторлыҡ үткәргән суфый тәриҡәте	Али-заде, А. А. [773 Тиджаниты] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Туба (дерево)	Туба (ағас)	Ислам эсхатологияһында - ожмахта үҫкән ағас	Ҡөрьән Кәрим
Тубба	Тубба	үҙенә ебәрелгән пәйғәмбәрҙе ҡабул итмәгән һәм бының өсөн һәләк булған халыҡ	Пиотровский М. Б. Коранические сказания. — Наука, ГРВЛ, 1991. — 219 с. — 100 тыс. экз. — ISBN 5-02-017250-2.

У

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Увайсия	?	?	?
Узайр	Ғөзәйер (персонаж)	Ҡөрьән персонажы, уны йәһүдтәр Аллаһтың улы тип иғлан итәләр	Пиотровский М. Б. Узайр // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 239. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2
Укуба	Ғүкүбә	Ислам хоҡуғының (фиҡһ) шәриғәтте боҙған өсөн яза биреү проблемалары ҡаралған дүрт төп бүлегенең береһе	Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Улем	Ғөләмә	күплектәге һүҙ: «уҡымышлылар, ғалимдар»; берлектә — ғәр. عالم‎ — ғалим)	Улемы // — М. : Советская энциклопедия, 1956. — С. 187-188. — (Большая советская энциклопедия : [в 51 т.]; vol. 1949—1958, вып. 44).
Умм аль-валад	Үмм әл-вәлад	фиҡһта (ислам хоҡуғында)— хужаһына ул тыуҙырған ҡол ҡатын	Боголюбов А. С. Умм ал-валад // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 241. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2
Умма	Өммәт	(ғәр. أمة‎ — йәмәғәт, милләт‎), Исламда — дини йәмәғәт	Али-заде, А. А.Умма // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Умра	Үмрә	Кесе хаж. Уны Мәккәлә Әл-Хәрәм мәсеткә барып, ярашлы көндәрҙә ҡылалар	Ситдиҡова Г. Р. Йәннәт баҡсаһы. — Өфө: Уфимский полифграфкомбинат ДУП. 2014. — 232 с.
Управление мусульман Кавказа	?	?	?
Ураза	Ураҙа	Мосолмандар өсөн фарыз булған биш ғәмәлдең өсөнсөһө. Ул Рамаҙан айының тәүге көнөндә башлана һәм ай дауамында дауам итә.	Гогиберидзе Г. М. Исламский толковый словарь. — Ростов н/Д: Феникс, 2009. — 266 с. — (Словари). — 3000 экз. — ISBN 978-5-222-15934-7
Урф	Ғөрөф (йола)	Ғөрөфтө Ҡөрьән һәм Сөннәттә туранан-тура иҫбатлауҙар булмаған осраҡта ғына ислам хоҡуғында ҡулланырға мөмкин	Али-заде, А. А. [636 Орф] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Усуль ад-дин	Үсүл әд-дин	ислам илаһиәтенең (теология) биш төп ҡағиҙәһе берлеге	Прозоров С. М. Усуль ад-дин // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 246
Усуль аль-фикх	Үсүл әл-фиҡһ	?	?
Ушр	Ғөшөр	Исламда күп мәғәнәгә эйә төшөнсә, ундан бер өлөш һалым йәки йыйым, төшөмдөң ундан бере	Большаков О. Г. Ушр // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 247-248.

Ф

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Фаджр	Иртәнге намаҙ, сабах, фәжер	5 фарыз намаҙҙың береһе	Намаҙ уҡыу тәртибе
Фай (ислам)	Фәй (ислам)	мосолмандар тыныс юл менән башҡа дин кешеләренән алған бөтә төр һалымдар һәм бөлгөнлөккә төшкән мөлкәтте алыу	Большаков О. Г. Фай // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 248. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Факир	Фәҡир (дәрүиш)	Суфый дини фәҡирҙәр, берәҙәк дәрүиштәр төрө;индуизмда - өйһөҙ аскет	Факиры // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907
Факих	Фаҡиһ	Ислам хоҡуҡ белгесе, фиҡһты белгән кеше.	Боголюбов А. С. Факих // Ислам: энциклопедический словарь — М. : Наука, 1991. — С. 250.
Фана	Фани	Ваҡытлы донъя, баҡыйлыҡтың киреһе	Акимушкин О. Ф. Дар аль-фана // Ислам: энциклопедический словарь — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 56. — 315 с. — ISBN 5-02-016941-2.
Фанус	Фәнүс	Изге Рамаҙан айында башланыуы айҡанлы Мысырҙа һәм башҡа ғәрәп илдәрендә Фатимиҙар заманынан ҡабыҙыла торған фонарҙар	Месяц Рамадан в Египте - символы и традиции, сохраняющиеся веками
Фард	Фарыз	ислам дине буйынса мосолмандар өсөн мотлаҡ үтәлергә тейеш ғәмәл	Боголюбов А.С. Фард // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 252.. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Фасик	Фасиҡ	исламдың төп талаптарын иҫәпкә алмаған выжданһыҙ һәм гонаһ эйәһе	Боголюбов А. С. Фасик // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 252. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Фетва	Фәтүә	мөфтөйҙең дини, юридик (шәриғәт) мәсьәләһе буйынса (Ислам дине булған илдәрҙә — сәйәси проблемалар буйынса ла) ҡарары йәки фекере	Вәлиева М. Ғ. Фәтүә // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Фикх	Фиҡһ	Ҡөрьән, Сөннәт, ижмәғ һәм ҡыясты өйрәнеүгә нигеҙләнгән мосолман хоҡуҡиәте	Али-заде А. А. Фикх // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — С. 814. — ISBN 978-5-98443-025-8
Фитна	Фетнә	ғәрәп һүҙе: ығы-зығы, тәртипһеҙлек, болғаныш.	Кулиев Э. Коран. Перевод смыслов
Фитра	Фитрәт (ислам)	Кешенең тыумыштан бирелгән асылы, тәбиғәте; кешенең иң юғары мөмкинлектәре. тәбиғи асылы	Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, "Русский язык", 1993. - 2-се том, 515-се бит — ISBN 5-200-01108-6

Х

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Хадд	Хүдүд	Әхлаҡһыҙлыҡ һәм йәмәғәт тәртибенә ҡаршы енәйәттәр өсөн шәриғәт судьяһы (ҡаҙый) биргән яза	Боголюбов А. С. Хадд // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 261. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Хадж	Хаж	Сәғүд Ғәрәбстаны Мәккә ҡалаһындағы Ҡәғбәтулла мәсетенә барып ғибәҙәт ҡылыу	Ислам терминдары (исемлек) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 13 август 2022)
Хаджи (паломник)	Хажи (Ислам)	Мәккәгә барып хаж йолаһын уңышлы үтәгән мосолманға бирелгән дәрәжәле исем	Гогиберидзе Г. М. Исламский толковый словарь. — Ростов н/Д: Феникс, 2009. — 266 с. — (Словари). — 3000 экз. — ISBN 978-5-222-15934-7.
Хаджи-мюридия	?	?	?
Хадис	Хәҙис	Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең Ҡөрьәнде аңлатып биргән үҙ һүҙҙәре, дини йолалар хаҡында әйткәндәре, тапҡыр һүҙҙәре.	Имам Бохари Сәхихе; Имам Мөслим Сәхихе; Әбү Дауыт Сүнәне; Әт-Тирмизи Сүнәне; Ән-Нәсаи Сүнәне; Ибн Мәжи Сүнәне.
Хадис аль-киса	Әһеле Бәйт хәҙисе	хәҙис үҙендә Тәтһир аятында кемдең «кәмселектәрҙән пакланған» тип әйтелгәнен аңлатып бирә һәм Әһеле Бәйт күҙҙә тотолғанын күрһәтә	Х. К. Баранов. Арабско-русский словарь, под редакцией В. А. Костина, издание третье, Москва, 2007, стр. 689.
Хадис Джибриля	Ябраил хәҙисе	Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең Ябраил фәрештә менән осрашыуы һүрәтләнгән, тотош ислам өсөн ҙур әһәмиәткә эйә булған риүәйәт (хәҙис).	У. Читтик, С. Мурата. Хадис о Джабраиле // Мировоззрение ислама. — М. : Ладомир, 2014. — С. 52—57. — 640 с. — ISBN 978-5-86218-521-8.
Хадис Кудси	Ҡудси хәҙис	Аллаһтан туранан-тура иңеүе менән айырылып торған илаһи хәҙистәр	Али-заде, А. А. [831 Хадис аль-Кудси] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Хадис о пере и бумаге	Ҡәләм һәм ҡағыҙ тураһында хәҙис ‎	Мөхәммәт с.ғ.с хәл өҫтөндә ятҡанда, «бер нәмә яҙам, һуңынан һеҙ хаталанмаҫһығыҙ», тип ҡәләм менән ҡағыҙ һораған	Сәхих әл-Бохари
Хадисоведение	Хәҙис ғилеме	мосолман ғалимдары тарафынан ҡулланылған бер нисә дини дисциплина	Мустафа Авлийаи. И. К. А. Ховард. Хадисоведение. М.: «Исток», 2010
Хал (суфизм)	Хәл (дин)	суфыйлыҡта: маҡсатҡа йүнәлешле аң торошо, йыш ҡына суфыйҙың Аллаһыға барған юлындағы рухи практика продукты	Али-заде А. А. Хал // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — С. 837. — ISBN 978-5-98443-025-8.
Халватия	?	?	?
Халиф	Хәлифә	Ислам дине киң таралған илдәрҙә дәүләт башлығы титулы, идара итеүсе, хөкөмдәр, хаким	Халиф//М. : Большая российская энциклопедия, 2017. — С. 729. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 33). — ISBN 978-5-85270-370-5.
Халяль	Хәләл	шәриғәттә рөхсәт ителгән ғәмәлдәр. Тейешенсә (сөннәт), зыянһыҙ (мөбәх) һәм кәрәкмәҫ (мәҡрүһ тәнзиһ) кимәлдәре бар	Гогиберидзе Г. М. Исламский толковый словарь. — Ростов н/Д.: Феникс, 2009. — 266 с. — (Словари). — 3000 экз. — ISBN 978-5-222-15934-7
Ханака	Хәнәкә	башта дәрүиштәрҙең ябай ғына мәҡамдары булған, ә һуңынан ентекле уйланылған һәм бай итеп биҙәлгән тотош комплекстарға әйләнгән	Али-заде, А. А. [751 Такья] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Ханафитский мазхаб	Хәнәфи мәҙһәб	сөнни Исламдың дүрт мәҙһәбенең береһе. Уға нигеҙ һалыусы Әбү Хәнифә һәм уҡыусылары Мөхәммәт әш-Шәйбани, Әбү Йософ һәм Зөфәр ибн әл-Һүҙәйл	Боголюбов А. С. ал-Ханафийа // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 273.
Ханбалитский мазхаб	Хәнбәли мәҙһәб	ортодоксаль сөнни исламдағы дүрт хоҡуҡи каноник мәктәптең (мәҙһәб) береһе	Хәнбәли мәҙһәб // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991.
Ханифизм	?	?	?
Харадж	Хараж	Исламда башҡа дин кешеләренән, кафырҙарҙан ер менән файҙаланған өсөн алына торған дәүләт ер яһағы	Али-заде, А. А. Хараж // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Харам	Харам	шәриғәттә тыйылған ғәмәлдәр. Уға ҡапма-ҡаршы һүҙ — хәләл	Шәриғәт буйынса харам төрҙәре (рус.)
Харб аль-Фиджар	?	?	?
Хариджиты	Хәрижиҙәр	ғәр. الخوارج‎‎-әл-хәүәриж; айырылып сығыусылар, фетнәселәр	Бибикова О. П. Хариджиты // Энциклопедия «Кругосвет»
Хатиб	Хатип	йома намаҙын үткәреүсе мосолман руханиҙар.Намаҙы алдынан ул мөнбәрҙең өсөнсө баҫҡысынан телмәр (хөтбә) һөйләй	Хатиб // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907.
Хафиз	Хафиз	Ҡөрьәнде ятҡа бикләп, уны һаҡлаусы	Али-заде, А. А. Хафиз // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Хашавиты	?	?	?
Хиджаб	Хижаб	Баштан-аяҡ ҡаплап торған кейем, әммә Көнбайыш донъя «хижаб» төшөнсәһен ғәҙәти ғәрәп яулығына ҡарата ҡуллана	Кушев В. В. Хиджаб // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 278.
Хиджр Исмаил	?	?	?
Хиджра	Һижрәт	б. э. 622 йылында Мөхәммәт Пәйғәмбәр етәкселегендә мосолман йәмәғәтенең Мәккәнән Йәсрибкә (Мәҙинәгә) күсенеүе	Большаков Олег Георгиевич. История Халифата — М.,Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2000, т. 1
Хизб	Хизб	Ҡөрьәндең 1/60 өлөшөн белдергән һүҙ	Ḥizb // Encyclopaedia of Islam. 2nd ed : [англ.] : in 12 vol. / ed. by P. J. Bearman, Th. Bianquis, C. E. Bosworth, E. van Donzel, W. P. Heinrichs et al. — Leiden : E.J. Brill, 1960—2005
Хира (пещера)	Хира (мәмерйә)	Исламға ярашлы, тап ошо мәмерйәлә Ябраил фәрештә (изге яҙмала — Гавриил), Мөхәммәт Пәйғәмбәргә беренсе үәхи — Әл-Ғәләҡ сүрәһенең тәүге 5 аятын тапшыра	Ḥirāʾ / Weir T. H., Watt W. Montgomery // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1986. — Т. 3. — P. 462. (түләүле)
Хирка	Хирҡә	тишек-тошоҡ йәки ямаулы, йыш ҡына туҡыма киҫәктәренән тегелгән сапан	Акимушкин О. Ф. Хирка // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 278—279. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2
Хитан	?	?	?
Хранимая скрижаль	?	?	?
Худайбийский мирный договор	Хоҙайбиә солохо	Мәккәгә яҡын урынлашҡан Хоҙайбиә үҙәнендә Мөхәммәт Пәйғәмбәр һәм ҡорайыштар араһында төҙөлгән солох килешеүе	Али-заде, А. А. [875 Худайбия] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Худжат аль-ислам	?	?	?
Хукм	Хөкөм	ислам термины, уның нигеҙендә ғаҡыл һәм абруйлы күрһәтмәне күҙаллау ята	Боголюбов А. С. Хукм // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 282. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
Хула (развод)	?	?	?
Хумс	Хумс	Йыллыҡ килемдең биштән бер өлөшөн тәшкил иткән килем һалымы	Хумс согласно фетвам Али Систани
Хурудж	?	?	?
Хуруфизм	Хүрүфилек	дини-фәлсәфәүи, мистик тәғлимәт, сиктән тыш шиғый ғәләт фирҡәләре иҫәбенә инә	Ислам: энциклопедический словарь. Москва, «Наука», 1991, стр.284
Хусейния	Хөсәйениә	Хөсәйен тантаналары үткәреү бинаһы	Ашура имеет особое значение для мусульман-шиитов  (билдәһеҙ). Iran Russian Radio (19 сентябрь 2010). Дата обращения: 23 июнь 2013. Архивировано 28 июнь 2013 года.
Хутба	Хөтбә	доғалар, шулай уҡ имамдың (мулланың) йома намаҙы, Ҡорбан байрамы һәм Ураҙа байрамы ваҡытында һөйләгән вәғәзе	Халидов А.Б. Хутба // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 285.

Ч

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Чадра	Чадор	Иранда ҡатын-ҡыҙҙар йөрөткән бөркәнсек. Башҡортса «сатыр» тип тәржемә ителә.	Андреева Р. П. Чадра // Энциклопедия моды. — СПб.: Издательство «Литера», 1997. — С. 376. — ISBN 5-86617-030-2.
Чачван	?	?	?
Чёрный камень	Ҡара таш	Ҡәғбәнең бер ҡабырғаһына урынлаштырылған таш	Али-заде, А. А. Хаджар аль-Асвад // Исламский энциклопедический словарь. — М.: Ансар, 2007.
Четырнадцать непорочных	Ун дүрт мәғсүм	исламдың шиғый инаныслылары иҫәпләүенсә, Аллаһ тарафынан хаталар һәм гонаһтарҙан һаҡланыу бүләк ителгән (мәғсүм) 14 шәхес	Amir-Moezzi, Mohammad Ali. The Divine Guide in Early Shi'ism: The Sources of Esotericism in Islam (инг.). — SUNY Press, 1994. — ISBN 978-0-7914-2122-2.
Чиштия	Шиштиә	Сүриә кешеһе Әбү Исхаҡ Шишт ҡаласығында нигеҙ һалған суфый тәриҡәте	Ambreesh Mishra. A matter of faith. Indiatoday.in. September 10, 2009.
Чуваши-мусульмане	?	?	?
Чудеса Мухаммеда	Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең мөғжизәләре	Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең Ҡөрьән тексына , хәҙистәргә һәм уның биографияһына нигеҙләнгән мөғжизәләре	Book of Evidences : The Miracles of the Prophet ( P. B. U. H. ). — Islamic Books.

Ш

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Шабан	Шәғбан	һижри иҫәп менән йылдың һигеҙенсе айы.	Мосолман календары
Шавваль	Шәүүәл	һижри иҫәп менән йылдың унынсы айы	Мосолман календары
Шазилия	Шәҙилилек	Әбү-Әл-Хәсән әш-Шәҙәли XIII быуатта нигеҙ һалған суфый тәриҡәте.	Али-заде, А. А. Шазили// Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Шайтан	Шайтан	башҡорт мифологияһында кешеләргә яманлыҡ ҡылыусы зат булараҡ һүрәтләнә, иблес исемдәренең береһе, ен категорияһына индерелә	Шайтан // Фольклор народов Башкортостана — Уфа: ГАУН «Башкирская энциклопедия», 2020. — ISBN ISBN 978-5-88185-474-4
Шакирд	Шәкерт	Мәҙрәсәлә йә башҡа ислам уҡыу йортонда уҡыусы,студент	Фәрхшатов М. Н. Мәҙрәсә // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Шариат	Шәриғәт	дәүләт дине булып Ислам һаналған илдәрҙә мосолмандарҙың мәжбүри булған дини ҡанундар йыйылмаһы	Башҡорт теленең һүҙлеге. 2-се том. - Мәскәү, 1993. - 688-се бит
Шариатская гвардия	?	?	?
Шафаат	Шәфәғәт	ислам эсхатологияһында: Ҡиәмәт көнөндә Аллаһтың пәйғәмбәрҙәргә рөхсәт ителгән аралашсылығы.	Али-заде, А. А. [896 Шафаат] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Шафиитский мазхаб	Шәфиғи мәҙһәб	сөнни исламдағы мәҙһәб. Уға Мөхәммәт ибн Иҙрис әш-Шәфиғи нигеҙ һалған	Али-заде, А. А. [897 Шафиитский мазхаб] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
Шахада	Шәһәҙәт	Исламдың биш шартының беренсеһе.	Башҡорт теленең һүҙлеге. 2-се том. - Мәскәү, 1993. - 654-се бит
Шахид	Шәһит	Исламда шәһитлек хөкөм эшендә шаһит булып ҡатнашыуҙы ла аңлата, Аллаһ юлында яуҙа динеңде, ватаныңды, иманыңды, ғаиләңде яҡлап ҡорбан булыусыларға ҡарата ла ҡулланыла	Шагид // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907
Шейх	Шәйех	Исламда күренекле дин әһеленең абруйлы исеме	Шейх // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907
Шейх аль-ислам	Шәйех-үл-Ислам	Ислам дәүләттәренең ҡайһы берҙәрендә Ислам мәсьәләләре буйынса иң юғары вазифалы кеше титулы .	Шейх-уль-Ислам // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
Шериф (ислам)	Шәриф (ислам)	мосолмандарҙың абруйлы титулы, атай яғынан да, әсәй яғынан да быуындан-быуынға бирелә.	Герасимов О. Г. От гор Синджара до пустыни Руб-эль-Хали. — М., 1974.
Шииты	Шиғыйҙар	Исламдағы йүнәлеш вәкилдәре	Ислам. Энциклопедический словарь. М.: «Наука», Главная редакция восточной литературы, 1991. — 315 с. — ISBN 5-02-016941-2 — с.298.
Шииты-двунадесятники	Шиғый-ун икеселәр	Исламдағы шиғый йүнәлеш вәкилдәре	Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
Ширк	Ширк	Аллаһы тәғәләгә тиң тотоу йәки Аллаһы тәғәләнән башҡаға табыныу, йыш ҡына мәжүсилек мәғәнәһендә ҡулланыла	Ермаков Д. В. Ширк // Ислам: энциклопедический словарь / отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, 1991. — С. 300.
Шис	Шиҫ	Әҙәм менән Һауаның өсөнсө улы	Али-заде А. Шис // Исламский энциклопедический словарь — М.: Ансар, 2007. — С. 906. — ISBN 978-5-98443-025-8
Э	?	?	?
Эмир	Әмир (титул)	Көнсығыш һәм Африканың ҡайһы бер мосолман илдәрендә хаким, кенәз титулы	Эмир // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907.

Я

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Яджудж и Маджудж	Йәжүж менән Мәжүж	Гог һәм Магог	Пиотровский М. Б. Йаджудж и Маджудж // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 119. — 315 с. — ISBN 5-02-016941-2.
Язданизм	Йәздәнилек	курдтар араһында йыш осрай торған һәм уларҙың исламға тиклем ышаныуҙарына барып тоташҡан дини ағымдарҙың шартлы һүҙе	Mukri, Muhammad. L'Esotrérism kurde. — 1966. — С. 92.
Язидиты	Йәзидиҙәр	хәрижиҙәрҙең иң сикке фирҡәһе	Али-заде, А. А. Йазидиты // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8
Ясавия	Йәсәүилек	Әхмәт Йәсәүи нигеҙләгән суфый тәриҡәте. Үҙәк Азия төрки халыҡтарында таралған	Санан Мехти Путь Ясави и его роль в развитии ислама в Центральной Азии (рус.) // Вестник Челябинского государственного университета : журнал. — Челябинск, 2007. — № 23. — С. 150—159.
Яфур	Йәғфур	Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең легендар ишәгенең ҡушаматы	Баранов Х. К. Арабско-русский словарь: ок. 42 000 слов. — 3-е изд. — М., 2001.

Z

Урыҫ телендә	Башҡорт телендә	Аңлатмаһы	Һүҙлек, йәки башҡа сығанаҡ
Zekr	?	?	?