قابریئل لیپمان
قابریئل لیپمان([Jonas Ferdinand Gabriel Lippmann] خطا: {{Lang-xx}}: متن ده ایری‌یازی ایشاره‌له‌مه‌سی وار (کؤمک) ۱۶ آقوست ۱۸۴۵ — ۱۳ ایول ۱۹۲۱) — فرانسه–لوکزامبورقلو فیزیک و ایختیراچی. عکاسی ده رنگلرین قاریشماسینا ایمکان وئرمه‌ین اۆصولون کشفینه گؤره نوبل اؤدولو آلمیش‌دیر.(۱۹۰۸)
حیاتی
[دَییشدیر]قابریئل لیپمان ۱۶ آوقوست ۱۸۴۵-جی ایلده لوکسمبورقدا آنادان اوْلوب. آتاسی فرانسه یهودی‌سی ایدی.۱۸۴۸-جی ایلده عائله‌سی پاریسه کؤچ‌دو. پاریسده لیپمانین آناسی اونا درس کئچمه‌یه باشلاییر. لیپمان اوْلدوقجا دقت‌سیز، اما بیر او قدر ایستعدادلی اوْلموش‌دور. اونون ریاضیات خصوصی ماراغی وار ایدی.۱۸۶۸-جی ایلده “Ecole Normale Supérieure”-ا داخیل اوْلدو. او، ایمتاحان‌دان کسیلیر. گنج لیپمان بۇ ایمتاحان‌دان کئچسی‌دی، معلم اولا بیلردی. او، فیزیک ساحه‌سینده اوخوماق ایسته‌میردی. ۱۸۷۲-جی ایلده هیلدلبرق بیلیم یوردوسی گؤندریلیر. ۱۸۷۴-جو ایلده دوکتورلوق ایشینی مۆدافیعه ائتدی. لیپمان ۱۸۷۵-جی ایلده پاریسه گئری دون‌دو و ۱۸۷۸-جی ایله قدر بورادا ایشله‌دی.
علمی فعالیّتی
[دَییشدیر]کاپیلیار الکترومتر
[دَییشدیر]
لیپمانین ایلک کشفلرین‌دن بیری الکتریک و کاپیلیارلیق حادثه‌سی آراسین‌داکی باغلی‌لیق اوْلموش‌دور. بۇ فیکیر اونا حسّاس کاپیلیار الکترومتری ایختیراع ائتمه‌یه ایمکان وئردی. داها سوْنرا بۇ جیهاز ایلک الکتروکاردیوقرافی جیهازین‌دا ایستیفاده اوْلون‌دو. بۇ جیهاز هم ده «لیپمان الکتومتری» کیمی ده تانینیر.
رنگ‌لی شکیل
[دَییشدیر]لیپمان شکلین رنگلرینی چوخالتماغا ایمکان وئره‌ن بیر اۆصولون کشفی و دالغالارین اینترفرن‌سیاسی اسالاندیردیغینا گؤره ۱۹۰۸-جی ایلده فیزیک اوزره نوبل اؤدولی قازانان اوْلموش‌دور.۱۸۸۶-جی ایلده لیپمانین ماراغینی فوتولؤوهه اۆزرینده گونش ایسپکترین‌دا رنگلری آشکار ائتمه‌یه ایمکان وئره‌ن بیر اۆصول چک‌دی. ۲ فوریه ۱۸۹۱-جی ایلده او، بۇ اۆصولو علملر آکادمیسینا آچیقلادی:«گؤرونتویه تأثیر ائتمه‌دن فوتولؤوهه اۆزرینده رنگ ایسپئکترینین گؤرونتوسونو آلماغا نایل اولدوم».
ائولی‌لیگی
[دَییشدیر]لیپمان ۱۸۸۸-جی ایلده یازی‌چی ویکتور چئربولیئزین قیزی ایله ائولنیر. او، ۱۳ ایول ۱۹۲۱-جی ایلده کانادادا وفات ائدیر.