عبدالحمید چولپان
عبدالحمید سلیمان اوْغلو چولپان (1893-1938) ـ اؤزبکیستان یازیچیسی، شاعیری.
یاشام
[دَییشدیر]عبدالحمید چولپان، 1897 جی ایلده آنادان اولدو. آتاسی سلیمان گولمحمد، ملا یونس اوْغلو تجارت ایشینه باخیردی و اؤیرهتیم گؤرموش دیوان صاحبی و آیدین بیر شخصیت ایدی.
چولپان، عربجه، فارسجا، روسجا دیللرینی اؤیرهنیب، کلاسیک اسلامی ادبیات ایله تانیش اولموش. 1905 ایلیندن سوْنرا تجدد طرفدارلاری طرفیندن چاپ اوْلان درگی لر واسطه سیله اسماعیل گاسپیرالی، محمد خوجا بهبودی، عبدالله اولانی و منور قاری کیمی جدیدچیلردن ائتگیلندی.
چولپان، 1917 ده "خلیل فرنگ" آدلی بیر پیئس یازدی. 1922 ده اؤزبک گنج شاعیرلری آدلی بیر آنتالوژی توپلادی. 1924 ده ایلک شعر کتابی اوْلان "بولاقلار" ی نشر ائتدی. همان ایل "اویانیش" اثرینی یازدی و 1926 دا "دان سیررلری" و 1930 ایلینده "ساز و چور" اثرلرینی – شعر اولاراق یاییملادی. چولپان بوتون بۇ شعرلرینده روسلار و انگلیسلره قارشی مبارزه روحونو دیریلتمک اۆچون چالیشدی.
چولپان، 1920 دن 1926 ایللرینه قده ر 28 -22 یاشلاریندا اولاراق، یازدیغی شعرلریله چوخلو شاعرلره تأثیر قویدو. بۇ شاعرلر دورانین مبارز آداملاری اولدولار او جمله دن: البک (1939 -1893)، بوتو (1940 – 1904)، شاکر سلیمان (1943 – 1900)، آیبک (1968 – 1905)، آیدین (1953 – 1906)، غیرتی (1968 – 1905)، حمید عالیمجان (1944 – 1909)، غفور غلام (1966 -1903)، و ظفر دیار (1946 – 1912) آدلارینی سایماق اولار. آنجاق چولپان، لیریزم و سمبولیزمی قوللاناراق مارکسیست دوزهنینه قارشی بورژوازیانی یایماغا سوچلاندی و 1937 جی ایلده استالین دادگاهلاریندا محکوم اولاراق اعدام اولوندو.
چولپان چاغداش اوزبک ادبیاتی نین تملینی قورموش و یولونو آچمیشدیر. او، حکایه، رومان، تنقید، تئاتر و چئویرمه لریله بؤیوک بیر حرکت یاراتمیشدیر. او ایلک شاعردیر کی "تاگور" و اوزبک لره تانیتدیردی. شکسپیردن، ماکسیم گورگی دن اثرلر آنا دیلینه چئویردی و اوزبک تورک ادبیاتینی زنگینلشدیردی.[۱]
قایناقلار
[دَییشدیر]- محمد قارا، اؤزبک تورکلرینین ادبیاتی، استانبول، 1998.
- م. کریمی، تورک دونیاسی، امید زنجان، نمره 287.