Məzmuna keç

Cahil

Keçid əlavə et


A B C Ç D E Ə F G H X  İ   J  K Q L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z


A

[redaktə]
  • Ahıl ilə daş daşı, cahil ilə bal yemə. Azərbaycan atalar sözləri/A
  • Ağıllı bir adam, sənin can düşmənin olsa belə, cahil dostdan yaxşıdır. Əbülqasım Firdovsi
  • Alim bilmirəm, dedikdə, cahil biliyə iddia etməkdə israrlıdır. Solon
  • Alim olmaq istəyirsən - durma, yaz, cahil olmaq istəyirsən - durma, qaz. Türk atalar sözləri
  • Alim olub zillətdə yaşamaq, cahil olub işrətdə yaşamaqdan yaxşıdır. Ərəb atalar sözləri
  • Alimlə cahilin arasında fərq bircə burasındadır ki, alim nəfsinin cilovunu çəkə bilər, cahil yox. Şəms Təbrizi
  • Antisemitizm yəhudilərə qarşı düşmənçilik yaymaq deməkdir. Lənətə gəlmiş çar monarxiyası son günlərini yaşayarkən cahil fəhlə və kəndliləri yəhudilərə qarşı qızışdırmağa çalışırdı. Çar polisi torpaq sahibləri və kapitalistlərlə ittifaqda yəhudilərə qarşı talanlar təşkil etdi. Torpaq sahibləri və kapitalistlər yoxsulluq üzündən işgəncələrə məruz qalan fəhlə və kəndlilərin nifrətini yəhudilərə qarşı yönəltməyə çalışırdılar. Başqa ölkələrdə də tez-tez görürük ki, kapitalistlər zəhmətkeşlərin gözlərini kor etmək, onların diqqətini zəhmətkeş xalqın əsl düşməni olan kapitaldan yayındırmaq üçün yəhudilərə qarşı nifrət bəsləyirlər. Yəhudilərə qarşı nifrət yalnız torpaq sahiblərinə və kapitalistlərə köləliyin fəhlə və kəndlilər arasında uçurum cəhaləti yaratdığı ölkələrdə davam edir. Yəhudilər haqqında yayılan yalan və böhtanlara ancaq ən cahil və məzlum insanlar inana bilər. Bu, kahinlərin bidətçiləri odda yandırdığı, kəndlilərin əsarətdə yaşadığı, xalqın əzilmiş və susqun olduğu qədim feodal dövrünün sağ qalmasıdır. Bu qədim, feodal cəhalət keçib gedir; insanların gözü açılır. Zəhmətkeş xalqın düşməni yəhudilər deyil. Fəhlələrin düşmənləri bütün ölkələrin kapitalistləridir. Yəhudilər arasında da işləyən insanlar var və onlar çoxluq təşkil edir. Onlar da bizim kimi kapitalın əzdiyi qardaşlarımızdır; onlar bizim sosializm uğrunda mübarizədə yoldaşlarımızdır. Yəhudilər arasında da ruslar və bütün xalqlarda olduğu kimi istismarçılar və kapitalistlər də var. Kapitalistlər müxtəlif dinlərə, müxtəlif millətlərə və müxtəlif irqlərə mənsub işçilər arasında nifrət toxumu səpməyə və qızışdırmağa çalışırlar. İşləməyənlər isə kapitalın gücü ilə hakimiyyətdə saxlanılır. Zəngin yəhudilər, varlı ruslar kimi və bütün ölkələrin zənginləri işçiləri sıxışdırmaq, əzmək, soymaq və parçalamaq üçün ittifaqdadırlar. Yəhudilərə işgəncə verən və təqib edən lənətə gəlmiş çarizmə ayıb olsun. Yəhudilərə nifrət bəsləyənlərə, başqa millətlərə qarşı nifrət bəsləyənlərə ar olsun. Vladimir Lenin
  • Arvadı ahıl gözüylə, atı - cahil gözüylə. Azərbaycan atalar sözləri/A

B

[redaktə]
  • Bilikli bir axmaq cahil bir axmaqdan daha da axmaqdır. Molyer
  • Bilinməyən, sirr, xəyali, mifik, möcüzəvi, inanılmaz və hətta dəhşətli olanı aşkar, sadə və sağlam olandan üstün tutmaq cəhalətə xasdır. Həqiqət heç vaxt təxəyyülü mövhumatlar qədər güclü şəkildə sarsıtmaz ki, hər kəsin özünə uyğunlaşdıra bilər. Adi insanlar nağılları dinləməyi hər şeydən üstün tuturlar. Kahinlər və qanunvericilər dinlər uydurur və bu nağıllardan sirlər çıxarırlar. Onlardan adi insanların xarakterinə, xasiyyətinə uyğun istifadə edirdilər. Adi camaatın bu meylinə görə keşişlər, şəriət və qanunvericilər vəcd həvəskarlarına, qadınlara və cahillərə bağlandılar. Bu məzmunda olan insanlar tədqiq edə bilmədikləri fikirləri asanlıqla qəbul edirlər. Saflıq və həqiqi sevgi ancaq təxəyyüllərini araşdırma və düşünməklə təşkil edən müəyyən insanlarda olur. Bir kəndin sakinləri heç vaxt öz keşişindən latın dilini dini nitqlərinə həddən artıq qarışdırdıqda ondan məmnun olmurlar. Cahillər, başa düşmədikləri şeylərdən danışan hər kəsi çox alim hesab edirlər. Bu, qəbilələrin sadəlövhlük prinsipi və onlara rəhbərlik iddiasında olanların təsir və hökmranlığıdır. Pol Anri Holbax
  • Bir cahil üçün ən yaxşı şey susmaqdır. Nə var ki, bunu bilsəydi, onsuz da cahil olmazdı. Sədi
  • Biz cahil dediyimiz zaman, məktəbdə oxumamış olanları nəzərdə tutmuruq. Nəzərdə tutduğumuz elm, həqiqəti bilməkdir. Yoxsa oxumuş olanlardan ən böyük cahillər çıxdığı kimi, heç oxumaq bilməyənlərdən də həqiqəti görən gerçək alimlər çıxa bilər. Mustafa Kamal Atatürk
  • Biz nifrəti əritmək, məhəbbətin adını ucaltmaq üçün yola çıxdıq, oğul! Ancaq zər qədrini zərgər bilər. Sözünü adamına görə söylə. Cahil qarşısında daş-qaşını çirkaba atma. İgid kordur, pisliyi görməz. Kardır, kəm sözü eşitməz. Laldır, hər ağzına gələni danışmaz. Bildiyini də hər yerdə ayaqlar altına sərməz. Yunus kimidir o, ürəyi məhəbbətə, qəlbi həqiqətə köklənib... Şeyx Ədabali
  • Buna görə də çoxluğun bir fikrə inanması, bu fikrin doğru olduğuna dəlalət etməz. Bəşəriyyətin əksər hissəsi cahil olduğundan hamı tərəfindən qəbul edilən bir fikrin yanlış olmaq ehtimalı daha çoxdur. Bertran Rassel

C

[redaktə]

D

[redaktə]
  • Din - yaşadığımız duyğular dünyasının bəzi bioloji və psixoloji ehtiyaclarımıza görə daxilimizdə yaratdığımız arzular aləmi vasitəsilə nəzarət altına alınması yolunda göstərilən cəhddir. Ancaq din son məqsədinə heç vaxt çatmır. Dini təlimlərdə yarandıqları dövrlərə, insan irqinin hələ tamamilə cahil olduğu uşaqlıq günlərinə aid izlər vardır. Onun verdiyi təskinlik və təsəllilərə qəti surətdə inanmaq lazım deyil. Təcrübələrimiz bizə dünyanın uşaq bağçası olmadığını öyrədir. Dinin söykənməyə çalışdığı əxlaqi buyruqlar dindən başqa dayaqların mövcudluğunu zəruri edir. Çünki insan cəmiyyətləri bəzi əxlaq qaydaları olmadan yaşaya bilmir; itaətkarlığı dini inanc və əxlaq qaydaları ilə əlaqələndirmək təhlükəlidir. İnsanın təkamül prosesində dinin yerini müəyyənləşdirməyə çalışan şəxs görəcəkdir ki, din o qədər də qədim tarixə malik deyildir və bu tarix sivilizasiyaya yiyələnmiş fərdin uşaqlıqdan yetkinliyə keçid prosesində məruz qaldığı nevrozlara paraleldir. Ziqmund Freyd
  • Dünyada insanın əvvəlinci vəzifəsi elm təhsil etməkdir. Elmsiz insan ruhsuz cism kimidir. Elmə talib olan alim hesab olunur. Amma özünü elmə malik bilən cahil sayılır. Məhəmməd Tağı Sidqi

E

[redaktə]
  • Elə bir cahil yoxdur ki, ən bilikli adamın həll edə bildiyindən çox sual verə bilsin. Mixail Lomonosov

Ə

[redaktə]
  • Əgər ətrafındakılar özlərini itirib səni haqsız yerə ittiham etdikləri zaman sən soyuqqanlığını qoruya bilirsən, Əgər hər kəs səndən şübhələndiyi halda sən onların bu şübhələrini təmkin ilə qarşılaya bilir, fəqət şəxsinə olan inamını itirməzsən, Əgər gözləməyi bilir və gözləməkdən usanmazsan və ya barəndə yalanlar uydurub sənin ləkəməyini istədiklərində sən də yalan və iftiraya baş vurmazsan, yaxud sənə nifrət edənlərə sən də nifrət etməzsən, nə çox gözəl, nə də çox ağıllı görünməyə çalışmazsan, Əgər xəyal qura bilir, fəqət xəyallarının əsiri olmazsan, Əgər zəfər və faləkətlə üz-üzə gəldiyində bu iki saxtakarı eyni fərasətlə qarşılaya bilir, nə kibrlənir, nə də məyus olmazsan, Əgər doğru sözlərin hiyləgərlər tərəfindən təhrif edilib axmaqları aldadan bir tələ halına çevrilməsinə səbr edə bilirsən, yaxud ömrünü və gəncliyini adadığın şeylərin bir anda tənəzzülünü gördüyündə köhnə alətlərlə onları yenidən inşa edə bilirsən, Əgər cahillərlə ünsiyyət edərkən şəxsi xarakterini qoruya bilirsən və ya krallarla dostlaşdığında qürürlanıb mənliyini itirməzsən, Əgər hər kəsə dəyər verib, hörmət edib, fəqət həddən ziyadə güvənməzsən, Əgər bir daha geri dönməyəcək olan altmış saniyəni insanlığa faydalı işlərə sərf edə bilərsən, Məhz o vaxt dünya və içindəki hər şey sənindir, hətta sən o zaman iki adamsan. Redyard Kiplinq
  • Ən sadə yalanları gözümə baxaraq söyləyən axmaqlar gördüm. Mənsə onların cahil cəsarətlərinə və quş beyinlərinə heyrandım. Kiçik İsgəndər

H

[redaktə]
  • Heç bilənlə bilməyənlər (alimlə cahil) eyni ola bilərmi?! Qurani-Kərim
  • Hər cahil və təhsilsiz insan bir mənada uşaqdır və uşaq kimi mifləri sevir. Yarı təhsilli bir insanı fərqləndirən budur, çünki zehni kifayət qədər inkişaf etməyənlər üstəlik uşaqlıqdan əldə etdiyi vərdişini qoruyub saxlayır. Ancaq miflərdəki möcüzəli ünsür nəinki zövq verir, hətta qorxu da aşılayır, onda həm uşaqlar, həm də böyüklər üçün hər cür miflərdən istifadə edə bilərik. Strabon

İ

[redaktə]
  • İnanın ki, özümüzü məlumatlı adam kimi göstərmək heç də çətin deyil. Əsas odur ki, səni cahil, məlumatsız hesab etməsinlər. Bunun üçün manevr etmək, çətin vəziyyətlərdən qaçmaq, maneləri dəf etmək və ensiklopediya lüğətindən istifadə edib başqalarının ağzını yummaq lazımdır. Çünki, bütün insanlar axmaq, cahil və yarımayan odun kötüyü kimidir. Gi de Mopasson
  • İnsanın cahil olduğunu bilməsi biliyə doğru atılmış ilk addımdır. Bencamin Dizraeli
  • İnsanın elmi çoxaldıqca cəhaləti azalır. Cahil olan kimsə vaxtsız xoruza bənzər. Cahilə söz qandırmaq dəvəyə xəndək atılmaqdan çətindir. Məhəmməd Tağı Sidqi

N

[redaktə]
  • Nə istədiyini və nə edəcəyini bilən səkkiz-on işıqlı insan qaranlıq fikirli, qaranlıq məqsədli cahil sürülərini istədiyi kimi idarə edə bilər. Reşat Nuri Güntekin

R

[redaktə]
  • Riyaziyyatçıların yalnız müəyyən olan şeylərlə məşğul olması və şübhəli və naməlum olanların yanından səssiz keçməsi diqqət çəkir. Hər şeyi bildiklərini iddia etmirlər və hər mövzuda danışa biləcəkləri kimi davranmırlar.Doğru olduğunu bildikləri və yenilməz arqumentlərlə yaxşı nəticələr verə bildiklərini dərc edərək teoremlərinə daxil edirlər. Başqa şeylər haqqında susurlar və heç bir fikir bildirmirlər, tələsik bir şeyi qorumaqdansa, cahil olduqlarını etiraf etməyi üstün tuturlar. Mümkün olan bütün fərziyyələri və kiçik fərziyyələri rədd edərək, ən açıq şəkildə bilinməyən və son dərəcə ciddi şəkildə araşdırılmayan arqumentləri və iddiaları arasında heç bir şeyi təsdiqləmirlər. Heç vaxt hakimiyyətə itaət etməzlər, heç bir sevgi göstərməzlər, hisslərinə boyun əyməzlər, incəlikdən nifrət edərlər və duyğularını ədalət məhkəməsində olduğu kimi, ehtiras olmadan, üzr istəmədən bəyan edərlər. İsaak Barrou

S

[redaktə]
  • Siyasi azadlığa nail olmaq üçün əsrlər boyu intellektual, fəlsəfi inkişaf lazım idi. Bu, Aristoteldən, Con Lokkdan Qurucu Atalara qədər uzanan uzun bir mübarizə idi. Onların qurduqları sistem qeyri-məhdud çoxluğa deyil, əksinə, çoxluğun səsi və ya azlığın hiyləsi ilə özgəninkiləşdirilməməli olan fərdi hüquqlara əsaslanırdı. Fərd nə qonşularının, nə də rəhbərlərinin mərhəmətinə buraxılmadı: Konstitusiyanın nəzarət və tarazlıq sistemi onu hər ikisindən qorumaq üçün elmi şəkildə işlənib hazırlanmışdı. Bu, Amerikanın böyük nailiyyəti idi - və əgər digər xalqların faktiki rifahı üçün qayğı indiki liderlərimizin motivi idisə, biz dünyaya bunu öyrətməli idik. Əvəzində, biz cahilləri və yarı vəhşiləri aldadırıq ki, onlara heç bir siyasi biliyə ehtiyac yoxdur -bizim sistemimiz yalnız subyektiv üstünlük məsələsidir - qəbilə tiranlığının, dəstə idarəçiliyinin və qırğınların tarixdən əvvəlki istənilən forması da eyni şeyi edəcək, sanksiyamız və dəstəyimizlə. Məhz beləliklə, 1962-ci il Vətəndaş Müharibəsi zamanı küçələrdə yürüş edən və “Qan deyil, iş!” tələbi ilə qışqıran Əlcəzair işçilərinin tamaşasını təşviq edirik - buna nail olmaq üçün nə qədər böyük bilik və fəzilət tələb olunduğunu bilmədən. Necə ki, 1917-ci ildə rus kəndliləri belə tələb edirdilər: “Torpaq və azadlıq!”. Lakin Lenin və Stalin onların əldə etdikləridir. 1933-cü ildə almanlar tələb edirdilər: "Yaşamaq üçün otaq!" Lakin onların əldə etdikləri Hitler idi. 1793-cü ildə fransızlar qışqırırdılar: "Azadlıq, Bərabərlik, Qardaşlıq!" Onların əldə etdikləri Napoleon idi. 1776-cı ildə amerikalılar "İnsan hüquqları"nı elan edirlər və siyasi filosofların rəhbərliyi ilə buna nail oldular. Heç bir inqilab, nə qədər haqlı olsa da, heç bir hərəkat, nə qədər populyar olsa da, onu istiqamətləndirəcək, istiqamətini və hədəfini təyin edəcək siyasi fəlsəfəsi olmadan uğur qazana bilməyib. Ayn Rand

Z

[redaktə]

İstinadlar

[redaktə]
Mənbə — "https://az.wikiquote.org/w/index.php?title=Cahil&oldid=162193"