Yan Kilian
| Yan Kilian | |
|---|---|
| y.sorb Jan Kilian, ing. John Kilian | |
 | |
| Doğum tarixi | 22 mart 1811[1] |
| Doğum yeri | Döllen, Saksoniya Krallığı |
| Vəfat tarixi | 12 sentyabr 1884[1] (73 yaşında) |
| Vəfat yeri | Serbin, Lee County, Texas |
| Dəfn yeri | Müqəddəs Paul Lüteran Qəbiristanlığı |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, tərcüməçi, şair |
| Üzvlüyü | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yan Kilian (y.sorb Jan Kilian, ing. John Kilian) — Lüteran pastoru, ABŞ-nin Texas ştatının Serbin şəhərindəki Sorb koloniyasının rəhbəri idi.
Bioqrafiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yan Kilian 22 mart 1811-ci ildə Hochkirch şəhəri yaxınlığındakı Delani kəndində Matekets ailəsindən anadan olmuşdur. On yaşında atasını itirir və onu əmisi Yan Matejka Neçin kəndində böyütməyə başlayır. Orta təhsilini Rachlau və Bautzen gimnaziyalarında alıb, daha sonra Leypsiq Universitetinin ilahiyyat fakültəsinə daxil olub. 1834-1837-ci illərdə Hochkirchdəki Lüteran kilsəsinin pastoru olub. Əmisinin ölümündən sonra Kotetsy kəndində kilsənin rektoru olur. 1848-ci ildən Şərqi Prussiyanın Veigersdorf şəhərində xidmət etmişdir. 1854-cü ildə o, Şərqi Prussiya və Saksoniyadakı Lüteran kilsələrindən olan 558 nəfərlik qrupa rəhbərlik edir və "Ben Nevis" gəmisi ilə ABŞ-yə yollanır və Ostindən təxminən 80 kilometr şərqdə Sorb koloniyasını qurur. 25 mart 1854-cü ildə onun rəhbərliyi altında Lüteran kilsəsi yaradılır və bu, Lüteran Birliyinin "Lüteran Kilsəsi - Missuri Sinodunun" bir hissəsi olur. Bu Texasda ilk lüteran kilsəsi ido. 19-cu əsrin sonunda ilk Sorb kolonistləri tərəfindən qurulan Serbin, Sorbianı gələcək mühacirlər üçün "ana" koloniyasına çevrilir.[2]
Yaddaş
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Hochkirchdəki lüteran kilsəsinin yaxınlığında Yan Kiliana həsr olunmuş abidə var.
- Concordia Universitetinin Texasda Yan Kilian adına kampus var.
- Yuxarı Sorb Kotetsy kəndindəki küçələrdən biri onun adını daşıyır.
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Blasig, A. The Wends of Texas (The Naylor Company. San-Antonio, Texas. 1957)
- Grider, S. The Wendish Texans (The University of Texas Institute of Texan Cultures. San-Antonio, Texas. 1982)
- Malinkowa, T. Shores of Hope: Wends Go Overseas (Austin: Concordia University Press, 2009)
- Nielsen, G. In Search of Home, Nineteenth-Century Wendish Immigration (College Station: Texas A & M University Press.1989)
- Trudla Malinkowa: Ufer der Hoffnung. Sorbische Auswanderer nach Übersee., Domovina-Verlag, Bautzen 1995
- Arnd Matthes: Die Familie Kilian in Döhlen. W: Lětopis. Zwjazk 58 (2011), čo. 2, str. 70-73
- Trudla Malinkowa: Lutherski farar — serbski kěrlušer — nawoda wupućowarjow (2). W: Rozhlad, 04/2011
- Jan Kilian (1811—1884). Pastor, Poet, Emigrant, Schriften des Sorbischen Instituts 58, ISBN 978-3-7420-2273-8
- Wukasch, Charles. A Rock Against Alien Waves: A History of the Wends Second Edition (Austin: Concordia University Press, 2008)
- Zersen, David. An Exciting Find in a Wendish Vault in Texas. Concordia Historical Institute Quarterly. Fall 2012.
- Zersen, David, ed. The Poetry and Music of Jan Kilian (Austin: Concordia University Press, 2011)
- Zersen, David, "An Isolated Texas Lutheran Scholar Living in Hope." Concordia Historical Institute Quarterly. Summer 2018.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France Jan Kilian // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-04-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-24.