Setar
| Setar | |
|---|---|
 | |
| Hornbostel–Zaks təsnifatı | 321.321 |
| Əlaqəli alətlər | sitar |
| Audio nümunəsi | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Setar (fars. سهتار, pronounced [seˈt̪ʰɒːɾ]; üç sim) — mizrabla çalınan qədim simli musiqi aləti. Setar üzü nazik taxta ilə örtülmüş armudabənzər çanaqdan, uzun qol və aypıqlar yerlətən kəllə issədən ibarətdir (ümumi uzunluğu 900–2,000 mm-dir). Qolun üzərinə, adətən bağırsaqdan 12–15 pərdə bağlanır. Simləri metaldandır.[1] Əvvəlcə üç simli alət idi, dördüncü sim isə XIX əsrin ortalarında əlavə olunmuşdur.[2]
Setarın b.e. IX əsrində İranda meydana gəldiyi ehtimal edilir.[3] Daha mühafizəkar hesablamalara görə, "XV əsrdə və ya daha əvvəl yaranmışdır".[2] Orta əsrlərdə Azərbaycanda tənbur adı ilə geniş yayılmış, Nizami, Nəsimi, Füzulinin əsərlərində tərənnüm edilmişdir. Setar bir çox şərq xalqları, o cümlədən hindlilər arasında geniş yayılmışdır.[1]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 Сетар // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VIII ҹилд: Прадо—Спринт. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1984. С. 362.Сетар&rft.btitle=Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: ['"`UNIQ--templatestyles-00000009-QINU`"'10 ҹилддә]&rft.place='"`UNIQ--templatestyles-0000000D-QINU`"'Бакы&rft.pages='"`UNIQ--templatestyles-00000012-QINU`"'С. 362&rft.pub='"`UNIQ--templatestyles-0000000E-QINU`"'Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы&rft.date=1984&rfr_id=info:sid/az.wikipedia.org:Setar" class="Z3988">
- ↑ 1 2 Jean During; Alastair Dick. Setār // Stanley Sadie (redaktor). The New Grove Dictionary of Musical Instruments. London: MacMillan Press Limited. 1984. 353–354. ISBN 0-943818-05-2.
- ↑ "The Stringed Instrument Database, entry Setar". 2020-11-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-19.