Omoluabi
Omoluabi — Yoruba fəlsəfi və mədəni təlimidir. Eyni zamanda yaxşı xasiyyətli insanlar üçün deyilən sözdür.
Fəlsəfəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Omoluabi termini cəsarət, çalışqanlıq, hörmət, təvəzökarlıqla eyni mənaya gəlir.[1]Bir Omoluabi yaxşı işləyən, digərlərinə hörmət edən və şərəfli insandır. Əksər mədəniyyət və dinlərdə bu xüsusiyyətlər yaxşı qəbul edildiyindən Omoluabi universaldır demək düzgün olacaq.[2]Müsəlman və Xristianlarda Omoluabi ola bilər.
Sözün mənası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Omoluabi bir Yoruba sözüdür. Bir neçə sözün birləşməsindən əmələ gəlib. Sözlərə ayrılışı " Omo ti Olu-iwa bi " bu şəkildədir. Sözbəsöz tərcümə edəndə "omo"- uşaq,"ti"-o vəya hansı mənasına gəlir,"Olu-iwa"-İwanın(Yaxşı Xasiyyət) üstadı vəya şefi mənasına gəlir,"bi" doğulmuş mənası verir. Birləştiriləndə İwa tərəfindən yeyilən uşaq mənasına gəlir. Əsl mənası yaxşı xasiyyətlərə malik olan insan kimi tərcümə olunur. Omoluabi olmaq üçün aşağıdakı əsas şərtlər lazımdır.[3]
Əsas şərtləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Oro Siso (Ağıllı Danışmaq, Yorubalılar dili səlis və ağıllı danışanlara hörmət edərlər.)
- Iteriba (Hörmət)
- Inu Rere (Yaxşı niyyətli hərəkət vəya başqalarına qarşı yaxşı niyyətlə düşünmək)
- Otito (Düzgünlük)
- Iwa (Yaxşı Xasiyyət)
- Akinkanju (Cəsarət)
- Ise (Çalışqan)
- Opolo Borusu (Zəkalı)
Bu şərtlər əməl edənlər Omoluabi sayılır.[4]
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Fola Kareem Olajoku — "Nigeria: The Omoluabi Terminology"
- ↑ Dolapo Adeniji-Neill, PH. D. Adelphi University Ruth S. Ammon School of Education Garden City, NY — "Omoluabi: The Way Of Human Being: An African Philosophy's Impact On Nigerian Voluntary Immigrants Educational And Other Life Aspirations"
- ↑ Fayemi, Ademola Kazeem, Department of Philosophy, Lagos State University Ojo, Lagos — "Human Personality and the Yoruba Worldview: An Ethico-Sociological Interpretation"
- ↑ Abimbola, Wande (1975) "Iwapele: The Concept of Good Character in Ifa Literary Corpus", Wande Abimbola (ed.) Yoruba Oral Tradition: Poetry in Music Dance and Drama (Ibadan: University of Ibadan Press).