Olfactores
| Olfactores | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
|
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Olfactores |
||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
|
||||||
| ||||||
Olfactores (latın dilində "qoxulayanlar") — Tunicata (tunikatlar) və Vertebrata (omurgalılar)-nı əhatə edən Xordalılar (Chordata) içərisində bir kladır.[1] Olfactores, Cephalochordata (başxordalılar) kladına daxil olmayan yeganə xordatlar olan Sefaloxordatlar (Cephalochordata) xaricində bütün xordatların böyük əksəriyyətini təmsil edir.
Olfactores adı, başxordalılardan fərqli olaraq, farenks tənəffüs və duyğu funksiyalarının inkişafı səbəbindən latın dilində "qoxulayanlar" mənasını verən "olfactores" sözündən gəlir. Başxordalılar tənəffüs sistemi və ixtisaslaşmış hiss orqanlarına sahib deyil.
Xüsusiyyətləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Olfactores kladının əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
- Farenks tənəffüs sistemi: Olfactores üzvləri, tənəffüs üçün istifadə edilən farenksdə yerləşən yarıqlara (gill yarıqlarına) malikdirlər.
- İxtisaslaşmış hiss orqanları: Olfactores üzvləri, qoxu, dad, görmə və eşitmə kimi ixtisaslaşmış hiss orqanlarına malikdirlər.
- Sinir borusu: Olfactores üzvləri, dorsal boşluq sinir borusuna malikdirlər. Bu, onların sinir sisteminin əsasını təşkil edir.
Təsnifatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Olfactores kladı, iki əsas qrupdan ibarətdir:
- Tunicata (Tunikatlar): Bu qrup, dənizdə yaşayan və süzmə yolu ilə qidalanan heyvanları əhatə edir. Tunikatlar, yetkinlik dövründə hərəkətsizdir və bədənləri tunika adlanan bir örtüklə əhatə olunmuşdur.
- Vertebrata (Omurgalılar): Bu qrup, balıqlar, amfibilər, sürünənlər, quşlar və məməlilər kimi heyvanları əhatə edir. Omurgalılar, onurğa sütunu və kəllə sümüyünə malikdirlər.
Filogenetik əlaqələr
[redaktə | mənbəni redaktə et]Olfactores kladının filogenetik əlaqələri, molekulyar və morfoloji dəlillərə əsasən yaxşı dəstəklənir. Tunikatlar, omurgalıların ən yaxın yaşayan qohumlarıdır və bu iki qrupun ortaq bir əcdaddan gəldiyi düşünülür.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Delsuc, F.; Brinkmann, H.; Chourrout, D.; Philippe, H. "Tunicates and not cephalochordates are the closest living relatives of vertebrates". Nature. 439 (7079). 2006: 965–968. Bibcode:2006Natur.439..965D. doi:10.1038/nature04336. PMID 16495997.