IP ünvanı

IP ünvanı (aypi-ünvan, ingilis dilindəki Internet Protocol address sözlərinin qısaltmasıdır) — internet şəbəkəsinə qoşulmuş hər bir kompüterin rəqəmlərdən ibarət elektron ünvanı. İnternet sistemində kompüterlər iki variantda ünvana malikdirlər: rəqəm IP ünvanı və simvolik domen ünvanı.

İnternetə qoşulan hər bir kompüterin öz IP ünvanı olur. Digər bütün kompüterlər bu IP ünvanla əlaqə saxlayırlar. İki ayrı kompüter eyni şəbəkədə olmasalar da IP ünvanları onların bir-biri ilə əlaqə qurmasına imkan verir.

Hal-hazırda ən çox istifadə edilməkdə olan IPv4 üçün 32 bit həcmində IP ünvanları istifadə edilir və nöqtələr ilə ayrılmış 4 ədəd 8 bitlik rəqəmlərlə göstərilir. Məsələn, 212.85.102.14. Belə işarələmə IP ünvanı forması adlanır.

İnternet şəbəkəsinin istifadəçiləri üçün ünvanları bu sistemlə yadda saxlamaq çətin olduğu üçün mütəxəssislər istifadəçilərin ünvanlarının yaradılmasında "domen adları sistemi"ni (DNS) təklif etdilər.

Funksiyası

IP ünvanı iki əsas funksiyaya xidmət edir: hostu, daha dəqiq desək, onun şəbəkə interfeysini müəyyən edir və şəbəkədə hostun yerini və həmin hosta yol yaratmaq qabiliyyətini təmin edir. Onun rolu aşağıdakı kimi səciyyələndirilib: "Ad bizim axtardığımızı göstərir. Ünvan onun harada olduğunu göstərir. Marşrut ora necə getməyimizi göstərir." Hər bir IP paketinin başlığı göndərən hostun və təyinat hostunun IP ünvanını ehtiva edir.

Versiyaları

Bu gün internetdə iki IP ünvanı versiyası ümumi istifadə olunur. İnternetin sələfi olan ARPANET-də ilk dəfə 1983-cü ildə istifadə olunan İnternet Protokolunun orijinal versiyası protokolun 4-cü versiyadır (IPv4). 1990-cı illərin əvvəllərində internet xidmət provayderlərinə və son istifadəçilərə təyin etmək üçün mövcud olan IPv4 ünvan sahəsinin sürətlə tükənməsi IETF-ni internetdə ünvanlama imkanlarını genişləndirmək üçün yeni texnologiyaları araşdırmağa sövq etdi. Nəticədə 1995-ci ildə İnternet Protokolunun 6-cı versiyası (IPv6) kimi tanınan yeni versiya elan edildi. IPv6 texnologiyası 2000-ci illərin ortalarına qədər kommersiya istehsalının tətbiqi başlanana qədər müxtəlif sınaq mərhələlərində idi.

Bu gün İnternet Protokolunun bu iki versiyası eyni vaxtda istifadə olunur. Digər texniki dəyişikliklərlə yanaşı, hər bir versiya ünvanların formatını fərqli müəyyən edir. IPv4-ün tarixən yayılması səbəbindən IP ünvanı dedikdə adətən hələ də IPv4 tərəfindən müəyyən edilmiş ünvanlar nəzərdə tutulur. IPv4 və IPv6 arasındakı versiya ardıcıllığındakı boşluq 1979-cu ildə eksperimental Internet Stream Protocol-a 5-ci versiyanın təyin edilməsi ilə nəticələndi, lakin bu protokol heç vaxt IPv5 adlandırılmadı.

v1-dən v9-a qədər olan digər versiyalar da təyin edilmişdi, lakin yalnız v4 və v6 geniş istifadə edilmişdi. v1 və v2 1974 və 1977-ci illərdə TCP protokolları üçün adlar idi, çünki o zaman ayrıca IP spesifikasiyası yox idi. v3 1978-ci ildə təyin edilib və v3.1 TCP-nin IP-dən ayrıldığı ilk versiyadır. v6 təklif olunan bir neçə versiyanın (v6 Sadə İnternet Protokolu, v7 TP/IX: Növbəti İnternet, v8 PIP — P İnternet Protokolu və v9 TUBA — Böyük Ünvanlı Tcp və Udp) sintezidir.

Həmçinin bax

• IP version 4
• IP version 6
• Domen