Baş Göynük

Baş Göynük
	Kənd
Baş Göynük
	41°19′37″ şm. e. 47°07′04″ ş. u.HGYO
Ölkə	Azərbaycan
Rayon	Şəki rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü	858 m
Saat qurşağı	UTC 04:00;
Əhalisi
Əhalisi	13260 (2009) nəfər
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi	AZ5514
	Xəritəni göstər/gizlə Baş Göynük

Baş Göynük — Azərbaycan Respublikasının Şəki rayonunun eyniadlı inzibati ərazi dairəsində kənd.^[2] Şəki rayonunun ən böyük yaşayış məntəqəsidir.

Tarixi

Şin çayının (Əyri-çayın qolu) sol sahilində, Qoçumırıq silsiləsinin Şimal qərb ətəyindədir. Toponim cox vaxt Köynük variantında da işlənir. XIX əsrin əvvəllərində Göynük adlı kənddən bir qrup ailə ayrılaraq 10 km. Aşağıda düzənlik sahədə yeni məntəqə (Aşağı Göynük) yaratdıqdan sonra toponimin əvvəlinə baş sözü əlavə edilmişdır. Ehtimal edilir ki, Göynük yaşayış məntəqəsini orta əsrlərdə Kiçik Asiyada adı çəkilən Göynük mahalından və ya eyniadlı qaladan gəlmiş ailələr salmışlar. Oykonim "yuxarıda yerləşən Göynük kəndi" deməkdir. Göynük/göyrük Azərbaycan toponimiyasında "yaşıl sahə, otlu sahə" mənasını ifadə edir. Köynük variantı isə "kənd, el, məskun yer" mənasını bildirir^[3].

Coğrafiyası və iqlimi

Baş Göynük kəndi Şəki rayonunun şimal-qərb hissəsində yerləşir. Kənd Böyük Qafqaz dağlarının ətəyində yerləşdiyi üçün sərt qışı və mülayim isti yayı ilə fərqlənir. Azərbaycanın ən çox selli çaylarından biri olan Şin çayı da bu kəndin ərazisindən keçir. Bu çayın uzunluğu 36 km-dir.

Əhalisi

•Böyük Qafqaz dağlarının ətəklərində yerləşən Baş Göynük kəndi əhali sarıdan monoetnik quruluşa sahibdir. Belə ki, kənd camaatının mütləq əksəriyyəti müxtəlif Oğuz tayfalarından ibarət etnik Azərbaycan Türkləridir. Baş Göynük kəndinin ərazisi Azərbaycan tarixindəki ən qədim Türk-Oğuz məskənlərindən biridir.^[4]^[5]^[6]^[7]

•2009-cu il siyahıya alınmasında əhalinin sayı 13260 nəfər təşkil edib.

•2024-cü ilə olan qeyri-rəsmi məlumatlara görə Baş Göynük kəndində 20.000 nəfərədək insan yaşayır.^[8]

Görkəmli şəxsiyyətləri

İbrahim Məmmədov — kimya elmləri doktoru, professor;
Rafiq Səmədov — professor, alim;
Gülarə Köylü qızı (Qədirbəyova) — XX əsrin əvvəllərində nəşr olunan "Şərq qadını" jurnalının ilk redaktoru, məşhur maarifpərvər, ictimai xadim;
Yaqub Mahmudov — sabiq millət vəkili, AMEA-nın Tarix İnstitutunun sabiq direktoru, AMEA-nın həqiqi üzvü, tarix elmləri doktoru, professor;
Qərib Calalov — AMEA-nın müxbir üzvü, texnika elmləri doktoru, professor;
Fərman İsmayılov — fəlsəfə elmləri doktoru, professor;
Musa İslamov — filologiya elmləri doktoru, professor;
Ziya Hacızadə — geologiya-mineralogiya elmləri namizədi;
Baba Babazadə — ədəbiyyatşünas;
Abid Şərifov — Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin sabiq müavini.

İqtisadiyyatı

Kənd əhalisinin böyük əksəriyyəti kənd təsərrüfatı ilə məşğul olur. Maldarlıq və əkinçiliyin yaxşı inkişaf etməsinə baxmayaraq yararlı torpaq sahələrinin kənddən uzaqda olması (10–15 km) maddi və vaxt itkisinə yol açır. Sovet İttifaqı dövründə Baş Göynük əsasən tütünçülük və baramaçılıq üzrə ixtisaslaşmış təsərrüfata malik idi və Şəki rayonunda bu sahələr üzrə əsas yeri tuturdu.

Meyvəçilik təsərrüfatda kiçik paya malik olsa da, qoz və fındıq bağları əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf etmişdir. Kəndin meşələri cır meyvə ağacları ilə zəngindir.

Kəndin böyük turizm potensialı vardır. Yaşıl meşələr, uca dağlar, çaylar, bulaqlar, mülayim iqlim və s. turizm üçün böyük imkanlar açır.

Din

Kənddə Baş Göynük kənd məscidi dini icması fəaliyyət göstərir^[9].

İstinadlar

↑ Azərpoçt. "İndekslər" (az.). www.azerpost.az. 2016-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-09-29.
↑ Baş Göynük // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. 114. ISBN 978-9952-34-155-3.
↑ https://www.semanticscholar.org/paper/Biləcik-və-Göynük:-Oğuz-türklərinin-ən-qədim-yurd-Ağasiyev/68b60b0dbd4e27a2467633a927af5b13668b5e29 (#bare_url_missing_title).
↑ https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/970374 (#bare_url_missing_title). 2022-12-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-12.
↑ (PDF) http://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423931472.pdf (#bare_url_missing_title).
↑ "Göynük üsyanı və unudulmuş Anadolu qəhrəmanı". Milli.Az (az.). 2011-12-03. 2016-11-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-12.
↑ Mənbə göstərin.
↑ MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR - 2016-cı ildə qeydiyyatdan keçənlər Arxivləşdirilib 2019-12-21 at the Wayback Machine. scwra.gov.az (az.)

[1] Azərpoçt. "İndekslər" (az.). www.azerpost.az. 2016-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.

[2] Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-09-29.

[3] Baş Göynük // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. 114. ISBN 978-9952-34-155-3.

[4] ttps://www.semanticscholar.org/paper/Biləcik-və-Göynük:-Oğuz-türklərinin-ən-qədim-yurd-Ağasiyev/68b60b0dbd4e27a2467633a927af5b13668b5e29 (#bare_url_missing_title).

[5] ttps://dergipark.org.tr/en/download/article-file/970374 (#bare_url_missing_title). 2022-12-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-12.

[6] (PDF) http://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423931472.pdf (#bare_url_missing_title).

[7] "Göynük üsyanı və unudulmuş Anadolu qəhrəmanı". Milli.Az (az.). 2011-12-03. 2016-11-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-12.

[8] Mənbə göstərin.

[9] MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR - 2016-cı ildə qeydiyyatdan keçənlər Arxivləşdirilib 2019-12-21 at the Wayback Machine. scwra.gov.az (az.)

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Baş Göynük
Kənd

41°19′37″ şm. e. 47°07′04″ ş. u.^HGYO
Ölkə	Azərbaycan
Rayon	Şəki rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü	858 m
Saat qurşağı	UTC 04:00
Əhalisi
Əhalisi	13260 (2009) nəfər
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi	AZ5514^[1]
Xəritəni göstər/gizlə Baş Göynük