Əhali sıxlığına görə ölkələrin siyahısı

Əhalinin dinamikası onun təbii artımını, doğum və ölüm göstəricilərinin fərqini müəyyən edir. Cəmiyyətin uzunmüddətli tarixi inkişafı əhalinin çox zəif artımı ilə xarakterizə olunur ki, bu da məhsuldar qüvvələrin inkişaf səviyyəsi ilə izah olunur. Demoqraflar əhalinin artım templərinin dəyişməsini 4 mərhələyə ayırırlar. Birinci mərhələ üçün yüksək doğum və nisbətən aşağı ölüm səciyyəvidir. Təbii artım bu mərhələdə kifayət qədər yüksəkdir. Bəzən bu mərhələni demoqrafik inqilab adlandırırlar. İnkişafda olan ölkələrin çoxunda vəziyyət demoqrafik keçidin bu mərhələsinə uyğun gəlir. Məhz bu demoqrafik partlayış adlanır. Bu ölkələrdə hər qadına 3–4 uşaq düşür.

2018-cı ilin ölkələr üzrə əhali sıxlığı (hər km² adambaşı) göstəriciləri

İkinci mərhələ çoxuşaqlı ailələrdən az uşaqlı ailələrə keçid kimi səciyyələndirilir. Burada ölüm göstəriciləri də azalır. Ancaq doğumun sürətlə azalması təbii artımın aşağı düşməsinə gətirib çıxarır. Son dövrlər bir çox Şərqi Avropa və MDB dövlətlərində əhalinin artım tempi aşağı düşmüş və hətta əhali sayının azalması müşahidə olunmaqdadır.

Üçüncü mərhələ üçün ölümün yüksəlməsi və doğumun tempinin azalması səciyyəvidir. Bu mərhələdə təbii artımın zəifləməsi nəzərə çarpacaq dərəcədədədir. Bu mərhələdə bəzi ölkələr demoqrafik siyasət həyata keçirmişlər. Ancaq bəzi ölkələrdə bu siyasət hələ də öz nəticəsini verməmişdir.

Dördüncü mərhələdə doğum və ölüm göstəriciləri bir–birinə yaxınlaşır, əhalinin yüksək artım tempi aşağı düşür. Bu dövrü dünyanın ayrı-ayrı regionları müxtəlif cür keçirmişlər.

Sosioloqlar belə müəyyən etmişlər ki, insan bioloji varlıq kimi 100–140 il yaşaya bilər. Ancaq faktiki olaraq müxtəlif sosial-iqtisadi və ekoloji amillərin təsiri nəticəsində insan bu yaşdan çox az yaşayır. Ancaq son dövrlər insan ömrünün uzanması müşahidə olunur. Belə ki, 1950-ci ildə dünyada insanların orta ömür müddəti 50 il idisə, 2004-cü ilin statistikasına əsasən 66,7 il müəyyən olunmuşdur. Dünya əhalisinin orta ömür müddəti artsa da, ümumilikdə regionlar üzrə fərq çox böyükdür. Önəmli fərq isə inkişaf etmiş və zəif inkişaf etmiş ölkələr arasında qeydə alınmışdır — 28 yaş. Qadın və kişilərin orta ömür müddəti arasında da nəzərəçarpacaq fərq vərdır. Belə ki, doğulan zaman oğlan uşaqları qız uşaqlarında çox olsa da (100 qıza 104–107 oğlan) 15 yaşdan sonra onlar arasındakı fərq bərabərləşməyə başlayır, sonrakı yaş strukturunda da qadınların sayı üstünkük təşkil edir. Buna bir çox amillər təsir göstərir. Hazırda Nepaldan başqa bütün ölkələrdə qadınlar kişilərdən çox yaşayır.

Dünya əhalisinin etnik tərkibi uzun sürən tarixi prosesin nəticəsidir. Əhali etnik birliklərdən (tayfa, qohum tayfa, xalq və millətlərdən) ibarətdirlər. Tarixi dövr ərzində bir sıra xalqlar tarix səhnəsindən silinmiş (finikiyalılar, karfagenlilər), bəzilərinin minilliklərlə tarixi var (misir, yunan, çin), bəziləri isə bu yaxınlarda formalaşmışlar (ingilislər XVI, ruslar XVII–XVIII, almanlar XIX əsr). Etnik birliyin əsas əlamətləri dil, ərazi, mədəniyyət, etnik şüurun ümumiliyidir. Yer kürəsində 3–4 min xalq var, bunlardan çoxu azsaylıdır. Sayı 100 mln nəfərdən çox olan xalqlar (çin, hind, ərəb, türk, rus, benqal, yapon) dünya əhalisinin 65%-ni təşkil edir.

Aşağıda əhali sıxlığına görə azalan xətt üzrə dövlətlərin cədvəli verilmişdir.

Yer	Dövlət	Ərazi  km²-lə	Əhali	Əhali km² görə
1	Monako	2	34.000	17.000
2	Sinqapur	693	4.701.069	6.783
3	Vatikan	0,44	829	1.884
4	Maldiv adaları	298	395.650	1.328
5	Malta	316	406.771	1.287
6	Bəhreyn	665	738.004	1.110
7	Banqladeş	143.998	156.118.464	1.084
8	Barbados	431	285.653	663
9	Çin Respublikası	35.980	23.024.956	640
10	Mavriki	2.040	1.294.104	634
11	San-Marino	61	31.477	516
12	Cənubi Koreya	98.480	48.636.068	494
13	Nauru	21	9.267	441
14	Ruanda	26.338	11.055.976	420
15	Niderland	41.526	16.783.092	404
16	Tuvalu	26	10.472	403
17	Livan	10.400	4.125.247	397
18	Marşall adaları	181	65.859	364
19	Hindistan	3.287.590	1.173.108.018	357
20	Komor adaları	2.170	773.407	356
21	İsrail	20.770	7.353.985	354
22	Burundi	27.830	9.863.117	354
23	Haiti	27.750	9.719.932	350
24	Belçika	30.528	10.423.493	341
25	Yaponiya	377.835	126.804.433	336
26	Filippin	300.000	99.900.177	333
27	Şri-Lanka	65.610	21.513.990	328
28	Qrenada	344	107.818	313
29	Salvador	21.040	6.052.064	288
30	Vyetnam	329.560	89.571.130	272
31	Sent-Vinsent və Qrenadin	389	104.217	268
32	Sent-Lüsiya	616	160.922	261
33	Yamayka	10.991	2.847.232	259
34	Böyük Britaniya	244.820	62.348.447	255
35	Trinidad və Tobaqo	5.128	1.228.691	240
36	Almaniya	357.021	82.282.988	230
37	Pakistan	803.940	184.404.791	229
38	Lixtenşteyn	160	35.002	219
39	Nepal	140.800	28.951.852	206
40	Dominikan Respublikası	48.730	9.823.821	202
41	Antiqua və Barbuda	443	86.754	196
42	Seyşel adaları	455	88.340	194
43	İtaliya	301.230	58.090.681	193
44	Lüksemburq	2.586	497.538	192
45	Sent-Kits və Nevis	261	49.898	191
46	KXDR	120.540	22.757.275	189
47	İsveçrə	41.290	7.623.438	185
48	Andorra	468	84.525	181
49	San-Tome və Prinsipi	1.001	175.808	176
50	Nigeriya	923.768	152.217.341	165
51	Tonqa	748	122.580	164
52	Qambiya	11.300	1.824.158	161
53	Küveyt	17.820	2.789.132	157
54	Mikroneziya	702	107.154	153
55	Uqanda	236.040	33.398.682	141
56	ÇXR	9.596.960	1.330.141.295	139
57	Tailand	514.000	67.089.500	131
58	Malavi	118.480	15.447.500	130
59	Çexiya	78.866	10.201.707	129
60	Moldova	33.843	4.317.483	128
61	Danimarka	43.094	5.515.575	128
62	İndoneziya	1.919.440	242.968.342	127
63	Kabo-Verde	4.033	508.659	126
64	Qvatemala	108.890	13.550.440	124
65	Kiribati	811	99.482	123
66	Polşa	312.685	38.463.689	123
67	Suriya	185.180	22.198.110	120
68	Kipr	9.251	1.102.677	119
69	Fransa	547.030	64.768.389	118
70	Portuqaliya	92.391	10.735.765	116
71	Toqo	56.785	6.587.239	116
72	Slovakiya	48.845	5.470.306	112
73	Macarıstan	93.030	9.992.339	107
74	Albaniya	28.748	2.986.952	104
75	Kuba	110.860	11.477.459	104
76	Qana	239.460	24.339.838	102
77	Ermənistan	29.743	2.951.000	100
78	Türkiyə	783.356	84,020,230	107
79	Sloveniya	20.273	2.003.136	99
80	Avstriya	83.870	8.214.160	98
81	Dominika	754	72.813	97
82	Azərbaycan	86.600	10.173.200	117
83	Serbiya	77.474	7.344.847	95
84	Rumıniya	237.500	21.959.278	92
85	İspaniya	504.782	46.505.963	92
86	Bosniya və Herseqovina	51.129	4.621.598	90
87	Kosta-Rika	51.100	4.516.220	88
88	Malayziya	329.750	28.274.729	86
89	Şimali Makedoniya	25.713	2.072.086	81
90	Yunanıstan	131.940	10.749.943	81
91	Misir	1.001.450	80.471.869	80
92	Kamboca	181.040	14.453.680	80
93	Benin	112.620	9.056.010	80
94	Efiopiya	1.104.300	88.013.491	80
95	Xorvatiya	56.542	4.486.881	79
96	Myanma	676.578	53.414.374	79
97	Esvatini	17.363	1.354.051	78
98	Şərqi Timor	15.007	1.154.625	77
99	Ukrayna	603.550	45.415.596	75
100	Qətər	11.437	840.926	74
101	Syerra-Leone	71.740	5.245.695	73
102	Mərakeş	446.550	31.627.428	71
103	Honduras	112.090	7.989.415	71
104	İordaniya	92.300	6.407.085	69
105	Keniya	582.650	40.046.566	69
106	Bruney	5.770	395.027	68
107	İraq	437.072	29.671.605	68
108	Gürcüstan	69.700	4.600.825	66
109	İrlandiya	70.280	4.622.917	66
110	Tunis	163.610	10.589.025	65
111	Samoa	2.944	192.001	65
112	Kot-d'İvuar	322.460	21.058.798	65
113	Bolqarıstan	110.910	7.148.785	64
114	Lesoto	30.355	1.919.552	63
115	Seneqal	196.190	12.323.252	63
116	Özbəkistan	447.400	27.865.738	62
117	BƏƏ	83.600	4.975.593	60
118	Burkina-Faso	274.200	16.241.811	59
119	Meksika	1.972.550	112.468.855	57
120	Litva	65.200	3.545.319	54
121	Tacikistan	143.100	7.487.489	52
122	Ekvador	283.560	14.790.608	52
123	Monteneqro	13.812	666.730	48
124	Fici	18.270	875.983	48
125	Eritreya	121.320	5.792.984	48
126	İran	1.648.195	76.923.300	47
127	Belarus	207.600	9.612.632	46
128	Nikaraqua	129.494	5.995.928	46
129	Əfqanıstan	647.500	29.121.286	45
130	Palau	459	20.879	45
131	Yəmən	527.970	23.495.361	45
132	Tanzaniya	945.087	41.892.895	44
133	Panama	78.200	3.410.676	44
134	Qvineya-Bisau	36.120	1.565.126	43
135	Qvineya	245.857	10.324.025	42
136	Kamerun	475.440	19.294.149	41
137	CAR	1.219.912	49.109.107	40
138	Kolumbiya	1.138.910	44.205.293	39
139	Madaqaskar	587.040	21.281.844	36
140	Latviya	65.200	2.217.969	34
141	Liberiya	111.370	3.685.076	33
142	ABŞ	9.826.675	310.232.863	32
143	Cibuti	23.200	740.528	32
144	KDR	2.345.410	70.916.439	30
145	Zimbabve	390.580	11.651.858	29,8
146	Venesuela	912.050	27.223.228	29,8
147	Estoniya	45.226	1.291.170	28,5
148	Qırğızıstan	198.500	5.508.626	27,8
149	Mozambik	801.590	22.061.451	27,5
150	Laos	236.800	6.368.162	26,9
151	Braziliya	8.511.965	201.103.330	23,6
152	Peru	1.285.220	29.907.003	23,3
153	Ekvatorial Qvineya	28.051	650.702	23,2
154	Baham adaları	13.940	310.426	22,2
155	Çili	756.950	16.746.491	22,1
156	İsveç	449.964	9.074.055	20,1
157	Uruqvay	176.220	3.510.386	19,9
158	Solomon adaları	28.450	559.198	19,7
159	Vanuatu	12.200	221.552	18,2
160	Butan	38.394	699.847	18,2
161	Zambiya	752.614	13.460.305	17,9
162	Sudan	1.886.068	22.633.510	16,4
163	Somali	637.657	10.112.453	15,9
164	Yeni Zelandiya	268.680	4.252.277	15,8
165	Paraqvay	406.750	6.375.830	15,7
166	Finlandiya	338.145	5.255.068	15,5
167	Argentina	2.766.890	41.343.201	14,9
168	Əlcəzair	2.381.740	34.586.184	14,5
169	Norveç	323.802	4.676.305	14,4
170	Beliz	22.966	314.522	13,7
171	Papua-Yeni Qvineya	462.840	6.064.515	13,1
172	Cənubi Sudan	619.745	8.260.490	13,3
173	Niger	1.267.000	15.878.271	12,5
174	Konqo Respublikası	342.000	4.125.916	12,1
175	Səudiyyə Ərəbistanı	2.149.690	25.731.776	12,0
176	Mali	1.240.192	13.796.354	11,1
177	Anqola	1.246.700	13.068.161	10,5
178	Türkmənistan	488.100	4.940.916	10,1
179	Oman	309.500	2.967.717	9,6
180	Boliviya	1.098.580	9.947.418	9,1
181	Rusiya	17.075.200	143.030.106	8,4
182	Çad	1.284.000	10.543.464	8,2
183	MAR	622.984	4.844.927	7,8
184	Qabon	267.667	1.545.255	5,8
185	Qazaxıstan	2.724.900	15.460.484	5,7
186	Liviya	1.759.540	6.461.454	3,7
187	Qayana	214.970	748.486	3,5
188	Kanada	9.984.670	33.759.742	3,4
189	Botsvana	600.370	2.029.307	3,4
190	Mavritaniya	1.030.700	3.205.060	3,1
191	İslandiya	103.000	308.910	3,0
192	Surinam	163.270	486.618	3,0
193	Avstraliya	7.686.850	21.515.754	2,8
194	Namibiya	825.418	2.128.471	2,6
195	Monqolustan	1.564.116	3.086.918	2,0
	Yer (Qrenlandiya və Antarktidasız)	132 774 000	6 768 123 509	51,0

Xarici keçidlər

• CIA — The World Factbook 2010 Arxivləşdirilib 2011-09-27 at the Wayback Machine

Həmçinin bax

• Ölkə və ərazilərin əlifba siyahısı
• Dövlətlərin siyahısı
• Danışanların sayına görə dillərin siyahısı
• İnternet istifadəçilərinin sayına görə ölkələrin siyahısı