Salobreña

Salobreña
Alministración
País	España
Autonomía	Andalucía
Provincia	provincia de Granada
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Nome oficial	Salobreña (es)
Códigu postal	18680
Xeografía
Coordenaes	36°44′48″N 3°35′13″W / 36.746666666667°N 3.5869444444444°O
	Salobreña Salobreña (España)
Superficie	34.91 km²
Altitú	95 m
Llenda con	Almuñécar, Ítrabo, Molvízar, Los Guájares, Vélez de Benaudalla y Motril
Demografía
Población	12 562 hab. (2023); - 6161 homes (2019); - 6220 muyeres (2019)
Porcentaxe	0% de provincia de Granada
Densidá	359,84 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC 01:00
Llocalidaes hermaniaes	Tolfa (es) y Péronne
	ayto-salobrena.es

Salobreña ye una llocalidá y conceyu español asitiáu na parte centro-oeste de la contorna de la Mariña Granadina o Mariña Tropical, na provincia de Granada, comunidá autónoma d'Andalucía. A veres del mar Mediterraneu, Salobreña llenda colos conceyos de Motril, Vélez de Benaudalla, Los Guájares, Molvízar, Ítrabo y Almuñécar.

El conceyu salobreñero entiende los nucleos de población de Salobreña —enclaváu nuna roca coronada por un castiellu árabe—, Lobres, Sablera Salobreña, Caleta-La Guardia, Monte Almendros, Alfa Mar, Costa Aguilera y El Pargo. Nel so términu municipal desagua'l ríu Guadalfeo.

Historia

La historia de Salobreña se documenta dende la dómina neolítica, con numberosos afayos arqueolóxicos.

Nesta dómina, nun esistía l'actual vega, sinón una badea na que'l cuetu onde anguaño s'asitia Salobreña yera una islla. Apurrir realizaos pol ríu Guadalfeo, fixeron sumir adulces la badea, y que esta se convirtiera nuna fértil vega mientres les dómines del Cobre y Bronce. La islla de Salobreña xunir a tierra firme, pero inda'l Peñón salobreñero yera un castru. Estos proceso erosivos siguieron el so cursu en dómines socesives, pero ye na Edá Moderna y cola deforestación de los montes circundantes, la que faen l'actual vega de Salobreña y Motril. La creciente necesidá de combustible p'alimentar los distintos inxenios azucreros de la zona son la causa d'esta deforestación.

Nel tercer mileniu edC apaecen los primeres asentamientos estables nos distintos puexos de la zona, dedicándose principalmente a l'agricultura y a la ganadería. Estos asentamientos tienen continuidá en dómines socesives.

La etimoloxía del términu paez venir de les llingües indoeuropees meridionales identificaes por Villar. En concretu, propónse'l raigañu Sel 'corriente d'agua' y -amsina o -ansina del raigañu indoeuropéu *m°bhi 'alredor de' , usáu n'antiguu irlandés col significáu de corralada.

Los fenicios lleguen a esta zona nel sieglu XIII e. C. fundando l'antigua "Selambina". Esta cai nel sieglu VI e. C. en manes de los cartaxineses, pasando a depender de "Gadir" (actual Cádiz).

La posición estratéxica de Salobreña, fai que la conquista polos romanos sía bastante temprana, (sieglu II e. C.). Son numberosos los restos d'esta dómina atopaos en distintos llugares de la zona. Mientres tola ocupación romana, esisten munchos asentamientos na zona, dedicándose al cultivu de la vide y la olivar, a la pesca y al salazón. Nesta dómina, Salobreña ye conocíu como "Segalvina", y como tal consta nes actes del Conceyu d'Ilíberis.

Nel añu 711, asocede la invasión musulmana de la península Ibérica. Salobreña pasa a ser una alquería, con una notable importancia dientro del territoriu costeru d'Elvira. El nome que recibe en llingua árabe ye'l de Shalubānya, pronunciáu tamién Shalubīnya (del que procede'l nome actual) por cuenta de la imala, una traza peculiar de pronunciación presente nel árabe andalusí. Nesta dómina'l cultivu principal de la vega yera la caña d'azucre y les llegumes.

El fin de la dómina musulmana tuvo llugar nel añu 1489, con Francisco Ramírez de Madrid, anque inda en 1490 tuvo llugar una sulevación a favor de Boabdil, lo cual causó que Salobreña quedara ocupada por castellanos, y que a los musulmanes apostrar a les alquerías circundantes. La sulevación de los moriscos estendióse tamién a Salobreña. Esta sulevación dio llugar a la intervención del Marqués de Mondéjar en 1569 pa la so estinción.

La situación estratéxica de Salobreña ye perimportante, polo que'l castiellu ye calteníu como fortaleza militar. El castiellu allugó un palaciu na dómina Nazarí, y amás foi prisión de más d'un monarca: Yusuf III, Muhammed VIII "el Pequeñu", Muhammed IX "el Zurdu", Abu Nasr Sad y Muley Hacén.

Francisco Ramírez de Madrid foi nomáu alcaide del castiellu polos Reis Católicos en pagu pola conquista del llugar. El castiellu caltuvo la so importancia militar hasta'l sieglu XVIII, polo que se llevaron a cabu importantes obres de reforma.

El cultivu de la caña d'azucre siguió, y ye nos sieglos XVII y XVIII cuando esperimenta un paulatín descensu a favor del algodón.

Mientres la Guerra de la Independencia, Salobreña se alía coles partíes de la mariña contra les tropes franceses.

Casi terminada la Guerra de la Independencia, en mayu de 1814, l'entós Alcalde Mayor de la Villa, Salvador Martín Arnedo o Martín de Molina, dio en la quema pública na plaza del cabildru del exemplar de la Constitución de 1812 d'alcuerdu a los designios de Fernandu VII.

Ye nel sieglu XIX cuando resurde'l cultivu de la caña d'azucre, y empléguense téuniques importaes dende Cuba pa la industria azucrero. Estes téuniques basar nel emplegu del vapor como fuercia motriz y pal llogru d'un productu más refináu. Nel sieglu XX, y col resurdimientu de la industria azucrero, ye cuando s'amplía'l perímetru de la villa, y báltense les antigües muralles. A partir de los años sesenta, empieza la repercusión turística na zona, y Salobreña espandir cola construcción de zones residenciales y de veranéu. Remata la espansión urbanística cola programación de la construcción d'hoteles na Sablera de la Cagadilla, onde s'allugaba la Torre de Cabu Guilla o Cabu Guillana, del que'l so nome presumiblemente procede la so actual denominación.

Economía

El turismu ye la fonte principal de la so economía, con dellos hoteles y zones residenciales na sablera y nel monte. En 2016 empezaron les obres pa la construcción nuevos hoteles na zona conocida como'l peñón, fechu que pretende dar un nuevu impulsu a la economía del conceyu.

Otra actividá económica importante ye l'agricultura, na que destaca'l cultivu de frutes subtropicales como la chirimoya, l'aguacate, el mangu, etcétera. A partir del añu 2006 puede dase por sumíu'l cultivu de la caña d'azucre, que se venía cultivando na zona nos postreros 1.000 años, dende los árabes y de les cualos namái queden restos de plantíos privaos na vega pa usu domésticu. Tamién se cultiven hortolices, frutos d'ivernaderu y flores de temporada. Cuntaba tamién con una fábrica d'azucre y aguardientes de caña.

Clima

Cunta con un clima mediterraneu con temperatures bastante benignes tantu pel branu como pel hibiernu. La media térmica añal ye de 17 °C, siendo pel branu de 24 °C y pel hibiernu de 12 °C. La pluviosidá añal ye d'unos 500 mm/añu.

La cercanía del mar, fai que les serondes sían más calorosos que les primaveres y polo xeneral, fai que l'amplitú térmica nun sía elevada.

Fiestes

Destacaes son les celebraes n'honor de la patrona, Nuesa Señora del Rosario, cada 7 d'ochobre y qu'inclúi una romería denomada "Del Sur" , que gocia de gran popularidá na provincia.

En redol al 24 de xunu (San Juan) celébrase una feria n'honor a San Juan Bautista. Pol so calter pintorescu tamién se destacar la Selmana Santa. Del martes al vienres Santu procesionan diverses cofraderíes, ente les que destaca la Procesión de la Soledá -el Vienres Santu-, onde cientos de muyeres vistíes de rigorosu llutu y en silenciu acompañen a María Santísima na so Soledá, pa poner el broche d'oru a los desfiles de la selmana mayor del conceyu.

Nos anexos de Lobres, La Caleta y La Guardia tamién son significatives les fiestes n'honor a los sos respeutivos patrones o patrones. Nel casu de Lobres hai que citar les fiestes patronales de San Antonio que se celebren el 13 de xunu, La Caleta y La Guardia comparten fiestes patronales que son n'honor de la Virxe del Carmen que se celebren el 16 de xunetu.

Como interés hai que dicir qu'en Lobres celébrase la fiesta más antigua conocida del términu municipal de Salobreña, ésta ye la fiesta de la Candelaria que tien llugar el 2 de febreru.

Centros Educativos

Educación Primaria:

CEIP Federico Mayor Zaragoza allugáu na Avenida Motril, 2.
CEIP Segalvina allugáu na avenida Nicaragua e/n.
Colegio San Juan d'Ávila (alcordáu) allugáu na Plaza Juan Camacho e/n

Educación Secundaria:

IES Nazarí allugáu na Avenida Nicaragua e/n.
IES Mediterraneu allugáu na Avenida Motril e/n.

Monumentos

Castiellu de Salobreña.
Ilesia Parroquial de La nuesa Señora del Rosario.
Templu de San Juan Bautista.
Capiya de San Luis.
Muséu Arqueolóxicu Municipal.
Bóveda medieval
La Santa Cruz, enclavada nel populosu barriu de La Llomba y la Cruz de la Caleta, asitiada no más alto del parque de la barriada de la Caleta.
El paséu de les Flores.

Sitios d'interés

Mirador del Paséu de les Flores
Mirador Fuexu de la Frascunda
La Bóveda *

Pasio del Gambullón

Peñón de Salobreña
Sablera del Caletón
Panorámiques del Monte de los Almendros
Barriu de la Llomba *

La Casa Colorada. Caserón señorial. Edificiu que formó parte de la sumida azucrera de San Francisco.

Fundación Martín Recuerda

Dende'l mes de febreru de 2009 ta constituyida la Fundación José Martín Recuerda, encargada de sopelexar la obra del dramaturgu granadín que finó en xunu de 2007 nel Hospital Santa Ana de Motril, procedente n'ambulancia de la Villa de Salobreña onde pasó los sos últimos años de vida.