Novial

Novial novial
Faláu en	desconocíu
Falantes	desconocíu
Familia	Llingua artificial
Alfabetu	Alfabetu llatín
Estatus oficial
Oficial en	Nengún país
Reguláu por	Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1	`nengún`
ISO 639-2	`art`
ISO 639-3	`nov`

El novial ye un Idioma artificial creáu pol destacáu llingüista danés Otto Jespersen col fin de facilitar la comunicación ente los pueblos. La pallabra novial provién de la combinación del prefixu nov (nuevu) y les iniciales del términu International Auxiliary Language (n'asturianu: llingua auxiliar internacional; poro, novial significa nueva llingua auxiliar internacional). Jespersen, quien primeramente participara nel diseñu del idioma ido como sustitución del esperantu, diseñó'l novial a partir de vocablos de llingües romances y xermániques y una gramática bien similar a la del idioma inglés y llingües xermániques.

Historia

L'idioma novial espublizóse nel llibru An International Language, que foi publicáu por Jespersen en 1928. Darréu introduciéronse delles reformes nel so primer diccionariu, Novial Lexike, que se publicóse en 1930. Darréu Jespersen introdució cambeos en 1934 estremando ente un novial fonéticu (versiones de 1928 y 1930) y unu ortográficu. Esti postreru incorpora les lletres Ç, S y Z pero que crearon problemes na escritura que siguía un principiu fonéticu, amás de cambeos nes terminaciones (afixos) que producen discrepancies morfolóxiques importantes.

En 1934 l'antigua revista n'ido Mondo editada n'Estocolmu camuda'l so nome a Novialistes y sirve como órganu de discutiniu y espardimientu del nuevu idioma, cerrándose en 1939. Tres la muerte de Jespersen en 1943 l'idioma dexó de llograr adeptos y quedó nel olvidu hasta la década de los 1990 cuando gracies a Internet ganó nuevos adeptos. Apocayá una nueva versión de la llingua foi popularizada na rede sol nome de novial 98.

Alfabetu y pronunciación

El novial (según les versiones de 1928 y 1930 que son les aceptaes mayoritariamente como la norma) usa l'alfabetu romanu con ciertos cambeos p'afaela fonéticamente. Ta compuestu por 26 lletres (21 consonantes y 5 vocales). Estrema trés dígrafos que son: Ch, Sh y Qu. Esta postrera en cuenta de la Q. Pa Ch y Sh, nel casu de la escritura, dambes son válides si nun se conoz o alcuerda de la lletra exacta. La C y Z úsense única y puramente en nomes estranxeros.

lletra	AFI
A a	[a]
B b	[b]
C c	Solu en nomes estranxeros [sʃ] o [k]
Ch ch	[ʧ] o [ʃ]
D d	[d]
E e	[e] o [ɛ]
F f	[f]

lletra	AFI
G g	[ɡ]
H h	[h]
I i	[i]
J j	[ʤ] o [ʒ]
K k	[k]
L l	[l]
M m	[m]

lletra	AFI
N n	[n]
O o	[o] o ɒ
P p	[p]
Qu qu	[kw] o [kv] o [ku]
R r	[r] o [ɹ]
S s	[s] o [z]
Sh sh	[ʃ] o [ʧ]

lletra	AFI
T t	[t]
U u	[u]
V v	[v]
W w	[w] o [o] o [v]
X x	[ks] o [gz]
Y	[j]
Z z	Solo en nomes estranxeros [z] o [s]

Ver tamién

Referencies

Bibliografía

Auerbach, Siegfried. 1930. Pri nommediati derivatione in li internacional lingues en A Grammatical Miscellany to Otto Jespersen (on his seventiehn birthday) Levin Munksgaard (Copenhaguen) / George Allen and Unwin (London).
*Jacob, Henry. 1943. Otto Jespersen. His Work for an International Auxiliary Language. International Language (Ido) Society of Great Britain. [1] (n'inglés)
Jacob, Henry. 1947. Chapter IV Novial (1928) by Otto Jespersen en A Planned Auxiliary Language. [2] (n'inglés)
Jespersen, Otto. 1928. An International Language. Allen and Unwin, London. [3] (n'inglés)
Jespersen, Otto. 1930. Novial Lexique. Carl Winter's. Heidelberg. [4] (n'inglés)
Jespersen, Otto. 1934. Plubonisat novial, en Novialiste Nᵘ1. [5] (en novial)
Jespersen, Otto. 1937. Pri reformes in novial, en Novialiste Nᵘ18 avientu de 1937. [6] (en novial)

Enllaces esternos

Consulta la edición de Wikipedia en novial.
An International Language Otto Jespersen (1928) (n'inglés)
Novial Lexike (n'inglés), (en francés) y (n'alemán)
Novial Wiki Book (n'inglés)
Novial 98 (n'inglés)
Fundatione de Noviala (en novial)
Bruce R. Glison's Novial Page (n'inglés)
Novial Discussion Group: Foru de discutiniu sobre'l Novial