Saltar al conteníu

Gustavo Bueno

De Wikipedia
Gustavo Bueno
Vida
Nacimientu Santo Domingo de la Calzada1 de setiembre de 1924[1]
Nacionalidá España
Llingua materna castellanu
Muerte Niembru7 d'agostu de 2016[1] (91 años)
Estudios
Estudios Universidá de La Rioxa
Universidá de Zaragoza
Universidá de Madrid
Direutor de tesis Santiago Montero Díaz
Llingües falaes castellanu[2]
Oficiu filósofu, profesor universitariuprofesor d'enseñanza secundaria
Emplegadores IES Lucía de Medrano (es) Traducir  (1949 –  1960)
Universidá d'Uviéu  (1960 –  1998)
Trabayos destacaos España frente a Europa (es) Traducir
Creencies
Relixón Ateísmo católico (es) Traducir[3]
Cambiar los datos en Wikidata

Gustavo Bueno Martínez (1 de setiembre de 1924Santo Domingo de la Calzada – 7 d'agostu de 2016Niembru) foi un filósofu español. Dende 1970 foi desarrollando un sistema que más tarde denominó «materialismu filosóficu». Ye consideráu ún de los mayores filósofos españoles del sieglu XX y entamos del XXI.

La so obra construyóse en constante intercambiu coles ciencies y la historia de la filosofía. Gustavo Bueno ye autor de numberosos llibros y artículos sobre ontoloxía , filosofía de la ciencia, historia de la filosofía, antropoloxía, filosofía de la relixón, filosofía política, ateísmu y televisión, ente otres temes. Amás, amosó dende la so mocedá un fondu interés poles cuestiones de Teoloxía, hasta'l puntu de que se dixo d'él que "conocía la Escolástica de memoria". Nos sos últimos años, amás d'escribir, grabó videos y audios con analises de numberoses cuestiones filosófiques. El so fíu mayor, Gustavo Fernando Bueno Sánchez, ye profesor de Filosofía.

N'España ye especialmente conocíu pola so participación n'alderiques públicos y la so apaición en programes de televisión como Gran Hermano. Dellos llibros suyos algamaron notable espardimientu, como Ensayos materialistes, El mitu de la izquierda, El mitu de la cultura o Telebasura y democracia. La so obra dio llugar a un bon númberu de tesis doctorales y artículos de siguidores y detractores, y en redol a ella publiquen les revistes El Basiliscu y El Catoblepas. La Escuela de Filosofía d'Uviéu axúntase davezu na Fundación Gustavo Bueno, asitiada na mesma ciudá. Dalgunos de los sos llibros traduciéronse al alemán, al inglés y al chinu.

Alumnu del nacionalsindicalista Santiago Montero Díaz, la so trayectoria ideolóxica llevólu a abrazar unu amiestu de autoritarismu de dereches y d'esquierdes mientres el tardofranquismu.

Biografía

[editar | editar la fonte]

Fíu del médicu Gustavo Bueno Arnedillo y de María Martínez Pérez,[4] ñació nel conceyu rioxanu de Santo Domingo de la Calzada, d'onde foi nomáu fíu predilectu en 1997.[5] Recibió una educación católica[6] y estudió nes universidaes de La Rioxa, Zaragoza y Madrid. Fixo la so tesis doctoral como becariu del CSIC a los venticinco años, en 1949, una cátedra d'Enseñanza Media. Coles mesmes, en 1949 empieza la so vida docente nel institutu Lucía de Medrano de Salamanca, onde va exercer hasta 1960.

Mientres la so formación como becariu nel Instituto Luis Vives de Madrid a la qu'aportó pola so amistá con Rafael Sánchez Mazas, Bueno foi aprendiz de los falanxistes Eugenio Frutos Cortés y Yela Utrilla , amás de los opusdeístes Raimundo Pániker y Rafael Gambra.[7]

En 1960 s'establez n'Asturies, onde exerz como caderalgu de Fundamentos de Filosofía y Historia de los Sistemes Filosóficos de la Universidá d'Uviéu hasta 1998. A partir d'esta fecha desarrolla'l so llabor na Fundación Gustavo Bueno, que tien la so sede n'Uviéu, ciudá qu'en 1995 reconociólu como fíu adoptivu.[8]

Miembru y patronu d'honor de la Fundación para la Defensa de la Nación Española (DENAES),[9][10] nun tuvo reparos en trazar un orixe de la nación española» nun pasáu alloñáu.[11]

  • El papel de la filosofía en el conjunto del saber (1970)
  • Etnología y utopía (1971)
  • Ensayos materialistas (1972)
  • Ensayo sobre las categorías de la economía política (1973)
  • La metafísica presocrática (1975)
  • La idea de ciencia desde la teoría del cierre categorial (1976)
  • El animal divino (1985)
  • Cuestiones cuodlibetales sobre Dios y la religión (1989)
  • Materia (1990)
  • Nosotros y ellos (1990)
  • Primer ensayo sobre las categorías de las 'ciencias políticas' (1991)
  • Teoría del cierre categorial (1993) [cinco tomos espublizaos, d'un total de quince previstos]
  • ¿Qué es la filosofía? (1995)
  • ¿Qué es la ciencia? (1995)
  • El sentido de la vida. Seis lecturas de filosofía moral (1996)
  • El mito de la cultura: ensayo de una teoría materialista de la cultura (1996)
  • España frente a Europa (1999)
  • Televisión: Apariencia y (1990) (2000)
  • Telebasura y democracia (2002)
  • El mito de la izquierda: las izquierdas y la derecha (2003)
  • La vuelta a la caverna: terrorismo, guerra y globalización (2004)
  • Panfleto contra la democracia realmente existente (2004)
  • España no es un mito: claves para una defensa razonada (2005)
  • El mito de la felicidad (2005)
  • Zapatero y el pensamiento Alicia: un presidente en el país de las maravillas (2006)
  • La fe del ateo (2007)
  • El mito de la derecha (2008)
  • El fundamentalismo democrático. La democracia española a examen (2010)
  • Sciences as Categorical Closures (2013)
  • Ensayo de una definición filosófica de la Idea de Deporte (2014)
  • El Ego trascendental (2016)

Amás de los anteriores llibros suyos, hai que sumar tamién:

  • Dios salve a la razón (2008), conxuntamente con VV. AA. (ente ellos Benedicto XVI).[12]
  • El númberu 42 d'El Basilisco (2011) contién un artículu pergrande de Gustavo Bueno con «Algunas precisiones sobre la idea de "holización"».[13]
  • Gustavo Bueno tamién collaboró na revista lleutrónica El Catoblepas, cola seición «Rasguños».

Polémiques

[editar | editar la fonte]

Ideoloxía política y relixón

[editar | editar la fonte]

Definieron la ideoloxía de Bueno como ateísmu católicu, marxista heterodoxu (críticu col marxismu vulgar», yá qu'entendía'l materialismu filosóficu como una «vuelta del revés» del marxismu clásicu);[14] tomista non creyente (defensor de la tradición escolástica española empecipiada na Escuela de Traductores de Toledo); platónicu (nel sentíu de la filosofía académica de l'Academia de Platón, cola que llegó a comparase[15]); d'esquierdes (nel sentíu de que renegaba del particularismu derechiega, anque pasó a postulase como parte d'una izquierda materialista bien crítica coles izquierdes realmente esistentes n'España, lo que-y valió l'acusación per parte d'aquelles d'habese vuelto conservador y nacionalista español.

Nos sos últimos años, asitióse públicamente allegáu al Partíu Popular (PP) en diverses ocasiones, sofitando la candidatura de Mariano Rajoy a la presidencia del Gobiernu d'España.[16] Defendió tamién al PP en candidatures llocales.[17]

Coles mesmes, tanto la filosofía de Bueno como la Fundación Gustavo Bueno sirvieron de posu ideolóxicu" pa parte de les posiciones polítiques del partíu ultraderechista Vox.[18] Son "destacables", nesti sentíu, les semeyances ente la escuela de Bueno y el partíu d'estrema derecha, con una rellación que s'estableció tamién "al traviés del tratu personal".[19] Pa Bueno Sánchez, "les claves que marquen a Vox son les que siempres defendió Gustavo Bueno".[18]

Reñedielles ya incidentes en redol a Gustavo Bueno

[editar | editar la fonte]

Pola dificultá d'encasillar el so pensamientu y pola constitución dialéutica del so sistema, a lo llargo de la so carrera Gustavo Bueno viose envolubráu en numberosos discutinios con distintos grupos:

  • En 1985, cola publicación del so llibru L'animal divín, entró nun llargu discutiniu col embaxador español Gonzalo Ponte Ojea.[21] L'embaxador acusó a Bueno d'errar nel so diagnósticu sobre l'orixe de les relixones. Pa Gustavo Bueno, sicasí, les relixones surden nun procesu históricu y dialéuticu que s'empecipia col cultu a los animales, estremando asina trés etapes hestóriques na evolución relixosa de les sociedaes humanes: la de les relixones primaries (les que rindíen cultu a los animales); la de les relixones secundaries (qu'entamaron a rindir cultu de manera animista y politeísta a deidaes numinoses, con carauterístiques animales y humanes), y la de les relixones terciaries (la de los monoteísmos que personalicen a Dios, en mayor o menor gráu, principalmente'l xudaísmu, el cristianismu ya l'islam). Pa Bueno, la creencia recién en seres estraterrestres ye una recuperación d'eses relixones secundaries.
  • En 1987, llamó "tipo" y "pabardu completu" a Lluis Xabel Álvarez, polo qu'ésti-y denunció por inxuries énte l'Audiencia Provincial d'Uviéu, que falló en favor de Bueno en 1989. La sentencia foi ratificada pol Tribunal Supremu en 1991, quien asumió que Bueno nun inxurió a Lluis Álvarez.[22]
  • En 1998 Bueno protestó contra la decisión de la Xunta de Gobiernu de la Universidá d'Uviéu de nomalo profesor eméritu honoríficu, que traía la so xubilación. Según Bueno, esto significaba la so "espulsión de les aules", polo que llegó a calificar al rector de la universidá, Julio Rodríguez, de "miserable". Sicasí, la mesma Xunta desplicó que la decisión nun torga que Bueno siguiera impartiendo enseñanza ensin reglar, anque ensin retribución económica de la Universidá. La postura de Bueno foi calificada como "sobeyosa", coles pallabres "quien se considere insustituible al llega-y la hora del retiru nun ye un auténticu maestru, pos nun supo dexar grana que fructifique puxantemente nos sos discípulos".
  • En 1999, cola publicación d'España frente a Europa, entró en discutiniu col profesor de filosofía Juan Bautista Fuentes Ortega, en redol a les tesis "españolistes" de Bueno, denominándolu Fuentes, ente que Bueno calificólu de trotskista, defendiendo la idea d'imperiu como categoría política de la que nun se pue prescindir en nenguna etapa histórica. A partir de la publicación d'esti llibru, y de El mitu de la cultura, ye cuando entamaron les acusaciones de volvese conservador.
  • En 2003, cola publicación d'El mito de la Izquierda, ganóse la enemistá de grupos soberanistes españoles, que lu acusaron de fascista, al igual que dellos politólogos criticaron la so teoría de les xeneraciones d'izquierda. Bueno defendióse diciendo qu'esos grupos nun teníen nin idea de lo que ye la izquierda política y de los sos oríxenes. Entabló polémiques al respeutu en diversos programes de Fernando Sánchez Dragó con Santiago Carrillo,[24] Ignacio Sotelo[25] y José Antonio Marina. Amás de fascista, Bueno foi acusáu d'estalinista, por pretender, según los sos detractores, crear una especie d'alianza ente lliberales, comunistes y católicos frente a la socialdemocracia.
  • En 2009, el PSOE acusó a Bueno de "facer apoloxía de la violencia de xéneru", n'afirmando nuna charra en contra del albuertu qu'"a la ministra que dixebra razón de relixón habría que tirala pela ventana". Nesa mesma conferencia, afirmó amás que "la muyer que reivindica'l so drechu a albortar por nun ser una contenedora yá tien abondo enriba con un celebru tan pequeñín".[28][29] Recibió crítiques por ello y foi calificáu de "sexista" y "violentu" al realizar comentarios que "falten y afrellen a les muyeres".[30]

Bueno, nel so ateísmu fuerte, non solo negó la esistencia de Dios sinón que criticó la idea filosófica de Dios como contradictoria, insustancial y absurda.[31] Sicasí, nunca negó les sos simpatíes pola Ilesia católica.[6] Per otra parte, foi muncho más críticu col protestantismu y Martín Lutero, calificando a esti de "principiu del mal" y "representante xenuinu del irracionalismu", contra'l cual el catolicismu sería un preséu muncho más racional.[32]

Coles mesmes, Bueno asitióse en contra del albuertu.[33] De la mesma, consideró la categoría de xéneru como una forma pa les muyeres de sintise víctimes y arrexuntase".[32]

Bueno llamó "esbarriáu" al movimientu animalista, calificándolo d'"absurdu" la reconocencia de los derechos de los animales.[34]

Gustavo Bueno y la llingua asturiana

[editar | editar la fonte]

Gustavo Bueno negó la esistencia del asturianu, calificándolu de "modalidá del español"[35] y acusó a l'Academia de la Llingua Asturiana d'inventar una llingua. Foi ún de los miembros fundadores de la organización "Amigos de los Bables", una organización que taba en contra de la normalización del asturianu. Declaró que "l'asturianu tien una corriente ideolóxica" y que los sos proteutores son "minoríes abertzales". En 1987 tuvo una reña con Lluis Xabel Álvarez, cofundador de Conceyu Bable, que foi llamáu "pabardu" por Gustavo Bueno y esti foi denunciáu énte los tribunales.

En 2005 acusó a Izquierda Xunida de ser "una ONG del bable".[36]

Obra: el materialismu filosóficu

[editar | editar la fonte]

El materialismu filosóficu tien como traza común la negación del espiritualismu, la negación de la esistencia de sustancies espirituales. Pero nun amenorga'l materialismu a corporeísmu, como de fechu asocede con otros materialismos. El materialismu filosóficu almite la realidá de seres materiales incorpórevos: por casu, la rellación real (non mental) de la distancia qu'esiste ente dos botelles d'agua que tán enriba d'una mesa ye tan real como eses dos botelles corpórees; esa distancia ye material incorpórea y nada tien d'espiritual.

Esti sistema va desendolcase en numberosos ámbitos ente los que puen destacar los siguientes:

Estos yeren los temes predominantes nos testos de Gustavo Bueno hasta los años 90. Sicasí, a partir del nuevu mileniu, entamó a tratar temes d'ética y crítica social y política. Por casu, díxose de la so crítica al pacifismu que ye más un intentu de realizar "analises engañosos", d'actitú retórica" y que lleguen de cutiu "al insultu y a descalificaciones gratuites dende analises parciales", ensin amosar nunca cambeos de postura nos sos argumentos[38]. Foi tratando otros temes que tienen que ver, ente otros, con:

Díxose que la so obra permanez "presa de la metafísica escolástica" na so defensa de la idea de verdá". Coles mesmes, tampoco s'abriría a aceutar el constructivismu que realmente prauticaría "en tola so obra".[39]

Sobre la oratoria de Gustavo Bueno nos medios de comunicación, dalgunos afirmaron que cultivaba la estravagancia y la salida de tonu".[15] Pa delles persones, Guststavo Bueno, tamién resultaba "hiriente nel insultu", arbitrariu nes sos decisiones y violentu nes sos formes.[40]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. 1,0 1,1 Afirmao en: Enciclopedia Brockhaus. Identificador de Brockhaus Enzyklopädie en línea: bueno-gustavo. Apaez como: Gustavo Bueno. Llingua de la obra o nome: alemán.
  2. Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  3. URL de la referencia: https://www.lasprovincias.es/valencia/prensa/20061224/politica/zapatero-tiene-idea-marx_20061224.html.
  4. Gustavo Bueno Arnedillo Archiváu 2019-08-16 en Wayback Machine, Consultáu'l 13 d'avientu de 2017.
  5. «Gustavo Bueno / Discursu como Fíu Predilectu de Santo Domingo de la Calzada / 1997». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-08-16. Consultáu'l 7 d'agostu de 2016.
  6. 6,0 6,1 Fina Gustavo Bueno, el filósofu materialista que condergó l'albuertu Consultáu'l 24 d'agostu de 2018.
  7. Vázquez García, F. (2009) La Filosofía española: Herederos y pretendientes. Una lectura sociológica, Madrid, Abada, páxs. 122 y ss.
  8. «Hijo Adoptivos - Conceyu d'Uviéu». Archiváu dende l'orixinal, el 10 d'ochobre de 2017. Consultáu'l 7 d'agostu de 2016.
  9. «Fina a los 91 años Gustavo Bueno». El Periódico (7 d'agostu de 2016). Archiváu dende l'orixinal, el 2024-06-19.
  10. Fina'l filósofu Gustavo Bueno Archiváu 2017-10-08 en Wayback Machine, 7 d'agostu de 2016. Consultáu'l 17 d'avientu de 2017.
  11. Núñez Seixas, 2007, p. 68.
  12. «Dios salve la razón - Ediciones Encuentro». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-09-17. Consultáu'l 7 d'agostu de 2016.
  13. Bueno, Gustavo (1 de xineru de 2011). «Algunas precisiones sobre la idea de "holización"». El Basilisco: Revista de filosofía, ciencias humanas, teoría de la ciencia y de la cultura (42):  páxs. 19-80. Archivado del original el 2024-06-19. https://web.archive.org/web/20240619062311/https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=3708155. Consultáu'l 7 d'agostu de 2016. 
  14. http://nodulo.org. «Gustavo Bueno, La vuelta del revés de Marx, El Catoblepas 76:2, 2008». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-08-21. Consultáu'l 7 d'agostu de 2016.
  15. 15,0 15,1 La nieve frito' del eméritu Archiváu 2023-04-17 en Wayback Machine Consultáu'l 16 d'ochobre de 2018.
  16. Gustavo Bueno: 'El problema más grave que tien España ye la babayada' Archiváu 2019-08-31 en Wayback Machine, Consultáu'l 5 de payares de 2018.
  17. «Deséu de forma fervosa que gane'l PP», diz Bueno, Consultáu'l 5 de payares de 2018.
  18. 18,0 18,1 Vox, el partíu que bebe de Gustavo Bueno Archiváu 2024-06-19 en Wayback Machine, Consultáu'l 5 de payares de 2018.
  19. L'ala marxista de Vox inspirada por Gustavo Bueno Archiváu 2024-06-19 en Wayback Machine, Consultáu'l 5 de payares.
  20. Diario Vasco, 2 d'avientu de 1970
  21. «YouTube». Archiváu dende l'orixinal, el 2024-06-19. Consultáu'l 7 d'agostu de 2016.
  22. El Supremu diz que Bueno non injurió a Luis Alvarez al llamalo «pabardu» Archiváu 2019-01-27 en Wayback Machine Consultáu'l 13 d'avientu de 2017.
  23. Gustavo Bueno Alderique La Clave El Milagru de Fatima, 16 d'abril de 2014, https://www.youtube.com/watch?v=gZ72aaopXO4, consultáu'l 7 d'agostu de 2016  Archiváu 2019-08-25 en Wayback Machine
  24. Gustavo Bueno y el mitu de la izquierda: alderique políticu. Abril 24, 2009., 28 de mayu de 2012, https://www.youtube.com/watch?v=6oQSGQDK_Ig, consultáu'l 7 d'agostu de 2016  Archiváu 2019-12-22 en Wayback Machine
  25. Gustavo Bueno y el mitu de la izquierda: alderique filosóficu. Abril 17, 2009., 28 de mayu de 2012, https://www.youtube.com/watch?v=QgOW9MfjYZ4, consultáu'l 7 d'agostu de 2016  Archiváu 2021-08-27 en Wayback Machine
  26. «Gustavo Bueno / Hai que destruyir los raigaños del islam cola arma del racionalismu / La Nueva España / 16 setiembre 2001». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-08-16. Consultáu'l 7 d'agostu de 2016.
  27. ultraderecha-yá-tien-vox/ La ultraderecha yá tien VOX Archiváu 2024-06-19 en Wayback Machine, Consultáu'l 7 de payares de 2018.
  28. Gustavo Bueno: «A la ministra que dixebra la relixón de la razón habría que tirala pela ventana», 24 d'abril de 2009. Consultáu'l 17 d'avientu de 2017.
  29. El PSOE acusa a Bueno de «faer apoloxía de la violencia de xéneru» Archiváu 2024-06-19 en Wayback Machine, 25 d'abril de 2009. Consultáu'l 17 d'avientu de 2017.
  30. De relixones y razones… Gustavo Bueno sexista y violentu Archiváu 2018-06-12 en Wayback Machine, Consultáu'l 12 de xunu de 2018.
  31. «paradoxa-de-la esistencia-del-mal-si-hai-Dios-sigue-ensin resolvese_a2368.html Gustavo Bueno».
  32. 32,0 32,1 Gustavo Bueno diagnosticó la babayada' d'España Archiváu 2024-06-19 en Wayback Machine, Consultáu'l 16 d'ochobre de 2018.
  33. Gustavo Bueno descalifica la llei del albuertu Archiváu 2019-12-04 en Wayback Machine, Consultáu'l 24 d'agostu de 2018.
  34. Gustavo Bueno: «N'España tenemos el celebru fechu polvu» Archiváu 2019-08-31 en Wayback Machine, Consultáu'l 16 d'ochobre de 2018.
  35. http://asturies.com/noticias/gustavo-bueno-diz-que-la-llingua-nun-existe
  36. «Gustavo Bueno llama a IX "ONG del bable».
  37. http://nodulo.org. «Gustavo Bueno, Respuesta, en 1978, a la entruga ¿Qué ye'l zarru categorial?, El Catoblepas 108:2, 2011». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-09-08. Consultáu'l 7 d'agostu de 2016.
  38. Gustavo Bueno y la paz: valores y prexuicios, En EIKASIA Revista de Filosofía Archiváu 2018-10-19 en Wayback Machine, Consultáu'l 19 d'ochobre de 2018.
  39. Morrió Gustavo Bueno, l'home, non el filósofu, En EIKASIA Revista de Filosofía Archiváu 2018-08-24 en Wayback Machine, Consultáu'l 24 d'agostu de 2018.
  40. Gustavo Bueno, el filósofu modernu Archiváu 2024-06-19 en Wayback Machine, Consultáu'l 16 d'ochobre de 2018.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]