Cornualles

Cornualles
	bandera de Cornualles (es)
Alministración
País	Reinu Xuníu
Nación constitutiva	Inglaterra
Rexón	[[Suroeste d'Inglaterra\|{{{2}}}
Tipu d'entidá	Condaos históricos d'Inglaterra
Capital	Truru
Nome oficial	Cornwall (en); Kernow (kw)
Nome llocal	Cornwall (en); Kernow (kw)
División	ver Cornwall (en) y Isllas Sorlingas;
Xeografía
Coordenaes	50°18′N 4°54′W / 50.3°N 4.9°O
Superficie	3563 km²
Llenda con	Devon
Demografía
Población	575 525 hab. (2020)
Densidá	161,53 hab/km²
Más información
	cornwall.gov.uk

Cornualles^[1] (en córnicu: Kernow) ye una fastera de Gran Bretaña, al suroeste de la península asitiada al oeste del ríu Tamar. Ye un condáu que forma parte d'Inglaterra, magar que los partidarios de la independencia sofiten la idea de que ye una nación separtada, y que hai duldes constitucionales sobre la llexitimidá del dominiu inglés sobre Cornualles.

Cornualles llenda col condáu de Devon nel ríu Tamar. La carretera principal qu'enllaza col restu del país ye la A38, que cruza el Tamar en Plymouth na Ponte del Tamar; y la A30 que cruza la llende sur del Launceston. Un ferry tamién enllaza Plymouth cola ciudá de Torpoint al otru llau del Hamoaze. Una ponte ferroviaria la Royal Albert Bridge, construyía por Brunel en 1859 completa la otra gran vía de tresporte.

Asociada con Cornualles tan les Islles Scilly.

Cornualles ye tamién un ducáu perteneciente a la corona británica que tien asociáu el títulu de Duque-sa de Cornualles. El modernu ducáu ye propietariu del 2% de territoriu, asina como otres grandes aries a lo llargo de Gran Bretaña.

Politica y llingua

Los secesionistes córnicos tan organizaos en dos partíos políticos: Mebyon Kernow y el Cornish Nationalist Party. Tamién hai un movimientu partidariu de l'autonomía que recoyó 50.000 firmes.

La llingua córnica ta emparentada col galés y el bretón, formando les tres el grupu britónicu de llingües celtes escontra'l grupu goidélicu que formen el irlandés, escocés y manx. Foi llingua viva hasta 1777 siendo Dolly Pentreath la última persona monollingüe. La espublización de "Handbook of the Cornish Language" en 1904 provocó un interés por revivila. Magar que nun se fixo nengún censu, hai unes 2.000 persones que falen anguaño l'idioma, anque sólo unes 100 lu faen de forma fluyía. En 2002 el gobiernu británicu reconocióla como llingua minoritaria.

Algunos apellíos tienen los prefixos Tre, Pol, o Pen, y como diz el dichu "por Tre, Pol y Pen sabrás quién ye córnicu." Estos prefixos signifiquen respeutivamente: ciudá (o cà), xampán y cabeza.

Historia

"Penzance welcomes you; Pennsans a'gas dynergh"

|

El nome inglés modernu deriva del nome tribal Cornovii y de la pallabra anglosaxona wealas que significa "foriatos". Cornovii quiciás signifique pueblu de la península. Wealas ye tamién l'orixe del nome Gales. [1] Archiváu 2006-05-22 en Wayback Machine. En córnicu ye nomáu como Kernow o Curnow.

Cornwall foi la principal fonte de d'abastecimientu d'estañu pa les civilizaciones del antiguu mediterraneu, siendo conocida como les Casitérides y una vegada los córnicos fueron considerados los meyores mineros del mundu. Cuando les reserves d'estañu s'agotaron, emigraron a llugares como les amériques, Australia, Nueva Zelanda y Sudáfrica. Munches pallabres córniques rellacionaes cola mineraía pasaron al inglés como costean, gunnies, y vug.

Dende la declinación de la minería, agricultura y pesca, la economía vien decantándose pol turismu, gracies a unes de les más espectaculares costes del mundu. Sicasí, la economía ta depremía y la rexón ta reconocía pola XE como una de les del Oxetivu 1. Un partíu políticu, el Mebyon Kernow (MK) o Fiyos de Cornualles, col rixu d'algamar la independencia, magar que sólo consiguió tener dellos conceyales.

Bandera

Hai disputa sobre quién ye'l patrón de Cornualles: San Miguel, San Petroc o San Piran. San Piran ye'l más popular: el so emblema (una cruz blanca sobre campu negru) ta reconocía como la bandera de Cornualles y el so día (5 de marzu) ye celebráu polos córnicos en tol mundu.

Les Islles Scilly en delles dómines fueron consideraes parte de Cornualles pero anguaño tienen la so propia división alministrativa.

Referencies

↑ (2010) Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-500-8.

Enllaces esternos (n'ingles)

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Cornualles.
Cornwall & thereabouts Archiváu 2005-04-05 en Wayback Machine
Cornwall Web Directory - a comprehensive directory of Cornwall related websites and services.
Places to visit in Cornwall Archiváu 2005-04-08 en Wayback Machine - links to tourist attractions, gardens and beauty spots in Cornwall
Campaign for a Cornish Assembly
See Cornwall - Best Pictures of Cornwall

[Cartafueyu_países-1] (2010) Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-500-8.

[1]