Almócita

Almócita
Alministración
País	España
Autonomía	Andalucía
Provincia	provincia d'Almería
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcalde d'Almócita	Francisco García García
Nome oficial	Almócita (es)
Códigu postal	04458
Xeografía
Coordenaes	37°00′09″N 2°47′24″W / 37.0025°N 2.7899°O
	Almócita Almócita (España)
Superficie	30 km²
Altitú	835 m
Llenda con	Beires, Dalías, Padules y Fondón
Demografía
Población	207 hab. (2023); - 88 homes (2019); - 81 muyeres (2019)
Porcentaxe	0% de provincia d'Almería
Densidá	6,9 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC 01:00
	almocita.es

Almócita ye un conceyu español de la provincia d'Almería y la comunidá autónoma d'Andalucía asitiáu na Alpujarra Almeriense y a 54 km de la capital provincial, Almería a una altitú de 835 msnm. Nel añu 2017 cuntaba con 174 habitantes. La so estensión superficial ye de 30 km² y tien una densidá de 133,8 hab/km².

L'orixe del nome d'esti conceyu almeriense tien raigañu árabe (Al-moaycata o Almavata) del árabe al-mawsata, llugar de metanes. Ref:"Topónimos de la Alpujarra según un manuscritu de rentes de habices" de Carmen Trío San Jose y Pedro Hernández Benito.Páx.295-296; faen referencia coles mesmes a M. Asin Palacios "Contribución a la Toponimia" páx.69. Desígnase asina col so nome'l llugar onde s'atopaba y atopa, metanes otres dos llocalidaes, Beires al norte y Padules al este.

Xeografía

Noroeste: Fondón	Norte: Beires	Nordeste: Beires
Oeste: Fondón		Este: Padules
Suroeste Fondón	Sur: Dalías	Sureste: Dalías

La llocalidá asítiase a una altitú de 834 msnm y a 54 quilómetros de la capital de provincia, Almería. El conceyu parte con Beires pel norte, con Padules pel este, con Fondón al oeste, con Dalías pel sur.

Historia

Almócita, fundada polos descendientes de Tubal, pervive la historia árabe tantu nes sos cais como na so arquiteutura urbana, calteniendo entá la Judería nel Barriu Baxu, colos sos habitáculos en ruines de gran valor. Esti llugar, que s'amuesa tan calláu y humilde na so esistencia, zarra nel so cascu urbanu l'arquiteutura morisca meyor caltenida de la provincia. Almócita asítiase nuna fondalada ente les faldes de Sierra Nevada y la de Gádor, a 837 metros d'altitú y apoderada pol morrón de La Lagunilla y pol Puntal de los Páxaros. La so superficie ye de 31´2 Km, faltando 54 km de la capital. Foi fundada polos descendientes de Tubal, pasáu árabe del que dan testimonios tantu les sos cais estreches y serpenteantes. Esta llocalidá atópase estremada en tres paraje: el Barriu Baxu o de la Judería, les Espeñuelas y el Secanillo de la virxe. Zarra nel so cascu urbanu l'arquiteutura morisca meyor caltenida de la provincia. L'agua que riega les sos tierres vien de la Fuente de la nacencia que comparte con Beires y Padules.

En 1570 llega a la llocalidá D. Xuan d'Austria pa la negociación del amenorgamientu de los moriscos sublevaos de l'Alpujarra, que la so paz celebrar nuna encina nel Cortixu del Hadid, que dende entós tomó'l nome de Cortixu de les Paces. Como personaxe pernomáu podemos destacar D. Miguel Collada que foi canónigu de la Insinia Colexal de la ciudá de Santa Fe, del que se diz tar el so cuerpu incorruptu. La dómina cristiana carauterizar pola construcción de la ilesia parroquial de Nuesa Señora de la Misericordia, d'estilu mudéxar, realizada en piedra de cantería de gran calidá, alternando con caxones de mampostería. La so torre campanariu foi reedificada a finales del sieglu XVII, restauraciones que nun s'afixeron fielmente al modelu orixinal. Tien una capiya mayor estremada de la nave per mediu d'un arcu, caltién una armadura de llimes moamares, con llabor d'agramilado y sobre los faldones tres frisos paralelos de llazu.

Nel so interior foi asitiáu'l Santísimu Sacramentu pol Arzobispu de Granada, D. Martín d'Ascargos. Almócita cunta cola ermita de Nuesa Señora de los Desamparaos, que ye oxetu d'una romería na que se bendiz a los naciellos, fáense ufriendes florales, fogueres nocherniegues y son bendicíos los animales domésticos llegaos d'otres llocalidaes. Tamién resalta'l so llavaderu públicu inda n'usu, na plaza. D'antiguo el llugar cuntaba con un barcal árabe comunal, un bañu, un fornu de pan xunto a la Mezquita, un molín fariñeru nel ríu de Bogaraya, una ferrería y dos almazaras. Na Edá Media, destacaba la industria de la seda, cuntando Almócita con grandes criaderos de viérbenes y moreres, de les cualos son cuntaes les que se caltienen güei. Mientres el sieglu XIX, desenvolvióse la industria minero del plomu. Na actualidá puede contemplase les ruines de les mines de Pandora, la Minilla, les famoses Mines de la Solana allugaes nel Cuetu del Capitán y la cantera de cayueles que s'utilizaron pa revistir los techos de les antigües fundiciones de plomu que s'atopaben na llocalidá.

Tradicionalmente, cultivábase la uva de mesa, l'almendra y la olivar que constituyeron los productos agrícoles básicos na economía de la zona del Andarax. Encamiéntase un paséu polos Tajos de Cuevacaliente y del Laerón, sobre'l Ribayu del Monte que nos ufierta maraviyosos y espectaculares paisaxes ente los altos montes.

Demografía

Númberu d'habitantes nos últimos diez años.

Evolución demográfica d'Almócita
1996	1998	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2013	2014	2015	2016
193	187	185	175	166	162	161	165	167	156	177	167	173	172
(Fonte: INE [Consultar])

Arquiteutura y llugares d'interés

Arquiteutura Relixosa

Ilesia parroquial

La Ilesia Parroquial Nuesa Señora de la Misericordia, foi reedificada a finales del sieglu XVII, restaurando la torre asitiada nel campanariu, nun afaciéndose fielmente al modelu orixinal. Tien una capiya mayor estremada de la nave per mediu d'un arcu, caltién una armadura de llimes mohamares, con llabor d'agramilado y sobre los faldones tres frisos paralelos de llazu.La dómina cristiana carauterizar pola construcción de la ilesia parroquial d'estilu mudéxar, realizada en piedra de cantería de gran calidá, alternando con caxones de mampostería y poles sos ventanes con vanos de mediu puntu allumen el so interior. La nave escarez de cubierta y utilízase como xardín, tando reserváu l'espaciu pal cultu a la capiya mayor.

Ermita La ermita

foi construyida nos sieglos XVII-XVIII y ye posible que orixinalmente namái se construyera la nave y, darréu, nel sieglu XVIII añadiérase-y la capiya mayor. La ermita consta d'una nave rectangular y capiya mayor estremada. La nave perdió l'armadura. Los murios de la nave y capiya mayor son de caxones de mampostería, ente que los restos de la construcción amiesta, posiblemente la casa del ermitañu, sustitúi la mampostería por tapial. La presencia del arcu triunfal manifestar al esterior por aciu contrafuertes de lladriyu. A los pies atopa la senciella portada latericia, con vanu de mediu puntu enmarcáu por pilastres y coronada por una cornisa bien deteriorada.

Llugares d'interés

Plaza d'Almócita

Plaza rectangular, de pisu llevemente inclináu en rellación al espaciu central niveláu y llevemente sobreelevado. Acutáu esti últimu espaciu por una baranda, de nueva factura y dellos elementos de xardinería. Nel centru, una fonte decorativa moderna, construyida en mampostería. Les viviendes de la redolada son, na so mayor parte de nueva construcción, anque ensin plantegar una escesiva rotura col redolada.

Fonte de los Trés Caños

Pilar construyíu con grandes bloques de piedra caliar; compuestu por un pilón, de grandes dimensiones y dos de menor tamañu, que reciben l'agua dende'l primeru. A esti postreru lleguen tres caños, dos d'ellos de menor tamañu, enmarcaos por una llosa esculpida con mazcarones zooformes, dende que la so boca esquita l'agua. El tercer cañu, de latón, ye de mayor tamañu y atópase ensin enmarcar.

Llavaderu

Construyíu aproximao nos sieglos XIII-XIV. Nel sieglu XX pasó a convertise en llavaderu. Ocupa l'espaciu d'un antiguu barcal. Cubierta de bóveda de mediu cañón, llevemente apuntada. Planta trapezoidal, d'aproximao 5 x 2,5m. Aportar por aciu un vanu practicáu nel llateral, con arcu de mediu puntu.

Barriu de la Judería

Nel barriu de la Judería caltiénse un sabor único con cases encaladas con tiestos de xeranios nos balcones, cais empedradas por onde reina'l silenciu y la lluz. El barriu termina nuna mini-plaza.

Yera de los Majuelos

Yera de tría de 11 metros de diámetru, aproximao, de bella factura, parcialmente escavada na roca, con solería de cantu rodáu y vera formada por grandes bloques carbonataos , asitiada xunto a la cañada de Los Majuelos.

Molinucu d'Almócita

Molín construyíu en mampostería, de pequeñu tamañu, con dos pequeñes sales. Nuna d'elles allúgase'l sistema de molíu, onde se caltienen delles piedres. Tien un cubu de 4m d'altor, aproximao y un cárcavo de cañón, apenes visible pola vexetación. Nel esterior caltién otra piedra faciendo la función de mesa. Tamién conocíu como "molín de Los Polos". Asitiáu na carretera comarcal - camín de Lo Romanientes, construyíu nel sieglu XIX.

Molín del Río Molín

de pequeñes dimensiones, con dos cubos. Presenta 2 cárcavos con bóveda de cañón, daqué rebaxaos. Asitiáu nel Ríu Andarax, marxe izquierda, xunto al "camín de la sierra".

Mines de la Solana

Conxuntu de pequeñes cases, pa la xestión minera, según estructures de procesáu. Tán asitiaes ente'l cotu de los conceyos d'Almócita y Fondón, cuenta con numberosos pozos mineros y malacates qu'arrodien al llavaderu, según la tolva, que pertenecía al sieglu XIX, distribuyíes en tola fastera de la solana qu'arrama al Ríu Andarax. Tamién podemos atopar una gran balsa cilíndrica pa l'acumuladura de l'agua, diversos almacenes, llaboratorios, talleres, cases de téunicos, albergue de trabayadores... Llamando l'atención un curiosu palombar cilíndricu mandáu construyir pol inxenieru pal so esfrute. Poner en funcionamientu nos años 50 del sieglu XX, cuntando con numberosos pozos, destacaos polos sos grandes tamaños.

Calera

Ta formada por fornos troncocónicos d'unos 3 metros d'altor, llevantaos en mampostería con murios non descomanadamente gruesos, con una pequeña escavación nel so interior. Estes construcciones atópense abiertes na so parte cimera, amás de presentar un gran vanu fronteru pa la carga y estracción.

Fábrica Hidroeléctrica Almociténse

Central hidroeléctrica que manifiesta'l conxuntu de dos edificios adosaos. El primeru, d'apreciables dimensiones, contenía'l xenerador y demás elementos pa la producción llétrica. Foi la primer xeneración llétrica del conceyu, ta asitiada al marxe esquierdu del Ríu Andarax, na llende col términu municipal de Padules.

Canal Hidroeléctrica d'Almócita

Canal de mampostería de 1,5 Km., aproximao de llargor; con distintos túneles embovedados en mampostería y otros direutamente escavaos na roca. Posiblemente foi construyíu mientres el primer cuartu del sieglu XX, cola primer llegada de la lletricidá a la población.

Fábrica de la Escopeta Conxuntu d'edificaciones dedicaes a la fundición de plomu, construyíes en mampostería, onde destaca un arcu escarzano d'apreciables dimensiones. Esiste una chimenea asitiada a unos 100 m sobre'l nivel de la fábrica.

Restos de la Fundición en "parrilla" de Fonte de Godoy

Correspuenden al sieglu XVIII y XIX Son construcciones que tán asitiaes sobre una rimada natural, presenta múltiples galeríes embovedadas paraleles que conformen una estensa “parrilla” pa la condensación de los gases consecuentes a la calcinación de la galena, qu'actuaría de manera d'alambique. La menor temperatura del aire esterior esfrecería les bóvedes lo que daría llugar a la condensación de los gases de plomu que circulaben pel interior.

La Terrera de les Balaguesas

La Terrera de Les Balaguesas al pie del cuetu Capitán y sobre el ríu Andarax, axunta nun singular paisaxe los colores por cuenta de que ta formada por estratos verticales de launa, axuntadura y margas.

Ponte de Cacín

Construyíu a finales del sieglu XVIII, supón unu de los elementos de mayor interés del conxuntu del Camín de les Fundiciones Reales y de l'arquiteutura de les comunicaciones históriques d'Andalucía.. Ta constituyíu por dos baldíos d'arcu de mediu puntu. La pila central ta reforzada por dos potentes tajamares, mientres les aletes abrir de forma diverxente. Constitúi la exa que comunica los pueblos del Mediu Andarax.

Acueductu del Ribayu del Monte

Acueductu d'apreciables dimensiones qu'enría la acequia Gorda. Conformáu por dos arcos centrales y dos llaterales de mediu puntu, rebaxaos, construyíos en mampostería.

Construyíu a finales del sieglu XIX. Creáu tres la compra, por Campomayor, de l'agua correspondiente a Beires del ríu Andarax, pa treslladar l'agua a la población.

Los Balsones de Sierra de Gádor

Los balsones son reconocíos como zones húmedes pol so interés botánicu y faunísticu, podemos señalar la balsa de Barjalí y la balsa Bermeya. Estos depósitos seminaturales enllenar cola nieve o agua d'agua, asitiaos nes llagunes de los altos montes, de que la so acumuladura d'agua sirven los pastores de la zona.

Barcal

Barcal de bóveda de mediu cañón, construyíu en mampostería . Recueye agua de dos ribayos, por aciu diques que lo corten, tamién de mampostería. Anteceden a la boca d'entrada dos decantadores y una rexa de forgue, complementada con una rexa fina.

Cortixu de Les Paces

Nel añu 1570 producióse la llegada de don Xuan d'Austria al conceyu d'Almócita pa la negociación del amenorgamientu de moriscos sublevaos na Alpujarra, que la so paz celebrar so una encina nel Cortixu del Hadid, que dende entós tomó'l nome de «Cortixu de les Paces».

Felicidad paz foi roblada por Abén Aboo, l'asesín d'Abén Humeya y don Xuan d'Austria nel mes de mayu.

Cultura

La cultura d'Almócita, tien d'asitiase nun contestu más ampliu, concretamente dende les carauterístiques y raigañu cultural propia del so área de pertenencia, la Alpujarra. D'esta forma Almócita, convertir nun fiel representante de les más ancestrales tradiciones alpujarreñas, compartíes en munchos casos por otros conceyos de la zona, pero con un toque añadíu propiu, determináu pola esencia de la so xente.

Folclor

Na actualidá Almócita cuenta con un coru, siendo la so misión principal la interpretación y rescate de la tradición oral folklórica del conceyu. Foi fundáu nel añu 2006 y la so primer actuación pública producir nel Festival de Música Tradicional de la Alpujarra que se celebró nos pueblos de Mecina Bombarón y Yegen esi mesmu añu.

Nel añu 2009 Almócita foi'l pueblu organizador del XXIX Festival de Música Tradicional de la Alpujarra. L'eventu convertir nun auténticu ésitu en toles sos dimensiones, tanto a nivel de participación como organizativo. Les estimaciones realizaes pa determinar el númberu de visitantes concluyeron con una cifra alredor de les 5000 persones.

La Nueche de los Candiles

La Nueche de los Candiles ye una iniciativa orixinal que se lleva desenvolviendo dende l'añu 2011. La primer edición xestar nel marcu de la Selmana Europea de la Enerxía, d'ende que dende los sos oríxenes presentara una marcáu acentu en materia de desarrollu sostenible. Mientres el procesu d'evolución continua al que l'eventu tuvo sometíu n'ediciones posteriores, introduciéronse importantes y numberosos cambeos, tou ellos destinaos a afondar na cultura ecolóxica d'aguada más ancestral y trescalada de ciertes reminiscencies celtíberes. Los vecinos rescaten los vieyos candiles pa encarar una nueche col únicu llume del fueu. La privación de la lluz llétrico tres l'apagón xeneralizáu y el posterior encendíu d'antorches naturales, barriles hoguera recubiertos de piedra natural, cases y fachaes allumaes con candiles; conformen toa una axuntadura de vivacidad ingriente qu'amás se funde cola intensa propuesta artística cargada de simbolismu, tradición y maxa, que mientres unes hores tresforma Almócita nun escenariu d'otra dómina.

Paralelamente tien llugar un alcuentru de fotógrafos aficionaos y profesionales.

^[2]

↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
↑ Almócita, Conceyu (20 de febreru de 2014). «La Nueche de los Candiles 2014 -Almócita-» (castellanu). Dipalme. Consultáu'l 21 de febreru de 2014.

Gastronomía

Esta sería una muestra de la gastronomía popular nel pueblu d'Almócita son: Los papajotes, el potage de selmana santa, la tortiella de bacaláu los buñuelos, l'arroz con dhul y los borrachillos

Enllaces esternos

Almócita - Sistema d'Información Multiterritorial d'Andalucía
Almócita - Diputación Provincial d'Almería
Almócita - Patrimoniu cultural d'Almócita na Guía Dixital del Patrimoniu Cultural d'Andalucía. Institutu Andaluz del Patrimoniu Históricu
Patrimoniu cultural d'Almócita na Guía Dixital del Patrimoniu Cultural d'Andalucía. Institutu Andaluz del Patrimoniu Históricu

[4aa567f4760d292d0ff63887ec8a7625a1eb7407-1] Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.

[2] Almócita, Conceyu (20 de febreru de 2014). «La Nueche de los Candiles 2014 -Almócita-» (castellanu). Dipalme. Consultáu'l 21 de febreru de 2014.

[1]

[2]