অসমীয়া বান্দৰ
| অসমীয়া বান্দৰ (Assamese Macaque)
Assam macaque[1] | |
|---|---|
| |
| সংৰক্ষণ স্থিতি | |
| জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | |
| ৰাজ্য: | Animalia |
| পৰ্ব: | Chordata |
| শ্ৰেণী: | Mammalia |
| বৰ্গ: | Primates |
| পৰিয়াল: | Cercopithecidae |
| গণ: | Macaca |
| প্ৰজাতি: | M. assamensis |
| বৈজ্ঞানিক নাম | |
| Macaca assamensis M'Clelland, 1840 | |
| |
| অসমীয়া বান্দৰৰ বিতৰণ | |
অসমীয়া বান্দৰ (ইংৰাজী: Assamese macaque) অসমকে ধৰি দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ বিভিন্ন অঞ্চলত বিস্তৃত হৈ থকা এবিধ বান্দৰৰ প্ৰজাতি৷ অসমীয়া বান্দৰৰ দুটা মূল উপ-প্ৰজাতি আছে৷ পূব দেশীয় অসমীয়া বান্দৰ আৰু পশ্চিম-দেশীয় অসমীয়া বান্দৰ৷ পূব দেশীয় অসমীয়া বান্দৰৰ নেজডাল পশ্চিম দেশীয় উপপ্ৰজাতিতকৈ চুটি৷ অসমীয়া বান্দৰ মূলত: চিৰসেউজীয়া তথা শুকান পৰ্ণপাতী অৰণ্য, খেতি পথাৰ আদিত সাগৰ পৃষ্ঠৰ পৰা ২০০০ মিটাৰ উচ্চতালৈকে পোৱা যায়৷ অসমীয়া বান্দৰে সাধাৰণতে ফল-মূল, পাত, পোক-পৰুৱা, খেতিত হোৱা শস্য আৰু পাচলি আদি আৰু কেতিয়াবা সৰু জীৱ-জন্তু যেনে জেঠী আদি খায়৷ অসমীয়া বান্দৰ ত্ৰিছ বছৰ পৰ্য্যন্ত জীয়াই থাকিব পাৰে৷[2]
দৈহিক গঠন
[সম্পাদনা কৰক]অসমীয়া বান্দৰৰ দেহ মুগা-মটীয়া বৰণৰ নোমেৰে আবৃত ৷ ইয়াৰ দেহ মুগা-মটীয়া বৰণৰ নোমেৰে আবৃত, পেটৰ অংশ বগা আৰু চকুৰ চাৰিওফালে শেঁতা বগা বৰণৰ৷ ইয়াৰ গাল দুখন দীঘল নোমেৰে আৱৰা৷ মতা বান্দৰবোৰৰ মুখত দাড়ি থাকে৷ ইয়াৰ দেহৰ ওজন ৪.৬-১২ কি.গ্ৰা., মতা বান্দৰৰ দৈৰ্ঘ্য ৭৩ ছেমি আৰু মাইকীৰ ৫৯ ছেমি পৰ্য্যন্ত হ’ব পাৰে৷ [3]
বিতৰণ
[সম্পাদনা কৰক]অসমীয়া বান্দৰৰ দুটা মূল উপ-প্ৰজাতি আছে [4] -
- পূব দেশীয় অসমীয়া বান্দৰ, Macaca assamensis assamensis- ই ভূটান, উত্তৰ ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ, অসম, মণিপুৰ, মেঘালয়, মিজোৰাম, নাগালেণ্ড, ছিকিম, আৰু ত্ৰিপুৰা ৰ পৰা উত্তৰ ম্যানমাৰ, থাইলেণ্ড, তিব্বত, চীন আৰু ভিয়েটনাম লৈকে বিস্তৃত;
- পশ্চিম-দেশীয় অসমীয়া বান্দৰ, Macaca assamensis pelops-এই উপ-প্ৰজাতিটো নেপাল ৰ পৰা উত্তৰ প্ৰদেশ, ছিকিম, অসম ,পশ্চিমবংগ আৰু ভূটান, বাংলাদেশত বিস্তৃত হৈ আছে ৷
বিভিন্ন ধৰণৰ পৰিৱেশত জীৱন-ধাৰণ কৰাৰ দক্ষতা থকাৰ ফলত বিভিন্ন ধৰণৰ অৰণ্যত এই প্ৰজাতিটো দেখা পোৱা যায়৷ভাৰতবৰ্ষত অসমীয়া বান্দৰ মূলত: চিৰসেউজীয়া তথা শুকান পৰ্ণপাতী অৰণ্যত পোৱা যায়৷ [5]
বিচৰণ
[সম্পাদনা কৰক]অসমীয়া বান্দৰ হিংস্ৰ নহয়৷ মলুৱা বান্দৰৰ তুলনাত ইহঁত শান্ত প্ৰকৃতিৰ৷ মানুহৰ ওচৰে-পাঁজৰে এই প্ৰজাতিটোৱে বাধ্য হৈয়ে বিচৰণ কৰে৷ ইহঁতে ১৫-২০ টাৰ দল বান্ধি থাকে৷ [2]
অসমীয়া বান্দৰে সাধাৰণতে খাদ্য, ফল-মূল, পাত, পোক-পৰুৱা ইত্যাদি খাদ্য হিচাপে গ্ৰহণ কৰে৷ ই মানুহৰ খেতিত হোৱা শস্য আৰু পাচলি আদিও খায়৷
প্ৰজনন
[সম্পাদনা কৰক]অসমীয়া বান্দৰ সাধাৰণতে পাঁচ বছৰ বয়সত প্ৰজননৰ বাবে সাজু হয়৷ এই বয়সত মতা বান্দৰে দল এৰি অন্য দলত যোগ দিয়ে কিন্তু মাইকীবোৰ একেটা দলতে ৰৈ যায়৷ সাধাৰণতে অসমীয়া বান্দৰে অক্টোবৰৰ পৰা ফেব্ৰুৱাৰী মাহৰ ভিতৰত প্ৰজনন কৰে কিন্তু ঠাইবিশেষ এই সময়ৰ তাৰতম্য হোৱা দেখা যায়৷ [6]মাইকী বান্দৰ প্ৰায় ১৬৫ দিন গৰ্ভৱতী হৈ থাকি এপ্ৰিলৰ পৰা জুন মাহৰ ভিতৰত এটা পোৱালীৰ জন্ম দিয়ে৷ মতা বান্দৰে পোৱালিৰ যত্নত মাকৰ সমানে অংশ লোৱা দেখা যায়৷[7][6]
স্থিতি তথা সংৰক্ষণ
[সম্পাদনা কৰক]
বসতিস্থল ধ্বংস, চোৰাং চিকাৰ আদি বিভিন্ন কাৰণত এই প্ৰাণীবিধৰ জনসংখ্যা অতি দ্ৰুত গতিক হ্ৰাস পোৱাৰ বাবে ২০০৮ চনত ইয়াক আই.ইউ. চি. এন (International Union for Conservation of Nature, IUCN)-এ সংকতাসন্ন প্ৰজাতি (Near Threatened) বুলি ঘোষণা কৰিছে।[2] ভাৰতীয় বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণ আইনে (Indian Wildlife Protection Act,1972) এই প্ৰজাতিবিধক ১নং তালিকাভুক্ত প্ৰাণী হিচাপে স্বীকৃতি দিছে৷ এই প্ৰাণীবিধক ধৰা, মাৰা বা কিনা-বেচা কৰা আইন মতে দণ্ডনীয় অপৰাধ[8]৷
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Groves, C. (2005). Wilson, D. E., & Reeder, D. M, eds. ed. Mammal Species of the World (3rd সম্পাদনা). প্ৰকাশক Baltimore: Johns Hopkins University Press. পৃষ্ঠা. 161. ISBN 0-801-88221-4. OCLC 62265494. http://www.bucknell.edu/msw3/browse.asp?id=12100530.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Boonratana, R., Chalise, M., Das, J., Htun, S. and Timmins, R. J. (2008). "Macaca assamensis". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.4. International Union for Conservation of Nature. http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/12549.
- ↑ Françis, C. M. (2008) A field guide to the mammals of South-East Asia. New Holland Publishers. ISBN 1845377354
- ↑ Groves, C. P. (2001) Primate taxonomy. Smithsonian Institution Press, Washington, DC, USA.
- ↑ Srivastava, A. and Mohnot, S. M. (2001) Distribution, conservation status and priorities for primates in Northeast India. ENVIS Bulletin: Wildlife and Protected Areas 1(1): 102–108.
- ↑ 6.0 6.1 Fürtbauer, I., Schülke, O., Heistermann, M., & Ostner, J. (2010). Reproductive and Life History Parameters of Wild Female Macaca assamensis. International journal of primatology, 31(4), 501–517. https://doi.org/10.1007/s10764-010-9409-3
- ↑ https://www.neprimateconservancy.org/assam-macaque.html
- ↑ "অসমৰ প্ৰাইমেট'-সৌম্যদ্বীপ দত্ত, নেচাৰ্চ বেকন
বহিঃসংযোগ
[সম্পাদনা কৰক]- ARKive: Assam macaque (Macaca assamensis) Archived 2010-10-01 at the Wayback Machine