Troncedo
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Troncedo | |
Lugar d'Aragón | |
Entidat • País • Provincia • Comarca • Municipio |
Lugar Aragón Uesca Sobrarbe A Fueva (municipio) |
Partiu chudicial | Boltanya |
Población • Total |
23 hab. (2011) |
Altaria • Meyana |
1008 m. |
Distancia • 105 km • 24 km • 9,5 km |
enta Uesca enta L'Aínsa enta Tierrantona |
Codigo postal | 22438 |
Patrons | Sant Lorient, Sant Veturian, Sant Istevan |
Parroquial • Diocesi • Arcipestrau • Parroquia |
Balbastro-Monzón Sobrarbe-Ribagorza Sant Istevan protomártir |
Coordenadas | |
Troncedo ye un lugar aragonés d'o municipio d'a Fueva, en a comarca de Sobrarbe y provincia de Uesca. A suya población ye de 23 habitants (2011[1]).
Troncedo ye un lugar que se troba a 1008 metros d'altaria en o extremo sud-oriental d'A Fueva, en l'alto d'un cerro que cosira o paso por a sierra d'o Turón u de Troncedo dende Graus ta la fondonada fovana, que siempre i ye estau pero que en l'actualidad se fa por a carretera de rete local HU-V-6441. A caracteristica mas definidera de o lugar de Troncedo ye o suyo castiello espaldau, d'o cual no se guarda sique a torre de l'homenache, de dimensions superiors a as d'altros castiellos principals en Sobrarbe (mismo l'Aínsa u Boltanya las tienen mas chicas), o que fa pensar en as proporcions que podeba tener en a suya epoca d'uso. Ista torre y atros restos d'o castiello han estau reasentaus recientement por o Gubierno d'Aragón como primera fase d'un prochecto de rehabilitación d'a totalidat d'o castiello, pero las atras 2 fases no tien fixada calendata d'escomencipio y tampoco no tienen presupuesto asignau.
Por a importancia d'o castiello de Troncedo se sabe de l'antiguedat d'o lugar, pues se'n ha puesto trobar documentos dende o reinau de Sancho Lo Mayor (primera mitat d'o sieglo XI)[2] que ya daban treslau de como de principal yera ta defender o condau de Sobrarbe cuan que a cercana villa de Graus encara yera mora. En 1797 Troncedo teneba 150 habitants.[3]
A población de Troncedo a forman dos barrios deseparaus. La uno, posiblement mas moderno, se disposa arredol d'o castiello y d'a ilesia parroquial y lo forma una sola carrera en a que i ha bella ventena de casas. En iste barrio, as construccions han aprofeitau a irregularidat d'o terreno d'a cresta d'o cerro en a que s'aposentan, en a que i salen as penyas y las ha caliu concaver en os muros; amás muitas piedras d'o castiello han estau aprofeitatas pa fer as suyas casas, lo que pareix indicar que va construyir-se cuan iste ya en yera en desuso y s'emplegaba de cantera. O segundo barrio, un poquet mas desalpartau y probablement mas antigo, se troba en unas faixas por debaixo d'o barrio principal, baixo lo castiello (que lo proteixe) en a baixant que se'n va ta o barranco d'o Salinar, y ta larribar-ie cal pillar una pista que tansament fará docientos metros baixín-baixando dende un lateral d'a carretera u o camín que baixa baixo la frontera ueste d'o castiello. Iste barrio teneba tradicionalment o nombre de «Casas d'o Sant' Ánchel»[4], manimenos hue en diya se lo conoixe popularment simplament como «Santa lanchel» y consiste en cualques casas que bordeyan una ilesieta (recientement rehabilitada) que diz que podeba haber estau consagrada a Sant Miguel Arcánchel en belatro momento,[4] anque en l'actualidat en ye pero a Sant Veturián.
A ilesia parroquial ye romanica d'o sieglo XII y se troba en alto d'una penya que a fa devantar un poquet por d'encima d'a carretera (que pasa chusto a o costau). Ye consagrada fendo-le honras a Sant Istevan.
Demografía
[editar | modificar o codigo]
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE. |
Imáchens
[editar | modificar o codigo]-
O castiello de Troncedo, en uebra de rehabilitación en o verano de 2010
Fiestas
[editar | modificar o codigo]- 15 de mayo, romería ta la ermita de Sant Isidro Labrador.[5]
- 1 de chuliol, romería ta la ermita de Sant Úrbez.[6]
- 10 d'agosto, Fiesta Mayor, fendo-le honras a Sant Lorient.[3][7]
- 26 d'aviento, fiesta d'hibierno, fendo-le honras a Sant Istevan.[8]
Referencias
[editar | modificar o codigo]- ↑ (es) «Troncedo» en a subpachina «Relación de unidades poblacionales» d'o Instituto Nacional de Estadística, consultada o 22 de marzo de 2012.
- ↑ (es) «Troncedo» en a pachina RomanicoAragonés.com, consultada o 31 d'octubre de 2010.
- ↑ 3,0 3,1 (es) «Troncedo» en a pachina oficial de l'achuntamiendo d'a Fueva; consultada o 31 d'octubre de 2010.
- ↑ 4,0 4,1 (es) «Troncedo» en a pachina CastilloDeLoarre.com, consultada o 31 d'octubre de 2010.
- ↑ (es) «Fiestas en mayo» en a subpachina «Calendario Festivo» d'o portal oficial d'a Comarca de Sobrarbe, www.Sobrarbe.com; consultada o 31 d'octubre de 2010
- ↑ (es) «Fiestas en julio» en a subpachina «Calendario Festivo» d'o portal oficial d'a Comarca de Sobrarbe, www.Sobrarbe.com; consultada o 31 d'octubre de 2010
- ↑ (es) «Fiestas en agosto» en a subpachina «Calendario Festivo» d'o portal oficial d'a Comarca de Sobrarbe, www.Sobrarbe.com; consultada o 31 d'octubre de 2010
- ↑ (es) «Fiestas en diciembre» en a subpachina «Calendario Festivo» d'o portal oficial d'a Comarca de Sobrarbe, www.Sobrarbe.com; consultada o 31 d'octubre de 2010
Vinclos externos
[editar | modificar o codigo]
Lugars d'o municipio d'a Fueva | |
---|---|
Poblaus: Aluchán | Buetas | A Cabezonada | Caneto | Charo | Clamosa | Formigals | Fosau | Fuent de Campo | O Lumo de Muro | O Lumo de Ranyín | A Lueza | Mediano nuevo | Moriello de Monclús | O Pocino de Charo | Ranyín | Salinas de Trillo | Sant Chuan | Sant Mitier | Sant Per | Solipueyo | Tierrantona | Trillo | Troncedo Despoblaus: L'Alquería de Cotón | Arasanz | L'Atiart | Bediello | Benedet | Carrera | A Corona | A Cuesta | Fumanal | Ixantigosa | A Lecina | O Lenero | A Marinyosa | O Mediano | Mediano viello | Ministirio | Moliniás | Montero | A Mula | Muro de Roda | A Nau | A Olivera | O Pamporciello | La Penilla | A Plana | O Plano | Rolespé | Sant Per de Trillo | A Selva | A Sierra | Solaniella | O Sotero | Susiaz | A Torre | A Villa |