Tamorak

O tamorak ko sakalafi nira.

Tamorak

O tamorak/o ciyak.(南瓜)

O tamolak hananay i todongay tadafongcalay a maro dateng, itini i posong haw i, o ciyak hanangra a pangangan, ano hapinangen ko tomolak i, adihay koka sasiloma nira, irako tata’akay ko heci, irako ki^mingay ko heci, irako mato rifer no paliding a heci, irako mato to’to’ a heci, halo ya ko^ngelay a teloc papah nira tada fangca:lay a kala datengen, sanaw  nano ‘ayaw o tamolak i otada da:teng no mita o Pangcah, ano i rotok to, ano i enal to, manga’ay to paloma to kolotamolak.

Naicowaay ama lengn’ak ko tamorak/ciyak.(南瓜的發展)

Ano dodoen ko fana’ nomi kingkiway i, o sowal nangra to pakayraay to lalengn’atan no tamorak i, naitiniay i Amirika(美國) ami salingato sanay, itiraay ko tatapangan nira saan, Nanqua(南瓜)( Crookneck Squash, Pumpkin) hananay sanaw adi:hay itini i Amirika komatilaay, o sasanga’en nangra to Nanqua pay(南瓜派), lomasato malawod ko wansenchiy(萬聖節) nangra o tamorak to ko sasang’aen nagnra to maama:an, sanaw i Amirika ko saadihaiy to tamorak/ciyak. Dodosato a tayni tini ino holaman(華人) a kanatal niyaro amarenak halo Taywan amapolong, aca ataynito iromaroma a finacadan.

O pinangan no tamorak/ciyak.(南瓜的特色)

O pinangan no tamorak i, o milaladay ko rengaw nira matiya o masay, ano i ‘enal a sotad,

roma i kilang ami kalic, sanaw ira ko mipalangraay ami paloma to tamorak, nikaolira a ciheciay to tata’akay ko heci i, caay kaga’ay palangraen, matiyahan to sinal ami paloma i sera a papi dapdap ami lalad, tia cihci sato cingra i fangcalay a arang amiritod, ya kimingay ko heci i mipalanglaan amaca’it ko heci nira, o tomolak hawi caay ka ‘dengan o heci nira kamaka’enay, ya koengelay a teroc ato hana nira i, tada fangcalay a marodateng, romasato yapapah nira nawhani kakahaday ngaay sapitafo to felac ami tangtang to hemay ato hakhak, hanaw irako mipanganganay to fankoa(飯瓜) sanay，lomasa mato ‘ekim ko kamaroro nira sanaw i o chinkoa(金爪) han nangra a pangangan, oromasato nawhani adi:hay itini i inaka, sanaw ira ko panganganay to fangkoa(番瓜) sanay. O karengawan to cecay a mihecaan i itiraay to kacihrangan ato karawfawan, marawod toko roma a mihecaan i madeng to ko to’as nira a ciheci to, matafesiw to toro a mihecaan i, mariteng to mafadi’ ma’icang mapatay cingra.

O heci no tamorak/ciyak.(南瓜的果實)

O heci no tamorak/ciyak hawi, sahto maloloay ko adihaiay, caay ka^dengan aca a karadatengen, adihaiay ko iofong nira, fangcalay pacamolen i hemay a komaen, iraay ko

β-foloposo(胡蘿蔔素), ato fitamin(維他命)to C/E nira, o saka ci’icel a tanektek no tileng a caay kaci adada tora ‘ekan(癌症) hananay, ano mitangtang to heci nira i, mang’aay halo podac han ami tangtang, oya kakoc nira fangcalay temoen a komaen, iraay koya sin(鋅) hananay to saka ramakat no remes, sanaw o sowal no ihekkalay to kalocimacimahawiy “komaen to tamorak to sapatongal to remes saan”(南瓜補血). Mang’aay sano Padakaen(西式) ami tangtang tora nangkapay(南瓜泒) ato tankaw(蛋糕), mang’aay a saholoen to hemay, nikaorila ono nomita o pangcah i sakohaw hanaca halopapah ato hana nira ato o kalomaanmaan ami pacacamol. Dengansa caay kangaay a pacefasa apacacamol to roma a datengan, kafan’ato ami na’on to sapipacamol, olomasato caay kang’aay a misa adihay ta:to a koma^en, nawhani takalaw kora tinfen(澱粉) nira, ano matafesiw ko kakomaen i, tosaka tatiih aca no tileng.

Masamaanay kopi satamorak/ciyak no pangcah/’Amis.(阿美族如何種植南瓜)

Nanoto’as tahanini halafinaiy to kopi satamorak/ciyak no mita o pangcah, awaay to kopinang to mihcaan, nikaolira mananamay to ami satamorak/ciyak ko to’as no mita o pangcah/’Amis, ano itini to irikot, ano itini to iomah aca irotok ami sarafal, mangaay to ami paloma to tamorak/ciyak, roma palilis itini i rawac taliyok no omah, ano malarok ami pananom ami patayhi i, fangcal ko rengaw adihay koheci nira, dengansa caay kang’aay a matiya o saitaw a mipawali ami na’ang ami sahalafin, o sapipaloma to

tamorak i, pakaylaay toya kakoc nira, yacaho kapi tangtang to heci no tamorak/ciyak i, miri’ayaw ami ara to kakoc nira ami pawali ami ‘icang, dodosato marawod kopipalomaan i, araen kora kakoc ami rafong i sera to sota’, ta romengaw kora tamorak/ciyak, maara ko pangkiw no mihcaan i, ma^deng to ko to’as nira ami lalad i, yacaho kaciheci i nga’aiay

to a datengen, yaheci nira i yacahoka’ikes i, nga’ay to ri’ayawen amiara, roma i ano matatodong ko ‘ikes nira i, fangcalay halo podach han ami tantaneng, e^dengsa ano ‘atekak tato ko podach nira i podachenho tiya dangdangen.

Omaan ko nana’ongen a komaen to tamorak/ciyak.(食用南瓜應注意事項)

Haiy fangcal toko tamorak/ciyak akaradatengen a komaen sakita, nikaolira, ano caay kapina’on i, o sakatati’ih no tileng, o maan kora nana’onen, ora tamorak/ciyak hawi tatiih apacamolen to karang a komaen, ano ka^nen hawi, o mara sakawarak ko tamdaw, romasato ano o foting tora liyi(鯉魚) hananay ato o hala ato o titi no sili tatiihay to ama cacamol, tangtang hanaca ami sakohaw, akato pacamolen to tomato ato damdam, oya takalaway ko wesenso/C(維生素/C) tora pocay(菠菜), yocay(油菜) hananay i, caay ka fangcal a macacamol. Sanaw kapina’on to amitangtang a koma^en, hapinangen to ko sapacacamol tiya caay ka kali’ang ko tileng. (Siwkolan 'Amis Suman2023/06/18)

Tahapinangan參考文獻:

Ø  南瓜的營養成分.

Ø   南瓜營養好處多：6大驚人健康好處報你知.

Ø  吃南瓜好處多但注意千萬不能和它一起搭配.