Stimmlose pharyngale Frikativ

Stimmlose pharyngale Frikativ
IPA-Nummere	144
IPA-Zeiche	ħ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA	`X\`
Kirshenbaum	`H`
Hörbiispiil^ⓘ^/?

De stimmlosi pharyngali Frikativ isch en Konsonant vo dr mänschliche Sprooch. Ùnter de Sprooche vo dr Wält chùnt er sehr sälte vor. S Zeiche im IPA defür isch [ħ]. En Groossdeil vo Sprooche, wie s Arabisch, wo es de Luut aageblich git, hen statt däm allerdings schynts en epiglottale Luut: [ʜ]^[1]. Es isch allerdings mindeschtens ei Sprooch bekannt, wo glychzytig pharyngali ùn epiglottali Frikativ het, ùn zwar s Aghulisch, e Sprooch wo vo 17.000 Mänsche in dr rùssische Republik Dagestan gschwätzt wird.

Artikulation

Es isch en Frikativ; es wird e Engi im Muul bildet, wo de Lùftstrom duredrùggt wird.
De Artikulationsort isch pharyngal; es wird ganze hinte im Rache, bim Pharynx, e Engi bildet.
D Phonation isch stimmlos; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder nit.
Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA-Transkription	Bedütig	Bemerkig
Abasinisch		хIахъвы	[ħaqʷǝ]	‚Stai‘
Abchasisch		ҳара	[ħaˈra]	‚mir (3. per. pl.)‘
Adygeisch		тхьэ	[tħa](info)	‚Gott‘
Aghulisch		[muħ]		‚Schüüre‘
Änglisch	Mangi Sprecher, vorallem sonigi, wo d Received Pronunciation vùm britische Änglisch schwätze^[2]	hat	[ħaʔt]	‚Huet‘	e glottals [h] für andri Sprecher.
Arabisch	Standard^[3]	حال	[ħaːl](info)	‚Situation‘
Artschinisch		хIал	[ħaːl]	‚guet‘
Awarisch		xIебецI	[ħeˈbetsʼ]	‚Ohreschmalz‘
Chaldäisch-neuaramäisch		ܡܫܝܼܚܵܐ	[mʃiːħa]	‚Chrischtus‘
Galizisch^[4]		gato	[ˈħato]	‚Chatz‘	in gwüsse Dialäkt, entspricht eme [ɡ] in andre Dialäkt.
Hebräisch		חַשְׁמַל	[ħaʃˈmal](info)	‚Elektrizität‘	Ussprooch vo sephardische Jude
Jarawa		[ħʷəwə]		‚Wildeber‘
Kabardisch		кхъухь	[q͡χʷəħ](info)	‚Schiff‘
Kabylisch		ⴰⵃⴻⴼⴼⴰⴼ aḥeffaf احفاف	[aħəffaf]	‚Frisöör‘
Kurdisch	mangi Sprecher	hol	[ħol](info)	‚Ùmwält‘	Entspricht in andre Dialäkt eme [h].
Maltesisch	Standard	wieħed	[wiħːed]	‚eis‘
Nuu-chah-nulth		ʔaap-ḥii	[ʔaːpˈħiː]	‚fründli‘
Sioux	Nakota	haxdanahâ	[haħdanahã]	‚geschtre‘
Somalisch		xood	[ħoːd](info)	‚Stogg‘
Tschetschenisch		kyrillisch: xъач/latiinisch: ẋaç	[ħatʃ](info)	‚Zwetschge‘
Ukrainisch^[5]		нігті	[ˈnʲiħtʲi]	‚Fingernägel‘	Allophon vo /ʕ/ (wo mangmool au als /ɦ/ transkribiert wird) vor stimmlose Konsonante;^[5] cha mangmool au [x] sy.^[5]

Fuessnote

↑ Ladefoged, Peter & Maddieson, Jan. (1996). The Sounds of the World's Languages. ISBN 0-631-19815-6.
↑ Collins & Mees (2003:148)
↑ Watson, Janet (2002), The Phonology and Morphology of Arabic, New York: Oxford University Press
↑ Regueira, Xose (1996), "Galician", Journal of the International Phonetic Association 26 (2): 119–122
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Danyenko & Vakulenko (1995:12)

Konsonante

Lueg au: IPA, Vokale

m

ɱ

n̪

n

ɳ

ɲ

ŋ

ɴ

Plosive

p

b

t̪

d̪

t

d

ʈ

ɖ

c

ɟ

k

ɡ

q

ɢ

ʡ

ʔ

Schnalzluut

ʘ

ǀ

ǃ

ǂ

ǁ

ǃ˞

Affrikat

pɸ

bβ

p̪f

b̪v

tθ

dð

ts

dz

tʃ

dʒ

ʈʂ

ɖʐ

tɕ

dʑ

cç

ɟʝ

kx

ɡɣ

qχ

ɢʁ

Implosiv

ɓ

ɗ

ᶑ

ʄ

ɠ

ʛ

Frikativ

ɸ

β

f

v

θ

ð

s

z

ʃ

ʒ

ʂ

ʐ

ɕ

ʑ

ç

ʝ

x

ɣ

χ

ʁ

ħ

ʕ

ʜ

ʢ

h

ɦ

Ejektiv

pʼ

tʼ

ʈʼ

cʼ

kʼ

qʼ

ʂʼ

q͡χʼ

Approximante

ʋ

ɹ

ɻ

j

ɰ

fʼ

sʼ

xʼ

ʙ

r

ɽr

ʀ

ѵ

ɾ

ɽ

co-artikulierti Frikativ

ʍ

w

ɥ

ɫ

lat. Frikativ

ɬ

ɮ

co-artikulierti Plosiv

l

ɭ

ʎ

ʟ

Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.

[1] Ladefoged, Peter & Maddieson, Jan. (1996). The Sounds of the World's Languages. ISBN 0-631-19815-6.

[2] Collins & Mees (2003:148)

[3] Watson, Janet (2002), The Phonology and Morphology of Arabic, New York: Oxford University Press

[4] Regueira, Xose (1996), "Galician", Journal of the International Phonetic Association 26 (2): 119–122

[DanVak12-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Danyenko & Vakulenko (1995:12)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]