Halloween

Dä Artikel bhandlet s Fescht. Wyteri Bedütige vo „Halloween“ findsch doo.

E typisch amerikanischi Grueßcharte zue Halloween vu anne 1904

Halloween [ˌhæləʊˈiːn], vu All Hallows’ Even (Allerheilige-Oobe), isch e Bruuch am Oobe vor Allerheilige in dr Nacht vum 31. Oktober zum 1. Novämber, wu urspringli vor allem z Irland gfyyrt woren isch. Dr Bruuch isch vu irische Yywanderer ab 1830 in d USA brocht wore. Im Lauf vu dr Zyt het sich Halloween näbe dr Wynäächte un em Thanksgiving-Fescht zue eim vu dr wichtigschte Fyyre in dr USA entwicklet. Vor allem syt dr 1990er Johr sin Halloween-Bryych deilwyys au z Europa ibernuu wore.

Etymologi

S Wort Halloween, in ere eltere Schryybwyys Hallowe’en, isch us All Hallows’ Even (Allerheilige-Oobe) zämmezoge. Wie au bi Heilgobe isch dr Voroobe vum Feschtdag gmeint, wel us dr liturgische Sicht dr Oobe as Aafang vum Folgedag isch. S Allerheiligefescht, wu sich vu Rom us uusbreitet het, isch urspringli am 13. Mai gfyyrt wore, s Datum isch vum Papscht Gregor III. un ändgiltig vum Gregor IV. uf dr 1. Novämber verleit wore.

Härchumft

D Härchumft vum Fescht isch nit ganz eidytig gchlert. Wahrschyns isch s as Voroobefscht vum katholische Allerheilige z dyte.^[1] Populär, aber wisseschaftli nit beleit, isch d Aanahm vun eme keltisch-heidnische Ursprung vu Halloween.

Meyers Konversations-Lexikon schrybt zue dr keltische Härchumft vum Fescht: „Legendenhaft und historisch nicht exakt zu beweisen ist eine direkte Verbindungslinie zu dem keltisch-angelsächsischen Fest des Totengottes ‚Samhain‘“. Us dr Verbindig mit däm Dotegott solle sich d Bryych zue Halloween ableite, vor allem dr Bezug uf s Doteryych un Geischter.^[2] In dr nejere Forschig wird aber d Exischtenz vun eme Dotegott mit em Name Samhain abglähnt. Dr Cäsar schrybt zwar vun eme keltische Dotegott, nännt aber nit syy Namme. Wäg dr Härchumft vum Wort Samhain het s sich bi däm Fescht wahrschyns ender um d Fyyr vum Summerändi ghandlet (keltisch samos, gälisch samhuinn fir „Sommer“), oder um s irogälisch Wort fir Versammlig, samain.^[3] Dr eltscht, wänn au uusicher Hiiwyys uf s Samhain-Fescht stammt us em Kalender vu Coligny us em 1. Johrhundert n. Chr. Dr Bezug zum Doteryych ergit sich bi däre Interpretation us em Etzge vum iberzellige Vih am Aafang vum Winter go s Iberläbe vum ibrige Vih dur dr Winter dure sichere.^[4]

Vu fascht allene dytschsprochige Volkskundler un Religionshistoriker wird d Kontinuitätshypothese abglähnt.^[5] Dr Bezug vu Halloween zum Doteryych ergit sich vilmeh us dr katholische Fyyrdig, wu derno chemme. An Allerheilige wird zem Bayschpel traditionäll ann d Gmeinschaft vu dr Heilige dänkt, des heißt alli, wu noch em chrischtlige Glaube s ebig Läbe erlangt hän, un an Allerseele (2. Novämber) sott dur Gebätt, Firbitte un dur gueti Date (zum Byschpel Gschänk an Bättelchinder) s Lyyde vu dr Dote im Fägfyyr glinderet wäre. Wel Irland zue dr Länder z Europa zellt, wu am frieschte chrischtianisiert wore sin, isch e diräkti Kontinuität zue keltisch-heidnische Rite, wu niene in ere Quälle beleit isch, grad dert wenig wahrschynli un ender dr keltische Folklore syt em 19. Johrhundert gschuldet.^[6]

Literatur

Markus Dewald: Kelten – Kürbis – Kulte. Kleine Kulturgeschichte von Halloween. Thorbecke-Verlag, Stuttgart 2002, ISBN 3-7995-0106-1.
Lisa Morton: The Halloween Encyclopedia. McFarland & Company, 2003 (änglisch)

Weblink

Commons: Halloween – Sammlig vo Multimediadateie

Rainer Beel: 31. Oktober: Abend vor Allerheiligen
Manfred Becker-Huberti: Gruselig grinsende Geister grüßen grässliche Grufties
Theology.de: Halloween, 31.10.
BBC: Halloween history (änglisch)
Heimat-Pfalz: Halloween – Das Fest der Kelten

Fueßnote

↑ http://www.religioeses-brauchtum.de/herbst/halloween.html halloween.html
↑ Kevin Danaher: The Year in Ireland: Irish Calendar Customs. Mercier, Dublin 1972, ISBN 1-85635-093-2, S. 190–232
↑ Whitely Stokes, Sanas Cormaic: Cormac’s glossary. Annotated and translated by John O’Donovan. Kalkutta 1868
↑ Horst-Rudolf Köneke, Halloween Kelten – Revival, 2003 S.26
↑ Vgl. zue dr Problematik vu dr religionsgschichtlge Ableitig us em Keltetum grundsätzli Bernhard Maier, Die Religionen der Kelten. Götter - Mythen - Weltbild, 2. Aufl., München 2004, S. 174ff.
↑ „Was heute als typisch keltisch gilt, ist in vielen Fällen nur ein Produkt neuzeitlicher oder gar bereits antiker Keltenideologie“, Bernhard Maier: Die Religionen der Kelten. Götter - Mythen - Weltbild, 2. Aufl., München 2004, S. 178

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Halloween“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

[1] ttp://www.religioeses-brauchtum.de/herbst/halloween.html halloween.html

[2] Kevin Danaher: The Year in Ireland: Irish Calendar Customs. Mercier, Dublin 1972, ISBN 1-85635-093-2, S. 190–232

[3] Whitely Stokes, Sanas Cormaic: Cormac’s glossary. Annotated and translated by John O’Donovan. Kalkutta 1868

[4] Horst-Rudolf Köneke, Halloween Kelten – Revival, 2003 S.26

[5] Vgl. zue dr Problematik vu dr religionsgschichtlge Ableitig us em Keltetum grundsätzli Bernhard Maier, Die Religionen der Kelten. Götter - Mythen - Weltbild, 2. Aufl., München 2004, S. 174ff.

[6] „Was heute als typisch keltisch gilt, ist in vielen Fällen nur ein Produkt neuzeitlicher oder gar bereits antiker Keltenideologie“, Bernhard Maier: Die Religionen der Kelten. Götter - Mythen - Weltbild, 2. Aufl., München 2004, S. 178

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]