Wes-Kaapse Provinsiale Parlement
Die Wes-Kaapse Provinsiale Parlement is die primêre wetgewende liggaam van die provinsie Wes-Kaap. Dit het 'n eenkamersamestelling en verkies die premier en die provinsiale kabinet uit die lede van die leierparty of koalisie in die parlement.
Die Parlement is geleë in Walestraat 7 in Kaapstad.
Magte
[wysig | wysig bron]Die Wes-Kaapse Provinsiale Parlement verkies die premier van die Wes-Kaap en kan die premier dwing om te bedank deur 'n mosie van wantroue te aanvaar. Al word die Uitvoerende Raad van die provinsie deur die Premier benoem, kan die wetgewer 'n mosie van wantroue aanneem wat die Premier dwing om die Raad te herkonfigureer. Die provinsiale wetgewer wys ook afgevaardigdes van die Oos-Kaap aan die Nasionale Raad van Provinsies toe en afgevaardigdes van partye word toeken in verhouding tot die totale aantal setels wat elke party in die wetgewer hou.
Die wetgewer is by magte om wetgewing op verskeie terreine aan te neem, soos uiteengesit in die nasionale grondwet; op sommige terreine word die wetgewende mag met die nasionale parlement gedeel, terwyl ander vir die provinsie gereserveer word. Die velde sluit sake soos gesondheid, onderwys, landbou, behuising, beskerming van die omgewing en ontwikkelingsbeplanning in.
Die wetgewer hou toesig oor die administrasie van die provinsiale regering van die Wes-Kaap, en die Premier van die Wes-Kaap en die lede van die Uitvoerende Raad moet aan die wetgewer verslag doen oor die uitvoering van hul individuele verantwoordelikhede. Die wetgewer bestuur ook die geldsake van die provinsiale regering deur middel van die bewilligingswetsontwerpe wat die provinsiale begroting bepaal. [1]
Verkiesing
[wysig | wysig bron]Die provinsiale wetgewer bestaan uit 42 lede wat verkies word deur 'n stelsel van proporsionele verteenwoordiging van die partylys met geslote lyste. Met ander woorde, elke kieser stem vir een politieke party, en setels in die wetgewer aan die partye toegeken in verhouding tot die aantal stemme wat dit ontvang het. Die setels word dan deur lede gevul volgens die lyste wat die partye voor die verkiesing ingedien het.
| Party↓ Jaar→ | 2019 | 2024 |
|---|---|---|
| DA | 24 | 24 |
| ANC | 12 | 8 |
| PA | 0 | 3 |
| EFF | 2 | 2 |
| ACDP | 1 | 1 |
| AlJamah | 1 | 1 |
| GOOD | 1 | 1 |
| NCC | 0 | 1 |
| VF1 | 1 | 1 |
Ampsdraers
[wysig | wysig bron]Die Speaker is die politieke hoof van die wetgewer en word bygestaan deur 'n adjunk-speaker. Die huidige speaker is Daylin Mitchell en die adjunk-speaker is Reagan Allen; hulle is albei lede van die Demokratiese Alliansie.
Sedert 22 Mei 2019 is die premier van die Wes-Kaap Alan Winde van die DA, wat Helen Zille opgevolg het. Die leier van die amptelike opposisie is Cameron Dugmore van die African National Congress.
Voormalige speakers van die Wes-Kaapse Provinsiale Parlement
[wysig | wysig bron]| Persoon | Ampstermyn | Party |
|---|---|---|
| Willem Doman | 1994–2001 | NNP |
| Lynne Brown[2] | 2001–2004 | ANC |
| Shaun Byneveldt | 2004–2009 | ANC |
| Shahid Esau | 2009–2011 | DA |
| Richard Majola | 2011–2014 | DA |
| Sharna Fernandez | 2014–2019 | DA |
| Masizole Mnqasela | 2019 - 2014 | DA |
Lys van opposisieleiers
[wysig | wysig bron]| Naam | Intree | Verlaat | Party |
|---|---|---|---|
| Theuns Botha | 2004 | 2009 | DA |
| Lynne Brown | 2009 | 2014 | ANC |
| Marius Fransman | 2014 | 2016 | ANC |
| Khaya Magaxa | 2016 | 2019 | ANC |
| Cameron Dugmore | 2019 | 2024 | ANC |
| Muhammad Khalid Sayed | 2024 | sittend | ANC |
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "Skeiding van magte". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Junie 2019. Besoek op 18 Januarie 2020.
- ↑ "South Africa Local Leaders". Worldwide Guide to Women in Leadership. Besoek op 7 Mei 2009.