Vulgêrlatyn

Vulgêrlatyn sermo vulgaris Latinus
Gepraat in:	Romeinse Republiek, Romeinse Ryk
Gebied:	Middellandse See
Totale sprekers:	uitgesterf
Taalfamilie:	Indo-Europees  Italies   Latyns-Faliskies    Latyn     Vulgêrlatyn
Skrifstelsel:	Latynse alfabet
Taalkodes
ISO 639-1:	geen
ISO 639-2:
ISO 639-3:	—

Vulgêrlatyn (Latyn: sermo vulgaris Latinus) of Volkslatyn verwys in die taalwetenskap na die Latynse spreektaal wat in baie opsigte van die geformaliseerde en verhewe literêre taal verskil het. Die laasgenoemde is blykbaar dikwels as 'n kunstaal ervaar.

Vulgêrlatyn, soos dit in hierdie politieke graffiti in Pompeii gebruik is, was die gesproke taal van die Romeinse Ryk wat merkbaar van die literêre "klassieke" Latyn verskil het

Nogtans sou dit misleidend wees om Vulgêrlatyn bloot as 'n "plat" of "onbeskaafde" variant van Latyn te definieer. Die term is afgelei van die Latynse adjektief vulgaris wat letterlik "gewoon, van die volk" beteken, en sermo vulgaris was dus die Latynse volks- of omgangstaal, net soos die huidige Italiaanse volgare in sy historiese betekenis na die lewende Italiaanse taal verwys wat met die uitgestorwe klassieke Latyn kontrasteer.

Volkslatyn verwys ook nie na 'n laat taalperiode van Latyn nie, aangesien hierdie taalvariant al in die vroeë komedies van digters soos Plautus en Publius Terentius Afer voorgekom het. Taalwetenskaplikes gaan dus daarvan uit dat die skeiding tussen gesproke en geskrewe Latyn reeds in 'n vroeë periode begin het en later deur die invloede van gelatiniseerde Kelte en Germane nog versterk is. Hierdie proses het uiteindelik in die vroeë Middeleeue tot die ontstaan van die Romaanse taalfamilie gelei.

Dit is dus duidelik dat ook Romeinse geleerdes soos die skrywer en retorikus Cicero tydens informele geselsies Volkslatyn gepraat het, alhoewel hul taalvorm en -gebruik sekerlik van dié van 'n gewone soldaat of gladiator verskil het. Ook streeksgebonde taalkenmerke het waarskynlik 'n groter invloed op gesproke Latyn uitgeoefen en – tydens die agteruitgang van die laat-antieke Romeinse beskawing en toenemende ongeletterdheid selfs in Italië – die ontstaan van nuwe streektale bevorder wat in die Romaanse taalwetenskap as primêre dialekte van Volkslatyn beskryf word.

Vulgêrlatyn moet veral as 'n sambreelterm vir 'n verskeidenheid Latynse spreektaalvorms beskou wat deur groot

• diatopiese (plaaslike en streeksgebonde),
• diastratiese (sosiale) en
• diafasiese (aan 'n bepaalde taalvlak gebonde)

verskille gekenmerk was.

Eksterne skakels

Wetenskaplike publikasies

• (de) Vulgärlatein mit Ausblick auf die Entwicklung der romanischen Hauptdialekte (Ph. Roelli, Universität Zürich)