Geelbekneushoringvoël
| Geelbekneushoringvoël | |
|---|---|
_(46061771954).jpg)
| |
| 'n Mannetjie in die Nasionale Krugerwildtuin | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Domein: | |
| Koninkryk: | |
| Filum: | |
| Klas: | |
| Orde: | |
| Familie: | |
| Genus: | |
| Spesie: | T. leucomelas
|
| Binomiale naam | |
| Tockus leucomelas Lichtenstein, 1842
| |
| |
| Verspreiding in blou. | |
Die Suidelike geelbekneushoringvoël (Tockus leucomelas) is 'n algemene amper-endemiese standvoël in doringveld en droë breëblaarboomveld. In Engels staan die voël bekend as die Southern yellow-billed hornbill.
Identifikasie
[wysig | wysig bron]Die voël is 48 – 60 cm lank en weeg 132 – 240 g.[2] Die kenmerkende geel, krom snawel is groot in vergelyking met sy liggaam en kan verantwoordelik wees vir 1/6de van die hele lyflengte. Manlike snawels is gemiddeld 90 mm lank terwyl vroulike snawels gemiddeld 74 mm is. Mannetjies is oor die algemeen groter as wyfies, maar daar is oorvleueling tussen die geslagte. Die verskil in grootte van die snawel is 'n redelik betroubare manier om geslag te onderskei in wilde neushorings.
Die vlerkdekvere is gespikkel, die borskant is lig en die nek grys. Tydens vlug vertoon die voël sy wit binneslagvere en buitestert soortgelyk aan die rooibekneushoringvoël. Die jong voëltjie het 'n kleiner snawel en korter snawelrif en sy kop en keel is donkerder.
Die Suidelike geelbekneushoringvoël se oë is gewoonlik geel, alhoewel bruin ook hier-en-daar voorkom. Die vel rondom die oë en die kiesstreep is pienkerig. Die verwante Oostelike geelbekneushoringvoël van Noordoos-Afrika het swartkleurige vel rondom die oë, nie pienkerig nie.
Verspreiding en habitat
[wysig | wysig bron]Hierdie voëls is byna-endemies aan die droë savannas van Suider-Afrika, waar hulle oor alle lengtegrade, van Angola en Namibië in die weste tot Mosambiek en KwaZulu-Natal in die ooste, insluitende Botswana, Zimbabwe en noordelike Suid-Afrika gevind kan word.[3]
Die geelbekneushoringvoël leef meestal in droë oop savannas, maar hulle is ook teenwoordig in bosveld, waar hulle doring- en breëblaarbosse verkies. Die hoogste gerapporteerde konsentrasie van die suidelike geelbekneushoringvoël is in oop mopaniestruikveld.[3]
Gedrag
[wysig | wysig bron]Die geelbekneushoringvoël is aktief in die oggend, dag en aand. In die nag slaap hulle hoog in 'n boom, sodat hulle nie opgevreet sal word nie. Hulle kan alleen, in paartjies of in klein groepies gevind word. Hulle is oor die algemeen geneig om alleen te bly, tensy dit paarseisoen of broeiseisoen is, of as daar plaaslike migrasie gedurende die droë seisoen geskied.[3]
Die geelbekneushoringvoël word dikwels gesien op soek na kos op die grond of in struike. Dit sal nie in die grond grawe nie, maar sal vullis omkeer om insekte te vind. Dit word ook gewaar waar dit insekte agtervolg deur daaragter te spring.[3]
Hulle is oor die algemeen stil en sal hul gebiede verdedig met uitgebreide vertonings. Gedurende die droë seisoen sal hulle egter wyd uitreik op soek na kos. Pare is gewoonlik monogaam en het 'n duidelike verdeling van take tussen mannetjies en wyfies.[2]
Dit is bekend dat hul tot 20 jaar in aanhouding kan oorleef, alhoewel hul lewensduur in die natuur nog onbekend is.[2]
Vlug en roep
[wysig | wysig bron]Die geelbekneushoringvoël vlieg kragtig. Dit wissel kort sweeftydperke af met sterk vlerkslae. Dit het nie die ondervlerkdekvere wat die lugvloei verhoog wanneer dit vlieg nie.[2]
Die Suidelike geelbekneushoringvoël het 'n deurdringende geroep. Dit kan egter 'n wye verskeidenheid geluide maak, soos 'n gefluit, gekreun en gekakkelary. Hulle sal hul harde roepe gebruik om hul gebied af te merk of vir langafstandkommunikasie. Soos ander Tockus, word hul klanke dikwels deur opvallende fisiese vertoon vergesel.[2]
Dieet
[wysig | wysig bron]Geelbekneushoringvoëls vreet meestal geleedpotiges, veral termiete, kewers, larwes, sprinkane en ruspes. Daar is ook opgemerk dat hulle duisendpote en skerpioene vreet. Hulle sal soms klein soogdiere eet as hulle kan. Om hul dieet aan te vul, sal hulle gereeld bessies, vrugte, neute en eiers van ander spesies eet. Hul gebruik hul snawels as 'n knyptang, deur hul kos tussen die punte te hanteer en dit dan terug in hul keel te gooi waar die kort, stomp tong sal help om die kos af te sluk.[2] Die binnekantse snyrande van die snawel is getand om die afbreek en verkleining van voedsel te vergemaklik. Die meeste van die kos word van die grond af, of uit lae plantegroei, opgepik.
Voortplanting en nesmaak
[wysig | wysig bron]Die teelseisoen begin wanneer die eerste herfsreën val. Die broeiseisoen duur van September tot Maart met die piek van eierlê tussen Oktober en Desember. Eiers word gedurende die nat seisoen gelê, dus sal verskillende gebiede verskillende pieke hê volgens die plaaslike reënseisoen, wat saamval met die piekreënval van die jaar.
Jong voëls word seksueel volwasse wanneer hulle een jaar oud is. Voordat die werklike paring egter plaasvind, is daar die hofmakery van die wyfies, wedersydse verekammery, kopulasie en die uitsoek van geskikte nesmaakplekke wat gedoen moet word.[2]
Sodra die manlike geelbekneushoringvoël gepaar het, sal hy by sy maat bly en 'n grondgebied vestig wat hy ook sal verdedig. Die neste word tussen 1 en 12 meter van die grond in natuurlike holtes in bome, kranse of grondbanke gebou. Die mannetjie gaan dan voort om bas, blare en gras aan te dra wat op die bodem van die nes geplaas sal word. Gedurende hierdie tyd sal die wyfie haarself binne-in die nes verseël deur die ingang met 'n muur van haar uitskeidings, kosreste en modder toe te messel.[2] Die mannetjie sal help deur modder vir haar te bring om mee te werk.
Die enigste opening wat opgelaat bly, is 'n vertikale spleet van bo na onder. Die mannetjie gee die kos met sy bek aan deur die spleet. Die wyfie en kuikens se uitskeidings word ook deur die spleet uitgewerp. Die vertikale spleet sorg vir goeie lugsirkulasie deur konveksie en wanneer dit gepaard gaan met houtmure, bied dit goeie isolasie.[2]
Neste bevat gewoonlik 2-6 eiers wat ongeveer 24 dae neem om uit te broei. Die eiers is wit, ovaal en het fyn ge-etsde skulpe. Die kuikens word naak gebore met 'n pienk vel. Hulle en die wyfie word gevoed deur die mannetjie wat kos terugbring en dit deur die spleet laat val. Die meeste neste het 'n lang vlugtonnel vir ingeval 'n roofdier by die nes inbreek om hulle te vreet.
Die wyfie benut die feit dat sy "in gevangenis" is deur al haar vlug- en stertvere gelyktydig af te skud, en dit weer terug te groei gedurende die tyd wat sy by die kuikens bly. Sodra die kuikens halfgroeid is, sal die wyfie uit die nes breek om meer ruimte te skep, en om die mannetjie te help. Die kuikens sal die muur self herbou en voortgaan om deur die spleet deur die ouers gevoed te word. Sodra die kuikens volgroeid is, sal hulle uit die nes breek en begin vlieg.[2]
Fotogalery
[wysig | wysig bron]-
-
-
-
Sabi Sand-wildreservaat, Suid-Afrika -
Besig om 'n ruspe te vreet -
Snawel van die manlike in Pilanesberg Nasionale Park, Suid-Afrika -
Krugerwildtuin, Suid-Afrika
Sien ook
[wysig | wysig bron]- Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls
- Lys van Suid-Afrikaanse voëls (gegroepeer)
- Lys van Suider-Afrikaanse voëls volgens wetenskaplike name
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ BirdLife International (2012). "Tockus leucomelas". IUBN-rooilys van Bedreigde Spesies. Weergawe 2012.1. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur. Besoek op 16 Julie 2012.
{{cite web}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Perrins, C., red. (2007). The new encyclopedia of birds (4th uitg.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780191728075.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Herremans, M. South African Bird Atlas Project 2 – Southern Yellow-Billed Hornbill (PDF).
Bron
[wysig | wysig bron]- Sasol Voëls van Suider-Afrika. Struik Nature. Vierde uitgawe 2011. ISBN 978-1-77007-926-7
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Geelbekneushoringvoël.
Wikispecies het meer inligting verwant aan Geelbekneushoringvoël
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. |
