Tetiaroa

Tetiaroa Inheemse naam: Teti'aroa
Tetiaroa uit die lug gesien.
Geografie
Ligging	Stille Oseaan
Koördinate	17°0′S 149°33′W
Argipel	Geselskapseilande
Administrasie
Sien teks.
Oorsese gebied	Frans-Polinesië

Tetiaroa is ’n atol in private besit in die Bowindse Eilande van die Geselskapseilande in Frans-Polinesië, ’n Franse oorsese gebied in die Stille Oseaan. Dit was eens die speelplek van die koninklikes van Tahiti en het later veral bekend geword nadat Marlon Brando dit in die 1960's gekoop het.

Geografie

Ligging in die Geselskapseilande.

Onetahi.

Tetiaroa is 53 km noord van Tahiti. Die atol strek oor ’n gebied van 6 km² en betaan uit sowat 12 koraalrifeilandjies wat in grootte wissel. Die strandmeer is sowat 7,2 km breed en 30 m diep. Daar is geen opening na die see nie en dit is amper onmoontlik om per boot te bereik.

Die eilande (kloksgewys van die suidwestelike hoek af) sluit in:

• Onetahi (met ’n vliegveld en die Brando-oord)
• Honuea
• Tiaruanu
• Motu Tauvini (Tauini)
• Motu Ahurea (Auroa)
• Hiraanae
• Horoatera (Oroatera)
• Motu Aie
• Tahuna Iti (onderwater, feitlik onsigbaar)
• Tahuna Rahi
• Reiono
• Motu One
• Rimatuu (met ’n voëlreservaat)

Eienaarskap en geskiedenis

In historiese tye het Tetiaroa aan die Pomare-dinastie van Tahiti behoort. Hulle het dit as ’n rusplek gebruik. Volgens oorlewering was William Bligh in 1789 die eerste Europeër wat die atol besoek het terwyl hy op soek was na vroeë muiters – dit was voor die vertek van die HMS Bounty van Tahiti af en die legendariese muitery daarna.

In 1904 het die koninklike familie die atol aan Johnston Walter Williams, die enigste tandarts op Tahiti, gegee. Williams was later, van 1916 tot 1935, die Britse konsul. Hy het Tetiaroa as woonplek gebruik en ’n klapperplantasie aangelê.

Marlon Brando het die eiland in 1960 "ontdek" toe gesoek is na plekke waar die rolprent Mutiny on the Bounty geskiet kon word. Ná die verfilming op Tahiti en die naburige Moorea het Brando ’n plaaslike visserman gehuur om hom na die eiland te neem. Hy het eindelik van die eilandjies gekoop by een van Williams se afstammelinge. Die koraalrif en strandmeer behoort aan Frans-Polinesië. Brando het die grootste deel van die atol in 1966 vir $200 000 gekoop en die res in 1967 vir $70 000. Hy moes egter eers politieke inmengery en plaaslike weerstand oorkom.

Baie belangrike argeologiese terreine is op Tetiaroa geïdentifiseer en word daar bestudeer. Die historiese belangrikheid van die atol maak dus toekomstige ontwikkeling en/of wisseling van eienaarskap betwyfelbaar.

Brando het in 1970 ’n dorpie op Motu Onetahi gebou om daar te kan woon. Dit het bestaan uit ’n vliegveld sodat mense op die eiland kon kom sonder om die koraalrif te beskadig, 12 eenvoudige hutte, ’n kombuishut, eetsaal en kroeg. Familie en vriende het op die dorpie gekuier en wetenskaplikes het daar gebly terwyl hulle die eiland se ekologie en argeologie bestudeer het.

Die dorpie het eindelik ’n beskeie hotel geword onder bestuur van Brando se Tahitiaanse vrou, Tarita Teriipaia, wat ook in Mutiny on the Bounty te sien was. Die hotel het langer as 25 jaar bestaan.

In 2002, twee jaar voor die akteur se dood, het Brando ’n nuwe testament opgestel sonder enige instruksies oor Tetiaroa. Ná sy dood in 2004 het die boedeladministrateurs ontwikkelingsregte toegeken aan Pacific Beachcomber SC, ’n Tahitiaanse maatskappy wat hotelle deur die hele Frans-Polinesië besit.

Die maatskappy het die ekovriendelike Brando-oord op die atol ontwikkel wat ’n kombinasie gebruik van sonkrag en elektrisiteitsopwekkers wat op klapperolie loop. Seewater word vir die lugversorgers aangewend. Die oord is in 2014 ingewy.

Wetenskaplike navorsing word ook steeds op die atol gedoen.

Eksterne skakels

• Tetiaroa by NASA Earth Observatory
• Die Brando-oord se amptelike webtuiste

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Tetiaroa.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia