Samsara

’n Tradisionele Tibettaanse kunswerk wat die vlakke van samsara wys.

Samsara (Sanskrit: saṃsāra), is die herhalende siklus van geboorte, lewe en die dood (reïnkarnasie) sowel as ’n mens se optrede en die gevolge daarvan in die verlede hede en toekoms. Dit kom voor in Hindoeïsme, Boeddhisme, Bon, Djainisme, Taoïsme, en Sikhisme.

Volgens dié gelowe is ’n mens se huidige lewe net een van baie lewens wat terugstrek in die verlede en vooruitstrek na toekomstige inkarnasies. Tydens elke lewe bepaal die gehalte van jou dade (karma) jou toekomstige lot. Die Boeddha het geleer dié siklus het geen begin nie, maar ’n mens kan dit beëindig deur insig in realiteit te kry. Die doel van hierdie gelowe is om hierdie waarheid te besef, waarna moksha of nirwana (bevryding) moontlik is.

Etimologie en oorsprong

Saṃsāra is ’n Sanskrit-woord wat letterlik "deurgang" beteken; dit verwys na die baie vlakke van bestaan wat betrokke is in die siklus van die dood en hergeboorte.

Die historiese oorsprong van ’n begrip wat dui op herhalende reïnkarnasies is onduidelik, maar dit kom in die middel van die 1ste millennium v.C. voor in godsdienstige en filosofiese tekste in beide Indië en Antieke Griekeland. Orphisme, Platonisme, Djainisme en Boeddhisme bespreek almal die oorgang van wesens van een lewe na ’n volgende. Dit kom ook voor in Vediese tekste, maar geleerdes glo dit het in die shramana-tradisies ontstaan en is deur die Vediese religie oorgeneem.

Siklus van hergeboorte

Die begrip samsara is nou verwant aan die geloof dat die onkundige persoon voortdurend tot verskillende vlakke van die bestaan gebore en herbore word: as mens, dier of ander wese, na gelang van sy karma.

In Hindoeïsme

In Hindoeïsme is dit avidya, of onkunde, oor jou ware self wat lei tot ’n egoïstiese bewustheid van die liggaam en ander verskynsels. Dit hou ’n mens in karma (begeertes) vasgevang, asook in die nimmereindigende ketting van karma en reïnkarnasie. Met egotisme en begeertes skep ’n mens die oorsake van ’n volgende lewe. Die toestand van illusie wat dit meebring, is bekend as maya.

Deur asketisme behaal ’n mens eindelik bevryding (moksha of mukti) van dié siklus. Die selibaat heilige lewe (brahmacarya) is breedweg wat lei tot bevryding – dit is ’n pad van selfreiniging waardeur die uitwerking van negatiewe karma vermy kan word.

In Djainisme

In Djainisme is samsara (saṅsāra) die wêreldse lewe wat gekenmerk word deur voortdurende hergeboortes en reïnkarnasies tot verskeie vlakke van die bestaan. Samsara word beskryf as die aardse bestaan, vol lyding en ongelukkigheid, en daarom is dit onwenslik en die moeite werd om van afstand te doen. Dit het geen begin nie en die siel bevind hom vasgevang deur sy karma sedert die beginlose tye.

Moksha is die enigste bevryding van samsara. In Djainisme word geglo iemand met besonder slegte karma kan ook as ’n plant of selfs ’n klip herbore word.

In Boeddhisme

In Boeddhisme word samsara beskryf as die aanhoudende herhaling van die siklus van geboorte en die dood, en soms ’n tussenvlak (bardo), wat ontstaan uit ’n mens se verkeerde begrip van die self en sy ervarings, dus uit ’n wanbegrip van realiteit (avidya). Samsara word gekenmerk deur dukkha (lyding, angstigheid, ontevredenheid).

In Boeddhisme is daar ses vlakke van die bestaan: gode, helwesens, mense, diere, "spoke" en asuras (soos demone of antigode). ’n Nuwe wese is nooit ’n voortsetting van die vorige een nie, maar ’n nuwe lewe wat tot enige van dié vlakke herbore kan word.

Bevryding van dukkha is moontlik deur middel van die Edel Agtvoudige Pad.

In Sikhisme

In Sikhisme word geglo mense kry deur sy aksies hier en nou en interaksies met ander mense die kans om met Akal verenig te word. Deur die vyf "diewe" (Kaam, Krodh, Moh, Lobh en Hankaar) te beheer, kan hulle die toestand van die Gurmukh, of "Godgewilde", behaal in plaas van die Manmukh, of "selfgewilde".

Eksterne skakels

• Sansara – Tour of This Universe and Beyond
• Reincarnation: A Simple Explanation
• Karma in Sikhism^{[dooie skakel]}
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia