Gaan na inhoud

Sabbat

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Tafel met eerste voorbereidings vir Sabbat
Waarneming van die sluitingsritueel hawdalá deur Sefardiese Jode in 14de-eeuse Spanje
Saterdag, toneel by die sinagoge in Fürth, die vroue (links) dra rokke in die Empire-styl, die mans die kleredrag van die tradisioneel lewende Asjkenasiese Jode van Suid- en Wes-Duitsland,[1] Duitsland rondom 1800
Twee gevlegde Sabbat-gallót onder die geborduurde Gallá-doek aan die begin van die Sabbatmaaltyd
Europese tale wie se plaaslike benaming vir Saterdag van die Hebreeuse woord Sabbat afgelei is, is in olyfgroen

Die Sabbat (Hebreeus: שַׁבָּת, [ʃa'bat]; letterlik: "rus" of "verposing"; meervoud: Sjabbatót, שבתות) se ontstaan is so oud soos die mens en die skepping self, ten minste vir diegene wat die Bybelse beskrywing van die skepping aanvaar. Volgens Beresjiet/Genesis 2 verse 2[2] en 3[3] sien ons die instelling van die Sabbat waar JHWH, die skepper, op dié dag rus, dit seën en afsonder. Die naam Sabbat kom van die Hebreeuse woord sjawat (שבת) wat beteken "om te rus" of "om op te hou".

Jom Kippoer en Sabbat is die heiligste dae in Judaïsme; altwee staan ook bekend as Sjabbat Sjabbaton ("'n groot groot Sabbat"). Jom Kippoer is die enigste vasdag wat selfs op 'n Sabbat gehou kan word; die ander vasdae word verskuif indien hulle op 'n Sabbat sou val. Die Sabbat-gebedsdiens omvat verskeie unieke aspekte. Een daarvan is die spesifieke getal gebedsdienste. Anders as gewone dae, waarop daar drie gebedsdienste is (Ma'ariew (מעריב), die aandgebed; Sjagariet (שחרית), die oggendgebed; en Mienga (מִנְחָה), die namiddaggebed), het die Sabbat nes ander Jamim Towim vier gebedsdienste (Ma'ariew (מעריב); Sjagariet (שחרית); Moesaf (מוסף), die bykomende gebed; en Mienga (מִנְחָה)); net Jom Kippoer beskik met vyf gebedsdienste (Ma'ariew (מעריב); Sjagariet (שחרית); Moesaf (מוסף); Mienga (מִנְחָה); en Ne'ila (נעילה), die afsluitingsgebed) oor meer as enige ander Joodse fees of herdenking. Tydens elke gebedsdiens is die Amidá (עמידה) die sentrale gebed. Sjema Jisrael, die Joodse geloofsbelydenis, word in Ma'ariew en Sjagariet geresiteer.

Volgens die Heilige Skrif (Tanag) se getuienis het JHWH die Sabbat deur Mosje (Moses) in die woestyn aan Jisra'él (Israel) opgedra (Sjemot/Eksodus 16:23[4]) nog voordat die Tien Woorde aan hulle gegee is. Dit is ook 'n teken van die verbond tussen JHWH en Jisra'él (Sjemot/Eksodus 31:13).[5]

Naas die verskeie bepalings wat oor die Sabbat in die Tora gevind word, is dit ook die vierde gebod in die Tien Woorde en ons vind dit opgeteken in Sjemot/Eksodus 20 verse 8[6] – 11[7] en Dwarim/Deuteronomium 5 verse 12-15.[8][9] Na aanleiding van Beresjiet/Genesis 2 voel sommige mense dat die Sabbatgebod vir alle mense gegee is. Die redenasie is dat indien die Sabbat slegs vir Hebreërs en hedendaagse Jehoedim (Jode) was dan sou die opdrag eers met die Verbond in die woestyn bekend geword het.

Sabbat begin soos al die ander dae van die Joodse kalender volgens Beresjiet/Genesis 1,5 met die aand en duur vanaf sononder op Vrydag tot aandskemer van die volgende Saterdag.[10] Tydens Sabbat mag mens nie werk verrig nie, omdat dit 'n rusdag is (Sjemot/Eksodus 20,10).[11] Die Joodse tradisie van 'n rusdag ná ses dae se werk is later deur Christene en Moslems oorgeneem en is die oorsprong van 'n vyf- of sesdaagse werkweek met 'n aansluitende naweek en die wêreldwye stelsel van 'n week met altesaam sewe dae. In die meeste Europese tale is die plaaslike woord vir Saterdag afgelei van die Hebreeuse woord Sjabbat. In Afrikaans en Nederlands is Saterdag egter na Saturnus genoem.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ (de) Nachum T. Gidal (1997). Die Juden in Deutschland von der Römerzeit bis zur Weimarer Republik. Köln: Könemann. p. 127. ISBN 3-89508-540-5.
  2. ↑ (af) "Genesis 2,2". Bybel: Genesis. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 13 Maart 2019. Op die sewende dag was God reeds klaar met die skeppingswerk en het Hy gerus na al die werk wat Hy gedoen het.
  3. ↑ (af) "Genesis 2,3". Bybel: Genesis. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 13 Maart 2019. Hy het die sewende dag as gereelde rusdag geheilig, want op daardie dag het Hy gerus na al die skeppingswerk wat Hy gedoen het.
  4. ↑ (af) "Eksodus 16,23". Bybel: Eksodus. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 16 Maart 2019. sê hy vir hulle: "Dit is soos die Here gesê het: Môre is 'n rusdag, 'n gewyde sabbat van die Here. Maak alles gaar, bak wat julle wil bak, en kook wat julle wil kook, en wat oorbly nadat julle geëet het, moet julle wegsit en bewaar vir môre."
  5. ↑ (af) "Eksodus 31,13". Bybel: Eksodus. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 16 Maart 2019. "Jy moet vir die Israeliete sê: Onderhou my sabbatte. Dit is van geslag tot geslag 'n teken tussen My en julle sodat julle kan besef dat Ek, die Here, julle vir My geheilig het.
  6. ↑ (af) "Eksodus 20,8". Bybel: Eksodus. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 16 Maart 2019. "Sorg dat jy die sabbatdag heilig hou.
  7. ↑ (af) "Eksodus 20,11". Bybel: Eksodus. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 16 Maart 2019. Die Here het in ses dae die hemel en alles daarin gemaak, die aarde en alles daarop, die see en alles daarin. Op die sewende dag het Hy gerus, en daarom het die Here dit as gereelde rusdag geheilig.
  8. ↑ (af) "Deuteronomium 5,12". Bybel: Deuteronomium. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 16 Maart 2019. " 'Jy moet die sabbatdag so deurbring dat jy dit heilig hou, soos die Here jou God jou beveel het.
  9. ↑ (af) "Deuteronomium 5,15". Bybel: Deuteronomium. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 16 Maart 2019. Jy moet daaraan dink dat jy in Egipte 'n slaaf was en dat die Here jou God jou deur sy groot krag en met magtige dade daaruit bevry het. Daarom het die Here jou God jou beveel om die sabbatdag te onderhou.
  10. ↑ (af) "Genesis 1,5". Bybel: Genesis. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 16 Maart 2019. God het die lig toe "dag" genoem, en die donker het Hy "nag" genoem. Dit het aand geword en dit het môre geword. Dit was die eerste dag.
  11. ↑ (af) "Eksodus 20,10". Bybel: Eksodus. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 16 Maart 2019. maar die sewende dag is die sabbat van die Here jou God. Dan mag jy geen werk doen nie, nie jy of jou seun of jou dogter of die man of vrou wat vir jou werk, of enige dier van jou of die vreemdeling by jou nie.

Bronne

[wysig | wysig bron]

Verdere leesstof

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Sabbat&oldid=2427654"