Paardekraal-monument

Die monument met die vlae van die Boererepublieke in 2012

Paardekraal-monument is 'n monument geleë in Paardekraalstraat in Krugersdorp. Die monument het as 'n stapel klippe ontstaan, wat gepak is as deel van 'n versetaksie teen Britse oorheersing. Die monument is in November 1890 voltooi.

Agtergrond

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Paardekraal-volksvergadering.

Op 12 April 1877 annekseer Sir Shepstone die Zuid-Afrikaansche Republiek (ZAR) namens Brittanje sonder dat 'n enkele skoot geskiet is. Die anneksasie was 'n direkte gevolg van die ontdekking van goud in die ZAR, goud wat Brittanje vir hulself wou toeëien. Die gebeure word gevolg deur 'n periode van geleidelike verset deur die burgers van die ZAR en verskeie afvaardigings word onder leiding van Adjunkpresident Paul Kruger na Brittanje gestuur. Nadat hierdie afvaardigings en ander onderhandelings met Brittanje misluk het, word die burgers vir 'n vergadering na Paardekraal op 8 Desember 1880 opgeroep.

Tydens hierdie vergadering, besluit die sowat 6 000 burgers, dat die tyd aangebreek het om iets daadwerkliks te doen. Op 'n voorstel van Paul Kruger het die burgers 'n klipstapel gepak op die plek waar die monument vandag staan. Op hierdie tydstip is die Paardekraalgelofte ook afgelê.

Hierdie vergadering het die Slag van Majuba tot gevolg gehad en die herstel van vryheid van die ZAR op 27 Februarie 1881. Van 13 tot 16 Desember 1881, hou 'n dankbare volk 'n reusefees op die terrein en die eerste staatsfees in 1886 is ook hier gevier.

Oprigting en verrigtinge

Die monument tydens 1891 se huldigingsfees

In 1889 is die heer J.C. Human, wat die landdros van Krugersdorp was, na pres. Paul Kruger om toestemming te vra om 'n monument op die terrein te bou. In 1890 besluit die regering om die monument op Paardekraal te bou oor die klipstapel. Sytze Wierda was die argitek en die boumeester W.Y. Veitsch het in April 1890 met die oprigting van die monument begin wat in November 1890 voltooi is.

In Desember 1891 is 'n huldigingsfees op Paardekraal gehou, waartydens pres. Paul Kruger die monument onthul het. Dit was ook die eerste volksfees waar die Gelofte van 1838 weer herdenk is.

Tydens die ABO, in opdrag van lord Roberts (gedurende Junie 1901), is die klipstapel onder die monument verwyder en onder die treinbrug by Vereeniging in die Vaalrivier gegooi.

In 1916 is 'n groot volksfees op Paardekraal gehou onder leiding van Generaal Louis Botha. In die jare daarna het die Feeskommissie steeds voortgegaan om jaarliks ’n Geloftefees te reël, alhoewel dit beperk was tot die plaaslike omgewing. In 1946 is weer 'n begin gemaak met vyfjaarlikse feeste, wat goed bygewoon is.

Met die herdenking van die Anglo-Boereoorlog gedurende Oktober 1999 tot 31 Mei 2002, het die Volkskomitee vir die Herdenking van die Tweede Vryheidsoorlog al die geloftefeeskomitees in die land, wat hulle gebonde gevoel het aan die geloftes van 1838 en 1880, genooi om 'n gedenksteen tydens Geloftedag op 16 Desember 2002 aan die Paardekraal Feeskommissie te oorhandig om in 'n gedenkmuur ingebou te word. Die gedenkmuur, as mees onlangse toevoeging in 2001, is opgerig om die opkomende geslag te herinner aan die leuse: "Ons sal handhaaf, ons sal opbou".